همشهری آنلاین: از بهمن ماه ۸۷ نمونه قالب‌گیری شده و دقیق بسیاری از کتیبه‌های صخره‌ای ایران در گوشه‌ای از باغ نیاوران که به فیلخانه معروف بوده، گرد هم آمده‌اند. اما اغلب کسانی که از نیاوران دیدن می‌کنند، بی‌خبر از این گردهمایی، باغ کتیبه‌ها را نمی‌بینند و فقط بعضی‌ها گذر و نظرشان به ته این باغ می‌افتد.
از نقش‌هایی که نخستین ساکنان این سرزمین، چندهزار سال پیش بر سنگ کشیده‌اند بگیرید تا دوران آشور، ایلام، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی، بسیاری از آن چیزهایی که در کتاب‌ها خوانده‌اید یا در مستندها دیده‌اید، اینجا در یک قدمی شماست. آن قدر نزدیک که اگر برای بهتر دیدن سرتان را جلو ببرید با نوک بینی آن را لمس خواهید کرد.
اینها خطوطی است که مادربزرگان و پدربزرگان شما در این چند هزار سال بر سنگ نوشته‌اند و تا حالا سالم مانده. حتی اسم خیلی از آنها هم روی این سنگ‌ها دیده می‌شود. از ایلام و فارس و آذربایجان و خراسان تا همدان و لرستان و کردستان و خوزستان برگ‌هایی از تاریخ ایران را به یادگار به باغ نیاوران آورده‌اند. اگر نامی جا افتاده خیال نکنید کوتاهی کرده‌اند. نه، کتیبه‌ها بسیارند، اما کارشناسان باغ کتیبه‌ها، جا و امکانات کافی ندارند.
می خواهید قبول کنید یا نه با خودتان، اما برای هر ایرانی یک بار سر زدن به باغ کتیبه‌ها و تماشای اوراق هویتش الزامی است. از ۹ صبح تا حدود ۵ عصر، برای این کتیبه‌خوانی یک روزه وقت دارید. هر کتیبه یک تابلوی کوچک با توضیحات نسبتا کافی در کنار خود دارد. فقط مساله این است که خم شدن برای مطالعه ۳۰،۴۰ تابلو شما را از پا نیندازد. سر ظهر، پارک نیاوران با بوفه و چایی، نزدیکترین و ارزان‌ترین محل اتراق و تجدید قواست.
گرچه باغ کتیبه‌ها برای همه، نکته‌های جالب و جذاب بسیاری برای یادگرفتن دارد، اما دانشجویان رشته‌های فرهنگ و زبان‌های باستانی، باستان‌شناسی، تاریخ ایران باستان، پژوهش هنر و موزه‌داری بیش از بقیه صفا خواهند کرد. اگر دانشجوی یکی از این رشته‌ها هستید، اینجا همان جایی است که خیلی زودتر باید می‌آمدید. اگر اهل روی زمین نشستن نیستید، همراه داشتن یک صندلی کوچک و سبک تاشو پیشنهاد می‌شود.
دوربین عکاسی، کاغذ و قلم و تخته‌شاسی و زیردستی یادتان نرود. بد نیست کتاب‌های مربوط به درس کتیبه‌ها هم برای تطبیق دادن اصل و متن همراه باشد. اصلا می‌توانید بعضی از جلسات درس را با هماهنگی کاخ موزه نیاوران در باغ کتیبه‌ها برگزار کنید. مطمئن باشید مدیران میراث استقبال خواهند کرد. اگر استاد هم وقت برگزاری کلاس در فضای باز را نداشت، یک جمعه با برو بچه‌ها به مکتب کتیبه‌ها بروید.
در پایان یادتان باشد که مولاژ کتیبه‌های صخره ای ایران در باغ نیاوران در دو قدمی شماست، اما اصل آنها در زیر آفتاب و باد و برف و باران در حال فرسایش است و باید فکری کرد. یک راه حل همین کاری است که در باغ کتیبه‌ها کرده‌اند. اما اصل کتیبه‌ها، نمونه‌ها (مولاژها) و قالب‌ها موزه سرپوشیده خود را می‌خواهند و همه چیز به این باغ ختم نمی‌شود.
بخشی از آنچه خواهید دید
کتیبه آشوری گلگل ملک شاهی در ایلام، کتیبه های اورارتویی نشتبان، سقندل و رازلیق در آذربایجان، کتیبه های هخامنشی داریوش و خشایارشا در الوند همدان، کتیبه های ساسانی شاپور در کعبه زرتشت، تنگ براق، حاجی آباد و نقش رجب و کرتیر در نقش رستم، نقش رجب و سر مشهد فارس، کتیبه پهلوی گلپایگان و کتیبه های خوسف در نزدیکی بیرجند خراسان و البته کتیبه ستون کاخ بیشاپور، کتیبه های شاپور دوم و سوم در طاق بستان کرمانشاه، کتیبه نرسی در تنگ چوگان فارس.
نظر شما