سوریه در قرن 19 و در دوران عثمانی منطقه‌ای را شامل می‌شد که از کوه‌های توروس در جنوب ترکیه تا صحرای عربی و از دریای مدیترانه تا بین‌النهرین کشیده شده‌بود. این منطقه، سوریه امروز، لبنان، اردن، فلسطین، غرب عراق و جنوب ترکیه را شامل می‌شد. با فروپاشی امپراتوری عثمانی در پایان جنگ جهانی اول این منطقه به چند کشور تبدیل شد. سوریه‌ای که امروز می‌شناسیم گرفتار بخشی از پیامدهای این تغییر و تحول تاریخی است و دسته‌بندی‌های قومی و مذهبی در شمال و جنوب و شرق و غرب آن تحولات امروز آن را رقم زده‌است. در این میان نفوذ برخی عوامل مورد حمایت کشورهای منطقه همچون سلفی‌های مورد حمایت عربستان در مقاطع مختلف بر تحولات سوریه تاثیرگذار بوده‌است. بین سال‌های 1947 و 1954 در سوریه 3 انتخابات سراسری برگزار شد که همگی تحت‌تأثیر این اختلافات و عوامل نفوذی قومی با مشکلات جدی همراه شد.
سرانجام بعد از 21 بار تغییر دولت طی دو دهه و تلاشی ناکام برای متحد شدن با مصر، حافظ اسد افسر نیروی هوایی سوریه که یک علوی بود در کودتای سال 1970 قدرت را به دست گرفت. او توانست طی سه دهه ثبات و آرامش را در کشور برقرار کرده و با سختگیری و عدم‌نرمش، اختلافات قومی و مذهبی را کنترل کند. اخوان‌المسلمین سوریه که در سال 1982 در شهر حمص رویارویی جدی با حکومت حافظ اسد داشت از منتقدان جدی دولت دمشق در همه این سال‌ها بود. اکنون با گذشت 11 سال از حکومت بشار اسد که بسیاری شیوه قدرت‌داری او را متفاوت با پدرش می‌دانند، سوریه بار دیگر ناآرام شده‌است. این ناآرامی از شهرهای جنوبی عمدتا سنی‌نشین و فقیر سوریه همچون درعا آغاز شد و هنوز در دمشق فراگیر نشده‌است. دولت سوریه در روزهای گذشته بارها از نقش سلفی‌ها در این ناآرامی‌ها سخن گفته‌است. مقامات سوری می‌گویند که اخوان‌المسلمین، سلفی‌ها و وهابی‌های سوریه با استفاده از موج آزادیخواهی که جوانان عرب را فرا گرفته است، در پشت سر این حوادث قرار گرفته‌اند.
تحلیلگران سوریه معتقدند که در بعد منطقه‌ای عربستان و اردن در یک هماهنگی مشترک تلاش می‌کنند تحت عنوان مطالبات مردمی، عناصر خود را برای ایجاد درگیری در صفوف جوانان سوریه وارد کنند. اختلاف عربستان و اردن با سوریه به دوران حافظ اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه باز می‌گردد زیرا این کشور برخلاف سایر کشورهای عربی، راه‌مقابله با رژیم صهیونیستی را برگزید. سوریه به‌عنوان حامی مقاومت در فلسطین و لبنان و دیگر کشورهای عرب مانند اردن و عربستان و مصر تحت حکومت مبارک به‌عنوان هم‌پیمانان آمریکا و اسرائیل در 2 اردوگاه جداگانه قرار گرفتند. البته موقعیت بسیار حساس سوریه در منطقه و هوشمندی بشار اسد در سال‌های اخیر موجب شده که آمریکا در مقابله با دولت کنونی سوریه جانب احتیاط را رعایت کند.
مقامات آمریکایی به‌طور تلویحی گفته‌اند که تمایلی به سرنگونی حکومت بشار اسد ندارند و این وضعیت را پیش‌بینی نمی‌کنند. تحولات سوریه از روز پنجشنبه شتاب قابل توجهی گرفته‌است. رویدادهای روز جمعه و کشته شدن نزدیک به80 نفر از معترضان در شهرهای مختلف، گام‌های بشار اسد برای کنترل اوضاع را کم‌اثر کرد. لغو نیم قرن وضعیت فوق‌العاده و برچیدن دادگاه‌های امنیتی و تغییر قوانین مربوط به برگزاری تجمعات و تشکیل احزاب اگرچه دیرهنگام اما مهم و تاثیرگذار بودند. اما تیراندازی به سوی معترضان ناآرامی‌های خیابانی را به درون حاکمیت سوریه کشانده‌است. طبقه متوسط و ساکنان پایتخت هنوز خواستار برکناری بشار اسد نیستند اما اگر تحولات با این شتاب پیش برود ممکن است گام‌های بعدی دولت بشار اسد دیرهنگام و بی‌اثر باشد.
