آشنایی با مغرب

مغرب ساحلی طولانی با اقیانوس اطلس دارد و از شمال به‌ جبل‌الطارق و دریای مدیترانه‌ می‌رسد.

این کشور از شرق با الجزایر، از غرب با اقیانوس اطلس، از جنوب با کشور موریتانی و از شمال با دریای مدیترانه‌ همسایه‌ است. پایتخت مغرب شهر رباط است.

در سال ۱۹۱۲ فرانسه بخش عظیمی از مغرب را اشغال می‌کند و از این سال به بعد مبارزه علنی مردم علیه سلطه فرانسه تحت رهبری عبدالکریم خطاب آغاز می‌شود.

در سال ۱۹۲۷ میلادی، محمدبن یوسف (محمد پنجم) به تخت سلطنت می‌نشیند و به پدر استقلال مغرب شهرت می‌یابد.

فرانسه که حاضر به قبول استقلال مغرب نبود سعی کرد از برخی عناصر مرتجع علیه محمد پنجم استفاده کند و سرانجام محمدپنجم را به همراه خانواده اش به ماداگاسکار تبعید کرد.

تبعید محمد پنجم نقش مثبتی در تحقق استقلال این کشور ایفاد کرد و مردم خواستار بازگشت وی و اعلام استقلال کشور شدند.

در ۱۶ نوامبر ۱۹۵۵ محمد پنجم به کشور بازگشت و در ۳ مارس ۱۹۵۶ فرانسه استقلال کشور مغرب را به رسمیت شناخت. پس از استقلال مغرب ملک محمد پنجم (تا مارس ۱۹۶۱)، ملک حسن دوم (تا ژوئیه ۱۹۹۹) بر تخت سلطنت می‌نشینند و از آن زمان تا کنون نیز ملک محمد ششم بر این کشور حکومت دارد.

مغرب ادعای مالکیت صحرای باختری را دارد و بخش عمده‌ای از آن را از سال ۱۹۷۵ اداره‌ کرده ‌است. وضعیت صحرای باختری هنوز مورد اختلاف و مناقشه‌ است.

دو شهر سبته و ملیله که مشرف بر دریای مدیترانه هستند در حاکمیت ۵ قرنی اسپانیا قرار دارند و از نظر دولت مغرب این دوشهر و چند جزیره کوچک دیگر متعلق به آنها است اما اسپانیا این سرزمین‌ها را متعلق به خود می‌داند.

به طور کلی مغرب دارای آب و هوایی معتدل و بارانی است. این کشور در مناطق شمالی تحت تأثیر آب و هوای مدیترانه‌ای و در مناطق غربی و شمال غرب متأثر از آّب و هوای اقیانوس اطلس است.

در مناطق داخلی، مغرب دارای آب و هوای قاره‌ای بوده و در رشته کوه‌های اطلس بارش برف و باران بیشتر می‌شود. مناطق جنوبی دارای آب و هوای گرم و بیابانی است.

سیاست در مغرب

در قانون اساسی حکومت پادشاهی مغرب، پادشاه در اداره کشور قدرت زیادی دارد. خاندان سلطنتی از سادات علوی بوده و شجره ملک محمد ششم با سی و شش واسطه به حضرت فاطمه (س) می‌رسد.

پارلمان مغرب از دو مجلس نمایندگان و مشاوران تشکیل شده است. اعضای مجلس نمایندگان ۳۲۵ نفر و برای مدت پنج سال انتخاب می‌شوند.

در انتخابات سپتامبر ۲۰۰۲ برای اولین بار ۳۰ نماینده زن از سراسر کشور انتخاب شدند. مجلس مشاوران (سنا) نیز دارای ۲۷۰ عضو است که برای مدت ۹ سال انتخاب می‌شوند.

هر سه سال یک سوم نمایندگان مجلس سنا تغییر می‌کنند. شیوه انتخاب آنها به صورت غیرمستقیم است.

قوه قضائیه مستقل از قوای دیگر است و احکام دادگاه‌های آن به نام پادشاه صادر و اجرا می‌شود. پادشاه در رأس شورای عالی قضائی قرار دارد.

مطابق اصل سوم قانون اساسی مصوب ۱۹۹۶ میلادی، احزاب سیاسی، سازمان‌های سندیکائی،  انجمن‌های محلی و اتاق‌های صنفی در سازمان‌دهی و نمایندگی شهروندان مشارکت دارند.

احزاب مخالف سنتی در جبهه‌ای تحت عنوان «کتله» فعالیت می‌کنند که مرکب از چهار حزب استقلال (PI)، اتحاد سوسیالیست نیروهای خلقی ( USFP)، حزب ترقی و سوسیالیسم ( PPS) و سازمان اقدام دموکرات و خلقی (OADP) است.

احزاب موافق نیز در جبهه‌ای دیگر تحت عنوان "وفاق" به فعالیت مشغولند. حزب اتحاد برای قانون اساسی (UC) و جنبش (مردمی) خلق (MP) از جمله این احزابند.

اقتصاد در مغرب

تولید ناخالص داخلی مغرب ۱۲۷ میلیارد دلار است که در سال ۲۰۰۷ میلادی رشدی ۲.۱ درصدی داشت. نیروی کار این کشور ۱۱.۳۵ میلیون نفر است که ۴۰ درصد ‌آنها در بخش کشاورزی، ۱۵ درصد آنها در بخش صنعت و ۴۵ درصد از آنها در بخش خدمات فعالیت می‌کنند.

نرخ بیکاری در این کشور ۱۵ درصد است و ۱۵ درصد از مردم مغرب زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

محصولات صادراتی این کشور شامل البسه و منسوجات، محصولات الکتریکی، مواد شیمیایی غیرآلی، ترانزیستور، محصولات پتروشیمی، میوه و سبزیجات و ماهی است که به کشورهای فرانسه، اسپانیا، انگلیس، ایتالیا و هند صادر می‌شود.

محصولات وارداتی این کشور شامل نفت خام، نخ و پارچه، تجهیزات ارتباطی، گندم، گاز و الکتریسیته، ترانزیستور و پلاستیک است که از کشورهای فرانسه، اسپانیا، عربستان سعودی، چین، ایتالیا و آلمان وارد می‌شود.

اقتصاد مغرب آمیزه‌ای از کشاورزی، شیلات، فسفات، توریزم، صنایع تبدیلی و ارز حاصل از درآمد کارگران مغربی مقیم اروپاست. تولید غیرقانونی مواد مخدر و صدور آن به اروپا نیز یک فعالیت اقتصادی به ویژه در ناحیه شمالی این کشور بحساب می‌آید.

مغرب به جهت موقعیت خاص جغرافیایی یعنی واقع شدن در قسمت جنوبی دریای مدیترانه و در همسایگی قاره اروپا و تنگه جبل طارق و نیز داشتن سواحل طولانی در اقیانوس اطلس، از موقعیت ویژه ای در حوزه اقتصاد، تجارت و توریسم برخوردار است.

سیستم اقتصاد مغرب همانند سایر کشورهای در حال توسعه با مسائلی نظیر خصوصی سازی، لیبرالیزه کردن اقتصاد، تشویق و جلب سرمایه گذاری های خارجی و ایجاد فضای مناسب اجتماعی و خصوصی برای آن و نیز ارائه امتیازات بزرگ‌منشانه در زمینه توریسم و تکیه بر منابع اولیه و همچنین موانعی چون بدهی خارجی و پیامدهای ناشی از پرداخت آن مانند گرانی، فشار بر طبقات کم درآمد، بیکاری، اختلاس، ارتشاء و شکاف طبقاتی درگیر است.

اتحادیه اروپا، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، سازمان‌های پولی مجموعا ۵۷۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۴  به این کشور کمک اعطا کرده‌اند.

مردم مغرب

جمعیت مغرب ۳۳ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۱۷۵ نفر است که میانگین سنی آنها ۲۴.۳ سال است. امید به زندگی در بدو تولد در این کشور برای زنان ۷۳.۶۷ سال و برای مردان ۶۸.۸۸ سال است.

بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۱ میلادی ۰.۱ درصد از مردم این کشور یعنی جمعیتی در حدود ۱۵ هزار نفر به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۵۲.۳ درصد از جمعیت این کشور باسواد هستند.
دین رسمی مغرب اسلام است.

در مغرب تعداد اندکی مسیحی و یهودی زندگی می‌کنند. یهودیان در دو شهر دارالبیضاء (کازابلانکا) و مغرب اقامت دارند.

زبان رسمی این کشور عربی است اما زبان فرانسه هم در تجارت و سیاست به کار برده می‌شود. زبان بربری هم در میان مردم رایج است.

ارتباطات در مغرب

برنامه‌های رادیو و تلویزیون در حال حاضر اکثر مناطق پادشاهی مغرب را در بر می‌گیرد وقتی از چارچوب سرزمین ملی نیز فراتر رفته و برخی مناطق جهان را می‌پوشاند.

پخش برنامه رادیویی مغرب از سال ۱۹۲۸ میلادی آغاز شده‌ است و زبان‌های پخش برنامه رادیویی عربی، فرانسه، اسپانیایی و بربری است همچنین یک رادیویی خصوصی تحت عنوان رادیو بین المللی مدیترانه در سال ۱۹۸۰ میلادی تأسیس شد که به دو زبان عربی و فرانسه برنامه پخش می‌کند.

حدود ۶۵۰ نشریه به زبان‌های عربی و فرانسوی منتشر می‌شود که غالباً متعلق به احزاب و گروه‌های سیاسی یا دولتی است. نام روزنامه‌های اصلی و مهم مغرب در فهرست روزنامه‌های مغرب آمده‌اند.

مغرب در یک نگاه