این تاجر 34ساله روسی، 4سال پیش در سخنرانی در مجمع اقتصاد روسیه، درحالی که ظاهری نه‌چندان آراسته (کفش‌های کتانی قرمزرنگ و شلوار جین براق به تن داشت) مدعی شد که صنعت ارتباطات دوربرد و تلفن همراه را در مسکو جاودان خواهد ساخت. در این مجمع که نخبگان صنعت ارتباطات حضور داشتند، او توضیح داد که شرکت تلفن همراه «اوروست» را در 5سال آینده، مانند یک امپراتوری یک میلیارد دلاری بلندآوازه خواهد کرد و نسل جدیدی از تاجران جوان روسی را می‌پروراند که در اقتصاد جهانی شهرتی زبانزد بیابند.اکنون چچ وارکن به لندن بازگشته است اما نه به‌عنوان یک مرد سرمایه‌گذار مشهور روسی بلکه به‌عنوان یک فراری. 2تن از شرکای تجاری وی در زندان به‌سر می‌برند، شرکت تجاری وی پس از توقیف پلیس روسیه به فروش رسید و مادرش در شرایطی مبهم و مرموز در ماه آوریل مرد. چچ وارکن به اتهام آدم‌ربایی و اخاذی تحت تعقیب پلیس روسیه است. پلیس می‌گوید: او در باند بروکرات‌ها فعالیت داشته و به اسم تجارت قانون را زیر پاگذاشته است.
چچ وارکن به نسل فراری روسیه پیوسته است، بسیاری از تجار، وکلا، حسابداران و بانکداران در این کشور پس از اینکه دولت روسیه اعلام کرد در اجرای قانون و برخورد با مقامات فاسد بسیار جدی است وبا آنها به‌شدت برخورد می‌کند، از روسیه فرار کردند. یک سازمان غیردولتی وابسته به عفو بین‌الملل در روسیه تخمین زده است که یک سوم تجار روسیه هدف حملات پلیس و بازجویی از شرکت‌های تجاریشان قرار گرفته‌اند. دادگاه عالی روسیه گزارش داده است که شکایات نسبت به سال گذشته تاکنون 10برابر شده، یعنی از 200 به بیش از 2هزار شکایت افزایش یافته است و در حالی که محاسبه دقیق تعداد قربانیان تبعیدی روس که در لندن زندگی می‌کنند حدود 300هزار نفر تخمین زده شده، آن تعداد تجار تبعیدی که به‌دلیل ترس از دستگیری به‌وسیله پلیس به میهن خود بازنمی‌گردند قطعا هزاران نفرند.
براساس نظرسنجی سال گذشته در مرکز لوادا در مسکو، بسیاری از تجار دیگر نیز به‌صورت داوطلبانه خواستار خروج از این کشورهستند؛ 13درصد از یک هزار و 600 نفر مصاحبه‌شونده در این نظرسنجی خواستار ترک روسیه بودند، در سال1992، یعنی یک سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز همین تعداد خواستار ترک این کشور بودند.
اما رشد اقتصادی و مغزهای قدرتمند و بروکراسی بازی در روسیه پس از فروپاشی شوروی شگفت‌انگیز است. پس از گذشت یک دهه از به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین، رشد10 درصدی اقتصادی روسیه در مجامع جهانی تأثیر بسزایی داشته است. این رشد اقتصادی با وجود درآمد انبوه نفت در بودجه دولت و جاه‌طلبی‌های دولت برای برنامه مدرنیزه کردن این کشورصورت گرفت. از نظر حقوق مالکیت، روسیه با مالاوی و نیکاراگوئه در استقلال قضایی، قابلیت ارائه خدمات و مدیریت حرفه‌ای پلیس برابری می‌کند. با وجود رشد مداوم اقتصاد کلان نفت و افزایش قیمت گاز در روسیه، نشانه‌هایی وجود دارد حاکی از اینکه توسعه اقتصادی روسیه فراتر از منابع نفتی در این کشور است. «ولادیمیرریزکوف» یکی از رهبران برجسته حزب مخالف دولت می‌گوید: مردم قادر به هماهنگ کردن خود پشت نیروهای مدرنیزاسیون دولت روسیه نیستند، آنها دولتی آزاد و مستقل می‌خواهند بی‌آنکه آزار ببینند. چگونه روسیه می‌تواند سرمایه‌گذاران غربی را جذب کند، درحالی که موفق‌ترین بازرگانان روسی مجبور به فرار از کشور به خاطر ترس از دستگیر شدن، می‌شوند.
«ولادیمیرپاستوکوف» که یک وکیل روسی است، می‌گوید: مسئله عمده در روسیه این است که اتحاد نادرستی بین مجریان قانونگذار روسی و دستگاه کیفری جهانی، در طول یک دهه گذشته به‌وجود آمده است و آنها به هر شکل ممکن با متخلفان برخورد می‌کنند. دولت روسیه به جای اینکه اجرای قانون را در زمان مشخصی با استفاده از نیروهای پلیس مخفی و صف‌آرایی نیروهای ارتشی علیه تجار پیاده کند، و بروکرات بودن خود را به اثبات برساند، باید تمام توان خود را به سبک روسی صرف کمک به شرکت‌های آسیب‌پذیر تجاری در این کشور کند.
بر خلاف نسخه وال‌استریت، حمله خشونت‌آمیز توسط پلیس مسلح و نقاب‌دار روسیه علیه شرکت‌های تجاری و حکم صادرشده و اتهام واهی از جانب قانونگذاران، برای تصاحب و مصادره اسناد شرکت‌ها، رایانه‌ها و آرشیوهای بازرگانان و همچنین ارعاب مالکان قانونی آنها است. «میخائیل خودورکوفسکی» رئیس سابق بزرگ‌ترین شرکت نفتی یعنی «یوکاس» که در سال2003 به خاطر سوءاستفاده مالی و بر اساس شواهدی مشکوک در کرملین در زندان به سر می‌برد، الگویی برای مدیران به حساب می‌آید. خودورکوفسکی از مصاحبه با مطبوعات منع شده است اما وکیل وی که با او در ارتباط است، می‌گوید: اگر پوتین می‌تواند، ما هم می‌توانیم.
پاستوکوف شاهد عواقب دست اول اینگونه مجرمان در سال2007 بوده است و دیده که چگونه این مجرمان براساس اتهاماتی مبنی بر معوقه مالیات‌های 230میلیون دلاری خود و جعل شرکت‌های ساختگی به سرعت محکوم به اعدام شده‌اند. زمانی‌که متهمین علیه اتهام‌های خود به مقامات قضایی شکایت می‌کنند، پلیس با حکم دستگیری آنها دست به اقدامی تلافی‌جویانه می‌زند. اوضاع متهمین به جایی می‌رسد که خود را در گوشه عزلت می‌یابند و حق ثبت هیچ شرکت جدیدی را ندارند و با آنها این چنین برخورد می‌شود که صاحبان نامشروع شرکت‌های بزرگ بوده‌اند. پاستوکوف همچنین می‌گوید: من استاد حقوق و مشاور رئیس دادگاه عالی هستم اما هیچ‌چیز نمی‌تواند به شما کمک کند، هنگامی که درگیر جنگ مقتدرانه این روزهای روسیه بشوید و توسط نیروهای مجری قانون دستگیر شوید، به همین دلیل مدیران و تجار به لندن فرار می‌کنند. تعداد کمی از بازرگانان جرات حق درخواست تجدیدنظر به دادگاه عالی روسیه را دارند، که به ندرت پیش می‌آید که دادگاه قبل از دستگیری و محاکمه، اعطای وثیقه از سوی مجرمین را بپذیرد، 5/99درصد قادر به درخواست تجدیدنظر و اعطای وثیقه نیستند.
لندن پناهگاه مورد علاقه برای چنین افرادی است به این دلیل که بریتانیا پیش از این با رد درخواست استرداد تجار روسی با مسکو اختلافاتی داشته و جنجال رسانه‌ای در سال2001 بر سر استرداد «تیکون بوریس بریزوفسکی» که لندن با مسکو درزمان ریاست‌جمهوری ولادیمیر پوتین به راه انداخت، نشان داد که این اختلافات جدی است و بریتانیا حاضرنشد آن تاجر تبعیدی را به روسیه مسترد کند. بریتانیا تبدیل به خانه‌ای برای افراد تحت تعقیب روسی و صرفا تبعیدیان سیاسی شده است اما بسیاری از تجار مانند چچ وارکن تبعیدیانی هستند که تنها به خاطر ترس، لندن را برگزیده‌اند.
اغلب حملات روسیه، پیچ‌و‌تاب‌های سیاسی دارد، به‌خصوص اینکه یک رئیس مرتبط با مخالفان سیاسی در این ماجراها دست داشته باشد. چچ وارکن پس از این ماجرا در اواخر سال2008 به یک حزب سیاسی در روسیه حزب لیبرال- دمکرات پیوست. 3تن از حامیان این تجار به رهبری «بوریس نیمتسوو» یکی از رهبران مخالف دولت، مجبور به فرار از روسیه به اسرائیل، لندن و ایالات متحده شده‌اند. نیمتسوو می‌گوید که وی نیز زیر تهدید و شکنجه به‌سرمی‌برد، تجار نیز در ترس از تهدید‌های پوتین به سر می‌برند.
تنها یک گزینه برای تجار فراری باقی مانده است و آن فرار از روسیه و انتظار برای تغییر رژیم است. حتی جنایتکاران احساس امنیت نمی‌کنند. پاستوکوف می‌گوید: فعال‌ترین بخش جامعه ما، هم بهترین‌ها وهم بدترین‌ها مورد حمله مقامات قرار می‌گیرند، هیچ ملکی در روسیه مکان امنی نیست. «الکساندر دوبرووینسکی» یکی از وکلای دیگر روسی می‌گوید: موکلش «ولادیمیر نکراسوف» از فروشندگان لوازم آرایشی، هنگامی‌که در سال2008 از فروش لوازم به فروشگاه‌های زنجیره‌ای امتناع کرد، به سرعت توسط پلیس دستگیر و زندانی شد. البته، این خبرها عمیقا برای روسیه بد است. «ایوان چرکاسوف» یکی از بانکداران روسی می‌گوید: اغلب کارآفرینان جوان وبا استعداد که تحت سلطه بروکرات‌ها از سال1990 قرار گرفته‌اند، اکنون گوشه عزلت گزیده‌اند و جایگزینی برای این تجار ثروتمند که کالاهای آنان مصرف‌کنندگان بسیاری داشتند، نیست.
او پیش‌بینی می‌کند به‌زودی تجار واقعی در روسیه مانند ببر سیبری نادر خواهند شد. «چچ‌وارکن» کسی که زمانی برای اینکه از واحد پول روسیه در برابر یورو حمایت کند، سنگ‌فرش خیابان مسکو را با یادداشت‌های خود پر کرده بود و بدین ترتیب وطن‌پرستی را به رخ هموطنانش کشید، می‌گوید: من تنها یک بخش کوچکی از این کوه فساد را می‌بینم، این کوه تبدیل به مانعی مهم برای توسعه روسیه شده است.
دیمیتری مدودف رئیس‌جمهوری روسیه حداقل با این تئوری موافق است. سال گذشته پس از خواندن گزارش شرکت‌های تجاری، او با عصبانیت به بروکرات‌ها هشدار داد، ارعاب تجار را متوقف کنند و دست از این فرهنگ که همه چیز در روسیه باید قانونی باشد، بردارند. وی همچنین به تازگی لایحه‌ای برای عفو جرائم اقتصادی به تصویب رساند. اما سخنرانی‌های جسورانه‌‌اش در برابر فساد تا حد زیادی نادیده گرفته می‌شوند، در این سیستم هنوز ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر اوضاع را تحت سلطه دارد و مدودف به‌عنوان رئیس‌جمهوری تنها به‌عنوان مجری نظاره‌گر است. روسیه با تعداد بسیار از تبعیدیان خود در لندن، نیویورک و تل‌آویو به صفوف کشورهایی می‌پیوندد که بهترین استعدادهای آنها ترجیح می‌دهند در خارج از کشور خود و سرزمین مادری به تجارت بپردازند. تبعیدیان آیینه‌ای کامل از واقعیت روسیه‌اند که اگر پوتین هنوز خواستار حفظ عظمت است، با از دست دادن بیشترین استعدادهای خود و خروج از این کشور، شانس کمی برای موفقیت و حفظ این عظمت دارد.
نیوزویک
