دکتر اعتصام در اولین همایش بین‌المللی معماری و توریسم به عنوان سخنران اصلی با موضوع؛ معماری معاصر ایران و جایگاه آن در آرشیتوریسم، سخنرانی کرد.
دکتر اعتصام گفت؛ معماری ایران قبل از دوره معاصر، تاریخی طولانی و پر افتخار دارد که از دوران هخامنشی و ساسانی قبل از اسلام و دوران سلجوقی، صفویه و زندیه بعد از اسلام آثار معماری بسیار پر محتوا و آموزنده‌ای را عرضه داشته است.
این آثار در کتابها و نشریان خارجی معرفی شده است. هر چند که پژوهش‌های انجام شده در مورد معماری گذشته ایران در مقایسه با همتای غربی خود اندک است، ولی وجود همین آثار مکتوب و معماری و شهر سازی باقیمانده از گذشته باعث توجه و علاقمندی مردم ایران و جهان شده است.
این آثار جایگاه مهمی در گسترش و اعتلای توریسم ایجاد کرده است. کمتر اتفاق می‌افتد که جهانگردی به ایران سفر کند و از این آثار ارزنده معماری که محصول دست معماران توانمند گذشته ما هستند، بازدید نکند.
او در ادامه سخنرانی خود افزود؛ البته، معماری ما تنها به گذشته ختم نمی‌شود، زیرا بعد از رکود کوتاهی در قرن هیجدهم میلادی با روی کار آمدن سلسله قاجاریه فعالیت‌های معماری رونق می‌گیرد. به خصوص از زمان ناصرالدین شاه قاجار و صدر اعظم با کفایت او، امیر کبیر که سر آغازی برای جامعه نوین ایران و زمینه سازی برای انقلاب مشروطیت و آغازی برای مدرینته در ایران بوده است. بدین ترتیب پایه‌های فلسفی و اجتماعی معماری معاصر ایران در رابطه با تحولات اجتماعی در دوره قاجاریه و انقلاب مشروطیت مستقر می‌شود، ولی اثرات و نتایج آن در امر معماری و شهر سازی در دوره پهلوی اول ظاهر شده است.
پیر معماری ایران با تاکید بر این نکته که معماران معاصر ایران از حدود یکصدو پنجاه سال پیش تاکنون آثار جالب و ارزنده‌ای بوجود آورده‌اند،گفت: هر چند تحولات و خلق این آثار ارزنده، تحت تاثیر جریانات و تحولات معماری غرب بوده است، ولی در بسیاری از موارد از ویژگی‌های خاص و اصالت طرح نیز بر خوردار هستند.
او در ادامه افزود؛ متاسفانه ما شناخت درستی از این جریانات و تحولات معماری غرب در دست نداشتیم. تنها در دهه‌های اخیر است که تحقیقات و انتشارات محدودی در زمینه معماری معاصر صورت گرفته و در دسترس دانشجویان و متخصصان امر قرار گرفته است.
دکتر ایرج اعتصام در خصوص معماری توریسم گفت: باید توجه داشت که جهانگردان امروزی فقط به دنبال بازدید از آثار باستانی نیستند و توجه روز افزونی به بازدید از محیطهای طبیعی کشورها و آثار بدیع و نوآورانه معماری نشان داده‌اند.
به عنوان مثال؛ موزه گوگنهایم در اسپانیا اثر فرانک گهری معمار معاصر، باعث جلب توریست به این شهر و کشور و افزایش در‌آمد و شهرت شهر بیلبائو در اسپانیا تنها به دلیل معماری این موزه شده است.
نمونه دیگر می توان به معماری و طراحی شهری با خلق فضاهای جذاب و گیرای شهری در پرتلند امریکا در دهه اخیر اشاره کرد. این طراحی‌های معاصر نه تنها باعث گسترش توریسم در این ایالت شده است بلکه از نظر مالی و رفاهی هم به شهروندان خود کمک کرده است.
اعتصام در پایان سخنرانی خود گفت؛ سعی من در این سخنرانی، معرفی آثار معماری معاصر ایران در چهار دوره از زمان قاجار تا... جمهوری اسلامی ایران بود که با توجه به محدودیت زمانی سمینار تنها به مروری کوتاه در جهت شناخت معماری معاصر ایران، ارج نهادن به این آثار، ثبت رسمی این آثار و بالاخره جایگاه آنها در گسترش و اعتلای توریسم دست یافتیم.
در پایان مراسم اختتامیه با پخش کلیپ کوتاه و زیبایی از زندگی و فعالیت‌های این استاد برجسته معماری ایران، پروفسور ایرج اعتصام را به عنوان چهره ماندگار معماری ایران مورد تجلیل و تقدیر قرار دادند.
نشست خبری اولین همایش بین‌المللی معماری و توریسممعماری کهن ایران، تاریخی طولانی و پرافتخاری دارد که آمیخته با هنر است. از جملاتی است که دکتر ایرج اعتصام در نشست خبری این همایش در پاسخ به سوال خبرنگاران به زبان آورد.
دکتر ایرج اعتصام در نشست خبری همایش بین‌المللی معماری و توریسم در پاسخ خبر نگاران در زمینه آیا معماری ایران جایگاهی در جهان دارد یا آیا می تواند جایگاهی پیدا کند؟ گفت؛ ایران صنعت معماری خود را به عنوان صنعتی پرمحتوا و آموزنده به جهانیان معرفی کرده است. هر چند تعداد کمی از آثار معماری ایران، در کتابها و نشریات خارجی معرفی شده‌اند، اما وجود همین آثار مکتوب از معماری و شهرسازی ایران باعث توجه و علاقه‌مندی مردم جهان شده و توانسته است، جایگاه مهمی برای خود در جهان و نیز در گسترش و اعتلای توریسم ایجاد نمایند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا معماری تنهاعامل جذب توریست در کشور است که باید بررسی شود؟ خاطرنشان ساخت؛ خیر معماری تنها عامل جذب توریست در یک کشور نیست. ما عوامل بسیاری برای جذب توریسم داریم. چرا که جهانگردان امروزی فقط به دنبال بازدید از آثار باستانی نیستند و توجه روزافزونی به بازدید از محیطهای طبیعی، پدیده‌های طبیعی، آب‌های معدنی ...و حتی، تازگی به آثار بدیع و نوآورانه معماری معاصر نیز توجه بسیار نشان می‌دهند.
استاد اعتصام همچنین در پاسخ به این سوال که آیا مجریان طرح ها و ارگان‌های اجرای در جریان روند این همایش قرار دارند و اینکه نقش مهم آنها در این همایش در نظر گرفته شده است؟ گفت؛ البته ما تمام طرح‌ها و پروژه‌ها را با مراکز و ارگان‌های مربوط هماهنگ می‌کنیم و در آخر سمینار هم، یک جمع بندی کلی از راهکار‌های ارائه شده، برای بهینه سازی معماری شهر در عصر حاضر را به مراکز مرتبط اجرایی ارسال خواهیم کرد.
دکتر ایرج اعتصام همچنین در پاسخ به سوال دیگری که آیا برای توسعه معماری و فضای شهری ما نیاز به کارشناس و معماران خارجی داریم یانه؟ پاسخ داد؛ ما نیازی به متخصصان خارجی نداریم. بسیاری از معماران ایرانی هم اکنون در خارج از کشور مشغول به کار هستند و آثار بسیار جالب و بدیعی را پدید آورده‌اند. ما می‌توانیم از همین افراد در کشور خودمان استفاده کنیم و معماری ایرانی را در راستای جذب توریسم به رخ جهانیان بکشیم.
وی در پاسخ به آخرین سوال که آیا معماری سنتی، جایگاهی در عصر حاضر و شهر‌های ما دارد؟ گفت بله شناخت صحیح معماری سنتی یا قدیمی باعث می شود ما بتوانیم از ایده آنها استفاده کنیم. البته نه تکرار نما و طرح کنیم، بلکه با شناخت ساختار معماری سنتی طرحی نو بریزیم. معماری قدیم ایرانی نبض کشور ما است. البته آثار جدید و قدیم هردو قابل توجه و بررسی هستند، ولی ما در هر دو مورد شناخت کافی و اطلاعات نداریم. در آثار قدیم کارهای بسیار تامل برانگیز وجود دارد که ما هنوز هم از آنها درک درستی نداریم. معماری باید یک کار زیبا و خلاقانه که با فرهنگ آن کشور رابطه برقرار کند. در حال حاضر ساختارهای قدیمی قدری مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند. با توجه به بافت‌های قدیمی و بازسازی آنها به عنوان، مدرسه، هتل، رستوران، چایخانه و... می توان بهره برداری های بسیاری در زمینه جلب توریسم انجام داد. با توجه به ازدیاد اقوام و اقلیم‌های مختلف در ایران، ما دارای ساختار‌ها و معماری بسیار متنوعی هستیم. که به همه آنها باید توجه و ارزش گذاشت.
دکتر اعتصام در پایان افزود بحث معماری مانند شعر است. اگر می خواهید شعر شما به دل و چشم مردم بنشیند باید تمام ریتم، ساختار و ارکان آن را درست استفاده کرده و رعایت کنید. در بحث معماری شهری نیز همین گونه است. برای دست یابی به فضاهای شهری صحیح و زیبا ما معماران توانمند و خلاق نیازداریم.
