اعلام آمادگی ایران در شرایطی انجام گرفت که روند سوختگذاری هسته‌ای در سایت آزمایشگاهی تهران با موفقیت انجام شده بود. اگرچه ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل چنین موضوعی را با تردید بیان داشته، اما واقعیت آن است که ایران به قابلیت‌های هسته‌ای با درصد غنی شده مورد نیاز رآکتورهای خود دست یافته است. تحقق چنین هدفی در شرایطی انجام گرفته است که تخلفی از پادمان هسته‌ای انجام نگرفته، همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه پیدا کرده و روند شفاف‌سازی از طریق مشارکت همه جانبه با بازرسان بین‌المللی انرژی اتمی انجام گرفته است.
به موازات اعلام آمادگی ایران برای مشارکت و مذاکره با نهادهای بین‌المللی، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز دیدار خود را از ایران آغاز کرده‌اند. آمادگی ایران برای همکاری با بازرسان آژانس نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی از آمادگی لازم برای اثبات حقانیت خود در ارتباط با راستی آزمایی برخوردار است. راستی آزمایی هسته‌ای از ایران را می‌توان اصلی‌ترین نماد شفاف‌سازی و اعتمادسازی در سیاست هسته‌ای ایران دانست؛ سیاستی که براساس الگوی صلح‌جویانه آغاز شده و هیچ‌گونه انحرافی در فعالیت‌های هسته‌ای ایران مشاهده نمی‌شود.
به موازات چنین اقداماتی شاهد مذاکرات ایران با کشورهای مرتبط با گروه 1+5 و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم. ایران در این موضوع تأکید داشته است که موضوع تبادل سوخت هسته‌ای منتفی شده و از همه مهم‌تر اینکه ایران آمادگی لازم برای صادرات سوخت هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را داراست. بیان چنین رویکردی به منزله آن است که تحول بنیادین در قابلیت هسته‌ای ایران ایجاد شده است. تحریم‌های صنعتی و اقتصادی تأثیری بر برنامه هسته‌ای ایران که ماهیت صلح‌جویانه، شفاف و همکاری‌جویانه دارد، به جا نگذاشته است.
ایران از یک سو تلاش دارد تا فضای تبلیغاتی گسترده که مبتنی بر اتهام‌گرایی بین‌المللی است را افشا نماید. از سوی دیگر بر ضرورت‌های مصالحه‌گرایی در سیاست خارجی و برنامه هسته‌ای خود تأکید دارد. مصالحه‌گرایی در برنامه هسته‌ای ایران به مفهوم آن است که پیروی از بازی برد - برد می‌تواند بیشترین مطلوبیت را برای ایران و جامعه بین‌الملل به جا گذارد. بازی برد - برد به مفهوم آن است که از یک سو ایران بر ضرورت‌های شفاف‌سازی و اعتمادسازی بین‌المللی وفادار باقی می‌ماند و اجازه می‌دهد که بازرسان آژانس فعالیت‌های هسته‌ای خود را ادامه دهد. در ازای چنین سیاستی ایران انتظار دارد که الگوی همکاری متقابل انجام شود. به عبارت دیگر آژانس باید صرفاً به موضوعات تکنیکی توجه داشته باشد و از سوی دیگر مبادرت به ارائه گزارش تکنیکی نماید.گزارش تکنیکی آژانس نیز می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای قضاوت نظام بین‌الملل درباره جهت‌گیری هسته‌ای ایران انجام گیرد.
فعالیت هسته‌ای ایران براساس گزارش‌های آژانس به دور از هرگونه انحراف بوده است. هرگونه ارزیابی و قضاوت درباره فعالیت هسته‌ای ایران را می‌توان به‌عنوان اقدامی بین‌المللی از سوی نهادهایی دانست که گزارش فنی آنان محور اصلی تصمیم‌گیری و قضاوت بین‌المللی محسوب می‌شود. ایران در شرایط موجود تلاش دارد تا از یک سو مذاکرات خود با گروه 1+5 را ادامه دهد و از سوی دیگر به بازرسان آژانس اجازه می‌دهد تا از واقعیت‌های هسته‌ای ایران مطلع گردند. در نهایت می‌بایست فرایندی شکل گیرد که قضاوت شورای امنیت و گروه 1+5 برمبنای پادمان هسته‌ای انجام گیرد. پادمان هسته‌ای محور اصلی هرگونه کنش در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران محسوب می‌شود.
* استاد دانشگاه تهران
