پارلمان اروپا که از سال 1979 بهطور مستقیم توسط مردم کشورهای عضو این اتحادیه انتخاب میشود یک مجمع دموکراتیک منحصر به فرد است. این پارلمان در حال حاضر هیچ ابتکاری در زمینه قانونگذاری ندارد اما از قدرت بیسابقهای برای مسدود کردن ابتکارات سیاسی 27 کشور اروپایی برخوردار است. همچنین نقش این مجمع درون اتحادیه اروپا بعد از تصویب نهایی پیمان لیسبون که ممکن است تا پایان سالجاری میلادی نهایی شود، بیشتر هم خواهد شد.
نظام نمایندگی نسبیتی در پارلمان اروپا تضمین میکند که اکثر تصمیمات این نهاد مبتنی بر توافق جمعی میان لیبرالها و محافظهکاران باشد. پارلمان یکی از ستونهای روند جاری یکپارچگی سیاسی و اقتصادی است که قرار است برای نخستین بار تضمینکننده عدموقوع جنگ در یک قاره باشد. همچنین پارلمان در کنار شورای اروپا، نماینده اراده جمعی بیش از نیم میلیارد انسان است که با رقم کلی تولید ناخالص داخلی بالغ بر بیش از 13 تریلیون دلار و پول واحد یورو، بزرگترین بلوک اقتصادی جهان است. اما برای بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، این انتخابات بیش از آنکه باعث خشنودی و هیجان باشد، مایه نگرانی است.
در انگلیس آینده گوردون براون نخستوزیر تا حد زیادی به نتیجه این انتخابات بستگی دارد. بدون شک دورنمای سیاسی براون تیره است. حزب کارگر انگلیس بعد از 12 سال که بدون وقفه قدرت را دراختیار داشته اکنون در همه نظرسنجیها با فاصله 20 درصد عقبتر از محافظهکاران قرار دارد. با کاهش رشد اقتصادی و افزایش میزان بیکاری، احزاب مستقل مخالف اروپا در انگلیس و همچنین راستهای افراطی ملیگرا امید زیادی به نتیجه انتخابات پارلمان اروپا بستهاند. رسوایی مالی اخیر در انگلیس و فاش شدن اینکه نمایندگان پارلمان از بودجه عمومی برای هزینههای شخصی خود استفاده کردهاند، اوضاع را برای براون وخیمتر هم کردهاست. اگر حزب کارگر آنطور که پیشبینی میشود در انتخابات پارلمان اروپا شکست بخورد و کرسیهای کمتری نسبت به سال 2004 به دست آورد، براون به احتمال زیاد باید خود را برای نقل مکان از ساختمان شماره 10 خیابان داونینگ آماده کند.
دیوید کامرون، بیشترین اقبال را در میان نامزدهای جانشینی براون دارد. او در مقام رهبر حزب توری بارها نسبت به قانون اساسی اروپا یا همان پیمان لیسبون و همچنین روند تبدیل شدن اتحادیه اروپا از یک بلوک اقتصادی به ابرقدرت نظامی و سیاسی ابراز تردید کردهاست. آنجلا مرکل صدراعظم آلمان از این همه تردید نسبت به اتحادیه اروپا ناخشنود است. به عبارت دیگر باید گفت که پیروزی حزب توری در انگلیس روند یکپارچگی اروپا را با مشکل روبهرو میکند.
در کشور ایرلند همسایه انگلیس که تنها جواب منفی را به پیمان لیسبون در یک همهپرسی داد، بحران مالی و اقتصادی جهان، دولت را با مشکلات زیادی روبهرو کردهاست. نتایج انتخابات پارلمان اروپا البته تاثیری روی نظر منفی مردم ایرلند نسبت به این اتحادیه نخواهد داشت اما میتواند شرایط را برای نخستوزیر ایرلند بدتر کند. در اسپانیا دولت سوسیالیست خوزه لوئیس رودریگز زاپاترو در اکثر نظرسنجیها عقبتر از مخالفان محافظهکار قرار دارد و این نخستین بار بعد از انتخابات سال 2004 است که چنین اتفاقی میافتد. بعضی تحلیلگران در مادرید حتی میگویندکه اگر حزب حاکم اسپانیا در انتخابات پارلمان اروپا نتایج خوبی به دست نیاورد، نخستوزیر به احتمال زیاد جایگاه خود را از دست میدهد. بحران اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری در اسپانیا تا 20 درصد، این بحران را برای دولت حاکم در این کشور وخیمتر میکند.
دولت سوسیالیست مجارستان هم در انتخابات پارلمان اروپا نیمی از کرسیهای گذشته خود را از دست میدهد و حزب راست میانه دموکراسی جدید در یونان هم باید خود را برای نخستین شکست پس از سال 2000 آماده کند. در آلمان انتخابات پارلمان اروپا مقدمهای برای انتخابات سراسری این کشور که قرار است در ماه سپتامبر برگزار شود به حساب میآید. اکثر تحلیلگران پیشبینی میکنند که چپها در هر دوی این انتخاباتها موقعیت بهتری پیدا کنند. تنها رهبرانی در اروپا که جایگاهشان در نتیجه این انتخابات تغییری نمیکند نیکولا سارکوزی در فرانسه و سیلویو برلوسکنی در ایتالیا هستند.
ایتالیا و فرانسه هر دو از بحران اقتصادی جهان آسیب دیدهاند اما مخالفان قدرتمندی ندارند که دولتشان را تهدید کند. با این حال تحلیلها و نظرسنجیها نشان میدهد که مردم کل اروپا از این انتخابات بهعنوان فرصتی برای مجازات و تنبیه دولتهایشان به خاطر بحران اقتصادی کنونی استفاده میکنند. اینکه این دولتها تا چه حد در بروز این بحران مقصر بودهاند معلوم نیست و نمیتوان در این باره فعلا اظهار نظر کرد. اما ناکامی دولتهای اروپایی در پیشبرد سیاستهای یکپارچگی و اتحاد، از دلایل دلسردی مردم اروپا نسبت به این انتخابات است.
ریل کلیر- 25 مه 2009