واقعیت‌های بازار مسکن از زبان مردم

از سوی دیگر پدیده انتظارات تورمی هم به‌عنوان یک اصل پذیرفته شده در علم اقتصاد به‌عنوان عاملی برای افزایش شاخص قیمت‌ها، این روزها در بازار مسکن به شدت فعال بوده و اغلب پیش‌بینی‌ها از شتاب گرفتن قیمت‌ها حکایت دارد. در این میان مردم به‌عنوان بازیگران اصلی عرصه اقتصاد نظرات جالبی دارند که توجه به آنها و چاره‌اندیشی به منظور هدایت افکار‌عمومی توفیقی است که جدا از اقدامات عملیاتی می‌تواند ثمرات مطلوبی برای دولت در آخرین سال فعالیت به همراه داشته باشد. بر‌همین‌اساس مرکز آموزش و پژوهش مؤسسه همشهری اقدام به جمع‌آوری نظرات مردم از نمونه آماری با حجم 505 نفر کرد. 270نفر از پاسخگویان خانم و 235نفر آقا بودند. سن 70درصد از پاسخ‌دهندگان کمتر از 44سال و مابقی بیش از 44سال است. از این میان 50درصد شاغل و 40درصد خانه‌دار هستند. در ادامه جزئیات نتایج این نظرسنجی آمده است.

اجاره‌نشین هستید یا مالک؟

از میان پاسخ‌دهندگان به پرسش‌های همشهری 41درصد اجاره‌نشین و 53 درصد مالک هستند. 6 درصد نیز در هیچ‌یک از این دو طبقه قرار ندارند به این معنی که احتمالا در منزل پدری یا شرایطی مانند آن سکونت دارند.

بررسی سهم اجاره‌بها از درآمد خانوار نتایج خوبی به همراه نداشت. خوب است که مسئولان به این نکته توجه کنند. اجاره‌بهای 70درصد از خانوارهای مستاجر سهمی بیش از 30درصد کل درآمد آنها را داراست. در این میان 15 درصد هستند که بیش از 60درصد درآمدشان را به این امر اختصاص می‌دهند.

در 7سال گذشته توان خانواده‌ها برای اجاره مسکن چه تغییری کرده است؟

از میان پاسخ‌دهندگان به این سؤالات توان مالی 73درصد از مستاجران طی 7سال گذشته برای اجاره مسکن کاهش یافته است. در این میان بخت با22درصد از این تعداد هم یار بوده که توانشان تغییری نکرده است. اما در این مدت5 درصد از مستاجران با افزایش توان اجاره منزل مواجه شده‌اند.

میزان اجاره مسکن سال گذشته چنددرصد افزایش داشته است؟

مسئولان دولتی همواره تاکید کرده‌اند که میزان اجاره‌بها در سال گذشته کمتر از نرخ تورم بود اما تاکید مسئولان بر سراسری و میانگین بودن این آمار است درحالی‌که این افزایش در پایتخت، خانوارهای زیادی را از نظر اوضاع اقتصادی در تنگنا قرار داده است. به اذعان 57/6درصد از پاسخگویان این نرخ در کلانشهر تهران طی سال گذشته بیش از 30درصد افزایش داشته و این یعنی هشدار جدی به مسئولانی که در اتاق‌های در بسته گرانی‌ها را تکذیب می‌کنند.

در 7سال گذشته قیمت اجاره یا خرید مسکن چقدر افزایش داشته است؟

با وجود تکذیب‌ها و شعارهایی که مبنی بر آرامش در بازار مسکن داده می‌شود،64/9 درصد از پاسخگویان میزان افزایش نرخ اجاره یا خرید مسکن را طی 7سال فعالیت دولت نهم و دهم بسیار زیاد ارزیابی می‌کنند. تاکید دوباره این نکته خالی از لطف نیست که بخشی از انتظارات تورمی بر اساس مرور شرایط گذشته شکل می‌گیرد.

برای خانه‌دارشدن چقدر باید انتظار کشید؟

همین انتظارات سبب شده تا بخش زیادی از جامعه مدت زمان انتظار برای خانه‌دار‌شدن را بسیار طولانی برآورد کنند. در نظرسنجی همشهری 78/4درصد پاسخگویان این زمان را بسیار زیاد و 15/2درصد این زمان را زیاد عنوان کرده‌اند و اما یک سؤال مهم: چرا با وجود تاکید بسیار زیاد دولت بر احداث مسکن مهر، همچنان این تصور بر بازار حاکم است که خانه‌دار‌شدن زمان زیادی را می‌طلبد؟ آیا تعریف مردم و دولت از خانه با هم متفاوت است؟

وام بانک مسکن چقدر برای خرید خانه کفایت می‌کند؟

حرف و حدیث راجع به تسهیلات بانک مسکن زیاد است. برخی آن را عاملی برای افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن می‌دانند و خواستار افزایش آن هستند و در مقابل، برخی هم افزایش مبلغ این وام را عاملی برای افزایش قیمت مسکن عنوان می‌کنند. اما در هر صورت تعداد زیادی از مردم معتقدند که این تسهیلات برای خرید خانه کفایت نمی‌کند. از میان پاسخ‌دهندگان به همشهری 29/7درصد این رقم وام را کم و52درصد آن را خیلی کم عنوان کرده‌اند.

آیا دولت توانسته قیمت مسکن را مهار کند؟

مردم درباره میزان توانایی دولت برای کنترل قیمت‌ها در بازار مسکن دقیقا حرفی را می‌زنند که بارها از سوی کارشناسان به دولت هشدار داده شده ولی مورد توجه قرار نگرفته است. 21/1درصد از پاسخ دهندگان توان کنترلی دولت در این بازار را کم و 67/5درصد این توان راخیلی کم عنوان کرده‌اند. این در حالی است که تاکنون برنامه‌های متعددی برای مهار قیمت‌ها در بازار مسکن به اجرا درآمده است.

مسکن مهر چقدر بر کنترل بازار مسکن تاثیر داشته است؟

اما مهم‌ترین نقطه اتکای دولت برای ورود مؤثر در بازار مسکن؛ مسکن مهر. همین جا به سؤالی که قبلا مطرح کردیم بازمی‌گردیم. آیا تعریف دولت و مردم از خانه و سرپناه متفاوت است؟ چون 40درصد از پاسخ‌دهندگان تاثیر مسکن مهر را خیلی کم عنوان کرده‌اند و این یعنی اینکه بخش بزرگی از مردم اساسا اعتقادی به این پروژه ندارند.23درصد هم مسکن مهر را با تاثیر کم و26درصد با تاثیر متوسط ارزیابی کرده‌اند.