کپی برابر اصل

حالا می‌توانید به‌مدت 45 دقیقه شاهد یک مجموعه جذاب و پلیسی با نام «جنایت‌های غیرحرفه‌ای» باشید.

مجموعه جنایت‌های غیرحرفه‌ای ساخت کشور ایتالیاست که در سال 2005 توسط کانال5 این کشور تهیه شد و نخستین فصل آن در سال 1385 از شبکه3 پخش شد. در هر قسمت از این مجموعه شاهد داستان‌های هیجان‌انگیز و آمیخته با معماهای پیچیده علمی هستیم که جواب آنها همان کلید جرم و در نهایت دستگیری مجرم است. اگرچه بخش‌هایی از این مجموعه گاه قابل پیش‌بینی از آب درمی‌آید اما محال است که در طول دنبال‌کردن ماجراهای جذاب و پلیسی آن، جا نخورید و زیر لب نگویید: «اِ، چه جالب!»

به هرحال در پایان 45 دقیقه و بعد از پایان یک قسمت از جنایت‌های غیرحرفه‌ای نه‌تنها پشیمان نخواهید بود بلکه برای دنبال کردن آن در هفته بعد مشتاق خواهیدشد. البته برای کسانی که مایل به‌دنبال کردن مجموعه‌های تلویزیونی به‌طور مرتب نیستند، سریال جنایت‌های غیرحرفه‌ای می‌تواند انتخاب مناسبی باشد چرا که در هر قسمت از این مجموعه می‌توان شاهد ماجرایی تازه، هیجانی و گیرا بود که با تمام فراز و فرودهایش در پایان 45 دقیقه به پایان می‌رسد اما معما همچنان باقی است؛ معمایی که به‌طور مستمر در هر اپیزود مطرح شده و یک قدم به جواب نزدیک‌تر می‌شود. این شیوه مدت‌هاست که در جذب مخاطب برای سریال‌های تلویزیونی موفق بوده است: یک ماجرای هیجان‌انگیز، معمایی و کوتاه که سریع به جواب می‌رسد و یک معمای کور، تعلیقی و بلند که تا پایان یک فصل و گاه چند فصل همچنان مخاطب را درگیر می‌کند.

تا‌کنون 6 فصل از این سریال ساخته شده و اکنون فصل6 این مجموعه از کانال5  ایتالیا در حال پخش است. اگرچه پخش فصل‌های  یک و 2 این سریال در تلویزیون ایران نیمه‌تمام ماند، با این حال این مجموعه آن‌قدر طرفدار دارد که ارزش پخش فصل سوم را داشته‌باشد.
از مهرماه سال گذشته شبکه3 پخش سری سوم این مجموعه را با دوبله جدید آغازکرد که پخش آن همچنان ادامه دارد.

جنایت‌های غیرحرفه‌ای که در اروپا محبوبیت زیادی کسب کرده‌است، رقیب سریال پرطرفدار آمریکایی با نام «CSI» است که تقریبا هر دو شبیه هم هستند. زمانی که نخستین اپیزود از سریال جنایت‌های غیرحرفه‌ای پخش شد، همه آن را تقلیدی مسخره از سریال آمریکاییCSI می‌دانستند. این دو حتی اسمشان هم شبیه به هم بود: هر دو حروف اختصاری و تقریبا با یک معنی! فقط پخش چند قسمت از سریال جنایت‌های غیرحرفه‌ای کافی بود تا این سریال مخاطبین خودش را پیداکند و آن‌قدر پرطرفدار شود که ورژن‌های فرانسوی، آلمانی و اسپانیولی آن هم ساخته شود. در ایتالیا طرفداران این سریال سه‌شنبه‌شب‌ها ساعت9 آن را پیگیری می‌کنند.

درحالی که هیچ صحبتی از زمان به پایان رسیدن آن درمیان نیست، به‌نظر می‌رسد فصل ششم فصل پایانی نخواهد بود و ساخت این سریال همچنان ادامه دارد.
جنایت‌های غیرحرفه‌ای یا «RIS» حروف اختصاری این واژگان ایتالیایی است: واحد تحقیقات علمی (درباره جنایت‌های غیرحرفه‌ای). وظیفه این واحد این است که تا بعد از جنایت در صحنه جرم حاضر شود و با موشکافی دقیق و علمی صحنه، پی به انگیزه جنایت برده و مجرم را شناسایی کند. در واقع با روش‌هایی بسیار علمی و حرفه‌ای پرده از راز یک جنایت غیرحرفه‌ای و البته در بیشتر مواقع برنامه‌ریزی نشده، بردارد. این روش‌ها گاه با خلاقیت‌های جذابی همراه می‌شود؛ خلاقیتی که اگرچه کمی دور از دنیای واقعی جرم و جنایت است اما جذابیت آن، غیرواقعی بودنش را کمرنگ می‌کند.

به صحنه‌ای از یکی از این خلاقیت‌های جذاب و ایده‌آل توجه‌کنید:
مأموران RIS به اتاقی می‌روند که تروریست‌ها چــنــدروزی را در آن گذرانده‌اند. آنها به‌دنبال هـدف‌های چهــارگـانه تــروریست‌هـا بــرای بمب‌گذاری می‌گردند.

در این اتاق یک میز چهارگوش با رومیزی پلاستیکی‌ وجود دارد. یکی از مأمورها توجهش به این میز و رومیزی روی آن جلب می‌شود:
- نقشه شهر! تصور کنید که نقشه را روی این میز بازکرده و هدف‌ها را روی نقشه علامت‌گذاری کرده باشند.
- خودشه! این رومیزی رو می‌بریم آزمایشگاه.

در آزمایشگاه، گروه در حال بررسی دقیق رومیزی، به‌دنبال اثر خط‌هایی می‌گردند که بر رومیزی به جا مانده‌اند:
- آره، یه چیزایی هست. ایناهاش، اثر علائمی که تروریست‌ها روی نقشه کشیدن، اینجا دیده می‌شه...
- کپی همان نقشه‌رو که تروریست‌ها ازش استفاده کردن بیارین...
- این یک هدف، اینم چندتا دیگه...
- خدای من چهارتا هدف! دانشکده ادبیات و سالن پاتیناژ... .
با پیدا کردن هدف‌ها، گروه به مناطق مورد نظر می‌رود و تروریست‌ها را بدون اینکه موفق شوند، اهدافشان را منفجر کنند، دستگیر می‌کند. پیدا کردن علائمی که به وسیله تروریست‌ها روی نقشه کشیده شده در دنیای واقعی به همین راحتی ممکن نیست.
یکی از دلایل دوام و محبوبیت این سریال شاید به خاطر همین جذابیت‌های خلاقانه باشد که خیلی ساده می‌تواند اطلاعات علمی بییندگانش را بالا ببرد. البته کارگردانی خوب این اثر هم در جذب مخاطب بی‌تأثیر نیست.

«آلکسی سوئیت» کارگردانی 3فصل (فصل یک تا 3) از این مجموعه را برعهده داشته است. سوئیت، کارگردانی را از سال 1981 با ساخت آیتم‌های کوتاه تبلیغاتی و تجاری آغاز کرد. در سال‌های بعد او در کنار کارگردانان مطرح هالیوود همچون «استیون اسپیلبرگ»، «ریدلی اسکات»، «اسپایک لی» و... به دستیاری مشغول بود. در سال 2003 تهیه‌کننده مجموعه جنایت‌های غیرحرفه‌ای، به او پیشنهاد کارگردانی 2فصل از این مجموعه را داد. سوئیت این پیشنهاد را پذیرفت و 3فصل از این مجموعه را کارگردانی کرد.

شاید بتوان گفت محبوبیت این مجموعه تا حدودی مدیون کارگردانی سوئیت است که خیلی خوب توانست شخصیت‌های داستان را پرورانده و جا بیندازد. این کارگردان هم‌اکنون ساکن رم است.البته بازی خوب و قابل‌قبول بازیگرانی همچون «لورنزو فلاهرتی» در نقش «ریکاردو ونتوری»، در تأثیرگذاری این مجموعه بر مخاطب بی‌تأثیر نبوده است.  ونتوری، رئیس گروه و یکی از شخصیت‌های محوری داستان به شمار می‌رود که روابطی دوستانه، حرفه‌ای و گرم با زیردستانش دارد.

این بازیگر ایرلندی تبار، البته در ایران ناآشنا نیست. دوستداران سریال‌های ایتالیایی در ایران نخستین بار او را در یک سریال جنایی دیگر با نام «گروه پلیس» در نقش «والتر مونریکو» دیده‌اند. فلاهرتی در 2فصل از این سریال موفق بازی کرد. اگرچه این سریال که از شبکه5 پخش می‌شد نیز بعد از پخش چند فصل نیمه‌کاره، بالاخره متوقف شد ولی هم‌اکنون سری دهم این سریال از کانال5 ایتالیا در حال پخش است.

فلاهرتی، بازیگر 43 ساله ایتالیایی، از 18سالگی فعالیت‌های سینمایی‌اش را با بازی در چند نقش کوتاه سینما و تئاتر آغاز کرد. اما بیشتر شهرتش را مدیون بازی در مجموعه‌های تلویزیونی است. شاید بتوان گفت نقطه اوج در حرفه او بازی در نقش مونریکو در سریال گروه پلیس است. اگرچه بعضی از منتقدان تلویزیونی در ایتالیا معتقدند که فلاهرتی با قبول نقش ریکاردو ونتوری در جنایت‌های غیرحرفه‌ای، دچار نوعی تکرار در نقش شده اما آمارها نشان داده مخاطبین، بازی و نقش فلاهرتی را در این مجموعه دوست دارند. شاید یکی از دلایل ماندن او در این نقش تا سری ششم سریال هم، همین باشد.

نکته جالب دیگر درباره این سریال ساخت 3ورژن فرانسوی، آلمانی و اسپانیولی از روی آن است. فصل اول ورژن فرانسوی مو به مو و سکانس به سکانس از روی ورژن اصلی و ایتالیایی آن ساخته شده‌است. مثلا در ورژن فرانسوی بدون هیچ تغییری در فیلمنامه، تنها لوکیشن‌ها در فرانسه گرفته شده و نام شخصیت‌ها تبدیل به نام‌های فرانسوی شده‌اند. فصل اول ورژن فرانسوی در سال2006 روی آنتن رفت. هم‌اکنون تا فصل پنجم آن ساخته شده و در حال پخش است. اما از فصل دوم به بعد با حفظ خطوط اصلی داستان تغییراتی در فیلمنامه ایتالیایی داده شد. اما ورژن آلمانی آن تنها در 2فصل ساخته شده و از ورژن اسپانیولی هم تاکنون یک فصل بیشتر ساخته نشده است.

در ایران این سریال محبوبیت زیادی پیدا کرده است. با جست‌وجوی نام جنایت‌های غیرحرفه‌ای در اینترنت می‌توان به میزان محبوبیت این سریال در ایران پی برد. سایت‌ها و وبلاگ‌های فارسی زبان زیادی هستند که ماجراهای این سریال را دنبال می‌کنند و اطلاعاتی درباره بازیگران و... به طرفداران ارائه می‌کنند.

فعلا که شبکه3 به‌طور مرتب و البته با دوبله جدید (که بعضی‌ها معتقدند دوبله قبلی بهتربود) مشغول پخش این سریال است. شاید بتوان امیدوار بود که پخش این سریال همچنان ادامه داشته باشد!