بدون تردید اقتصاد ایران، در معرض تحولات و رویدادهای مهمی به غیر از مقوله هدفمندی یارانه‌ها هم قرار دارد و از تغییرات ناشی از آنها هم متأثر می‌شود و البته هدفمندی نیز یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار در آن، طی یک‌سال اخیر بوده است. ربط دادن تمام دستاوردها یا کاستی‌های اقتصادی، وقتی منصفانه است که به همه این متغیرها نسبت داده شود لیکن از آنجا که هدفمندی ازجمله متغیرهای بسیار حساس و تأثیرگذار در اقتصاد بوده است طبیعی است که سهم بسیاری از دستاوردها و کاستی‌ها به آن نسبت داده شود؛ مقوله‌ای که البته باید محاسبه و احصا و ارزیابی کمی شود تا تصویر درستی از واقعیت در اختیار سیاستگذاران اقتصادی کشور و مسئولان بلندپایه قرار گیرد و در تعاملات ملی و بین‌المللی مدنظر قرار گیرد.
بر این اساس و از آنجا که در این ایام و هفته‌ها، مطالب نسبتا زیادی درباره آثار هدفمندی بر اقتصاد ایران به نگارش درمی‌آید، ضرورت دیده شد که برخی از معیارها و ملاک‌های لازم و مؤثر در این ارزیابی را مورد تذکر قرار دهیم تا گزارش‌های رسمی منتشره درباره عملکرد یکساله طرح یارانه‌ها به‌صورت دقیق و منضبط و در عین حال توأم با انصاف و اخلاق ارائه شود، لذا بررسی آثار و پیامدهای منفی و مثبت اجرای طرح افزایش قیمت حامل‌های انرژی در محورهای ذیل به‌عنوان برخی از محورهای سنجش مقدماتی آثار طرح پیشنهاد می‌شود:
1-ارزش افزوده بخش‌های صنعتی، کشاورزی و خدمات و زیربخش‌های مربوط به آن‌چه شرایطی را تجربه کرده‌اند؟
2-تعداد پروانه‌های صادرشده صنعتی و ساختمانی و معدنی و... چه میزان است و چه تعداد پروانه بهره‌برداری در هریک از شاخه‌های مطروحه فوق صادر شده است؟
3-شاخص قیمت کالاهای ساختمانی و تولیدی چه وضعیتی دارد؟
4-بازار نیروی کار به‌لحاظ تقاضا برای نیروی کار چگونه است؟ اشتغال ناشی از بهره‌برداری‌های جدید چه وضعیتی دارد و چه تعداد کارگر در این فاصله به‌صورت موقت و دائم کار خود را از دست داده‌اند؟ نحوه بازپرداخت بدهی‌های بیمه‌ای به تأمین اجتماعی و میزان و افزایش یا کاهش حق بیمه‌های معوق پرداختی چه شرایطی را تجربه کرده است؟
5-تحولات بازار پول چگونه است و میزان سپرده‌های مردم در بانک‌ها چه افت و خیز یا رونقی را به‌خود دیده است؟
6-تحولات بازار ارز و بازار طلا و بورس اوراق بهادار و مسکن و تأثیرات تحولات آن از هدفمندی چقدر است؟
7-افزایش هزینه‌های تولید تا چه اندازه تولید را تحت‌تأثیر قرار داده و تا چه میزان به جایگزینی یا اقدام برای جایگزینی تکنولوژی‌های صرفه‌جویی‌کننده در انرژی انجامیده و بهره‌وری را متأثر کرده است؟
8-آثار رفاهی و توزیعی پرداخت یارانه نقدی، در مقیاس تمامی ملت چیست؟
9-تأثیرات یارانه نقدی بر انگیزه‌های کار و فعالیت اقتصادی تا چه اندازه است؟
10-بازار سرمایه از حیث جذب سرمایه خارجی، با عنایت به افزایش قیمت حامل‌ها، چه شرایطی را تجربه کرده است؟
11-شاخص قیمت کالاهای مصرفی در خانوارهای شهری و روستایی چه روندی را طی کرده است و آثار آن بر بازارهای مختلف چگونه ارزیابی می‌شود؟
12-پیامدهای اجتماعی و فرهنگی ناشی از تحولات اقتصادی چه شرایطی دارد؟
بدیهی است پرسش‌های بسیار دیگری هم مطرح است اما توجه به این نکته ضروری است که ارزیابی موضوع بسیار عمیق‌تر از آن است که دولت و مجلس به‌سادگی بگویند صندوق بین‌المللی پول از ما تعریف کرده است و یا به‌نظر می‌رسد ضریب جینی بهبود یافته است.
