براساس گزارش گاردین، مقامات آمریکایی هشدار میدهند که اتمام منابع آبی جهان را با خطری بزرگ مواجه خواهد ساخت و متخصصان؛ جهان در لبه پرتگاهی عمیق توصیف میکنند.
دانشمندان در 17 ژانویه با بهرهبرداری از دادههای به ثبت رسیده توسط دو ماهواره ناسا در پروژه گریس و توزیع این دادهها در میان گروههای کوچکی از محققان که منابع آبی جهان را زیر نظر دارند، به این نتیجه رسیدند که کالیفرنیای آمریکا در آستانه خشکسالی تاریخی قرار گرفته است و سیستمهای پشتیبان منابع آبهای زیرزمینی این ایالت به اندازهای فرسوده هستند که نشت آنها را میتوان از ارتفاع 400 کیلومتری از سطح زمین نیز مشاهده کرد.
این خطر تنها کالیفرنیا را تهدید نمیکند، در جهانی که کمبود آب به واسطه افزایش تقاضا از سوی صنایع، کشاورزی،افزایش جمعیت،تولید انرژی و تغییرات جوی روزبهروز افزایش پیدا میکند، تمامی کشورهای جهان در معرض خطر چنین خشکسالی قرار دارند.
درحال حاضر نزدیک به یک میلیارد انسان، یک نفر از هر هفت نفر، از دسترسی به منبع آب شیرین محروم هستند. کشورهایی که در مختصات جغرافیایی شمالی و در مناطق گرمسیری قرار گرفتهاند درحال مرطوبتر شدن هستند اما کشورهایی که در مختصات میانی قرار دارند، قدمبهقدم به خشکسالی نزدیکتر میشوند.
به گفته محققان دانشگاه کالیفرنیا آیروین، تصویری که اکنون از جهان وجود دارد به این شکل است: مناطق پرآب درحال پرآبتر شدن هستند،مانند مناطق قطبی و کشورهای گرمسیری، اما مناطقی که در طول و عرض جغرافیایی میانی و بخشهای نیمه خشک و خشک زمین قرار دارند رو به سوی خشکسالی گذاشتهاند.
بیشترین میزان تلفشدگی آب در تصاویر ماهوارهای توسط نقاطی سرخ مشخص شدهاند و این نقاط سرخ بیشتر روی مناطقی قرار گرفتهاند که با موقعیت منابع آبهای زیرزمینی بزرگ همخوانی دارند. تقریبا تمامی این نقاط سرخ با یکی از منابع اصلی آبهای زیرزمینی در ارتباط است و آنچه از تصاویر ماهوارهای برداشت میشود، این است که سرعت تخلیه این منابع در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار بالا است.
عدم آیندهنگری و مدیریت نادرست باعث شده تا خاورمیانه، آفریقای شمالی و جنوب آسیا طی سالهای آینده کمبود آب شدیدی را تجربه کنند که این کمبود منجر به بروز تنشهای منطقهای و حتی آغاز جنگ خواهد شد.
آبیاری محصولات کشاورزی، فرونشاندن عطش شهرهای رو به رشد، خنک کردن نیروگاهها و دیگر کاربردهای صنعتی همگی کمر به قتل منابع آب یکسانی بستهاند. علاوه برهمه اینها، تغییرات شدید اقلیمی که زمینه خشکی بیشتر را طی سالهای درپیش رو فراهم آوردهاست درکنار عوامل دیگر باعث میشود تا بشر بیشتر از همیشه درباره آب بیاندیشد.
تحلیل منابع آب در جهان روندی سرسامآور دارد. براساس دادههای به دست آمده از پروژه ماهوارهای گریس ناسا، از سال 2003 و طی دورهای هفت ساله، بخشهایی از ترکیه، سوریه، عراق و ایران به همراه رودهای دجله و فرات 144 کیلومتر مکعب آب شیرین، برابر حجم آب موجود در دریای مرده، را از دست دادهاند.
بخش کوچکی از این رویداد به واسطه خشک شدن آب طی خشکسالی سال 2007 و کمبود منابع برفی بوده است. بخشی دیگر از آن به واسطه تبخیر آب از دریاچهها و منابع آبی رخ دادهاست. اما مقصر اصلی این اتلاف آب، یعنی از دست رفتن 90 کیلومتر مکعب از این آب، کاهش آبهای زیرزمینی بودهاست.
کشاورزان با مواجه شدن با تهدید خشکسالی از آبهای زیرزمینی بهرهبرداری میکنند که گاه این بهرهبرداری ابعادی وسیع به خود میگیرد. دولت عراق در سال 2007 برای بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی درحدود هزار چاه آب حفاری کردند که تمامی آنها ریشه در یک منبع آب داشتند.
طی دهه گذشته منابع آبهای زیرزمینی در جنوب آسیا در ابعادی گستردهتر تحلیل رفتهاند. درحدود 600 میلیون نفر در نواری دوهزار کیلومتری که از شرق پاکستان تا شمال هندوستان و مرکز بنگلادش کشیده شده سکونت دارند، منطقهای که سیرابترین منطقه جهان شناخته میشود زیرا شدت بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی در این منطقه توسط کشاورزان بسیار بالا است. براساس تصاویر ماهوارهای در این منطقه سالانه 54 کیلومتر مکعب از منابع آبهای زیرزمینی به اتمام میرسد.
مقامات امنیتی آمریکا تاکنون بارها درباره درگیریهای احتمالی ناشی از کمبود آب هشدار دادهاند. در گزارش سازمان اطلاعات آمریکا که در سال 2012 منتشر شد، آمریکاییها هشدار دادند منابع آبهای خارجی به اندازهای قابلیت ایجاد درگیری و جنگ را دارند که میتوانند به عوامل تهدیدکننده امنیت ملی این کشور تبدیل شوند. براساس این گزارش طی 10 سال آینده بسیاری از کشورهایی که برای منافع آمریکا از اهمیت بالایی برخوردارند با معزل آب مواجه خواهند شد،از کمبود آب و خشکسالی گرفته تا سیل و همین رویدادها موجب بیثباتی و تنشهای منطقهای شده و روابط آنها را با آمریکا مختل خواهد ساخت.
کالیفرنیا، برزیل، خاورمیانه، آفریقای شمالی، آسیای جنوبی و چین از جمله مناطق و کشورهایی هستند که بیشتر از دیگر مناطق در معرض خطر کمبود آب و عوارض ناشی از آن قرار گرفتهاند. مصر و اتیوپی در آفریقا، پاکستان و هندوستان در آسیا و ایران و امارات در خاورمیانه کشورهایی هستند که نسبت به دیگر مناطق بیشتر با این خطر جهانی درگیر خواهند شد.