اما اتفاقات بیرون از صحن علنی در فضای سیاسی کشور نه تنها این معادله را به هم زد بلکه آن موازنه را هم به هم ریخت، آنچنان که انتخابات 22خرداد و حوادث قبل و بعدش، اختلاف‌نظرهایی را بین جریان اکثریت مجلس نمایان کرد که مصادیق آن را می‌بایست در رقابت برای برکناری یا ماندگاری علی‌لاریجانی در کرسی ریاست مجلس قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری و استعفای روح‌الله حسینیان رئیس فراکسیون حامی دولت از نمایندگی مجلس بنا به اتفاقاتی که بعد از 22خرداد رخ داد، یافت. در کنار اینها طرحی که موسوم به جراحی بزرگ اقتصاد کشور شد و ماه‌ها زمان برای بررسی آن در ساختمان هرمی شکل ضلع غربی میدان بهارستان صرف شد، تقویم مجلس را کمی بیشتر با افت و خیز و حاشیه عجین کرد.
هر چه بود نخستین خبری که از دل مجلس در سال88 بیرون آمد پیام تسلیت رئیس مجلس بود خطاب به سید حسن خمینی به مناسبت درگذشت خانم خدیجه ثقفی، همسر بنیانگذار کبیر جمهوری‌اسلامی ایران.
رئیس مجلس که نسبت سببی و نسبی‌اش او را به روحانیت پیوند می‌زند اواسط تعطیلات نوروزی بی‌خبر به عراق رفت و با آیت‌الله سیستانی در نجف و دیگر مراجع دینی دید و بازدید کرد. اما نخستین خبر رسمی از دل مجلس با ناکامی‌های تیم ملی فوتبال ایران در صعود به جام جهانی و برکناری علی‌دایی از مربیگری تیم ملی پیوند خورد. گویا قسمت این بوده که نخستین تذکرهای سال88 نه سیاسی، نه اقتصادی که ورزشی باشد. 4نماینده مجلس در تذکری خواهان شناسایی عوامل ناکامی تیم ملی فوتبال شدند و در کنار آنها نمایندگان اردبیل از برکناری علی دایی انتقاد کردند.
هنوز 2 ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری باقی‌مانده بود که نخستین اظهارنظرهای انتخاباتی را احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به زبان آورد و گفت: ممکن است آرایش سیاسی کشور دچار تغییراتی شود. 2 روز بعد روح‌الله حسینیان رئیس فراکسیون انقلاب که متشکل از نمایندگان رایحه خوشی مجلس است و اصلی‌ترین فراکسیون حامی دولت محسوب می‌شود در جمع خبرنگاران، محمود احمدی‌نژاد را به‌عنوان نامزد نهایی اصولگرایان برای انتخابات پیش رو معرفی کرد.
قرائت گزارش تفریغ بودجه سال86 با حاشیه‌سازی و مخالفت‌های نمایندگان عضو فراکسیون انقلاب همراه شد؛ همچنان که پیش‌تر قرائت گزارش تفریغ بودجه سال85 چنین واکنش‌هایی را برانگیخته بود. اتهاماتی به دیوان محاسبات از سوی برخی نمایندگان وارد شد تا بدانجا که عبدالرضا رحمانی فضلی رئیس دیوان محاسبات کشور در نامه‌ای به علی لاریجانی تشکیک و سفارشی خواندن گزارش این دیوان درخصوص تفریغ بودجه را از مصادیق افترا به دستگاه رسمی و قانونی و بی‌مهری به پاسداران بیت‌المال دانست.
دوربان2 و شروع رسمی قطب‌بندی انتخاباتی
گذشته از مخالفت مجلس با یک فوریت طرح ادغام وزارتخانه‌ها که براساس آن قرار بود تعداد وزارتخانه‌ها به 16تا کاهش یابد، ماه اردیبهشت را مجلس با صدور بیانیه‌ای در حمایت از مواضع رئیس‌جمهوری در اجلاس دوربان 2 شروع کردند در جریان سخنرانی محمود احمدی‌نژاد در اجلاس دوربان(2 تا 31 فروردین) برخی نمایندگان اتحادیه اروپا سالن اجلاس را ترک کردند. آنها این اقدام را وقتی انجام دادند که احمدی‌نژاد در سخنانش به این جمله رسیده بود: «اسرائیل به بهانه آزار یهودیان در جنگ جهانی دوم ظالم‌ترین رژیم نژاد‌پرستانه را در دنیا ایجاد کرده است».
اگر فروردین ماه شورای نگهبان با صدور بیانیه‌ای ورود به فضای انتخابات را خارج از صحن علنی کلید‌زده بود، نطق حسین‌فدایی قطب‌بندی‌های انتخاباتی را در صحن علنی کلید زد؛ نطقی که با فرازهایی از بیانات امام‌خمینی(ره) شروع شد، به ترسیم آرایش سیاسی کشور از ابتدای انقلاب در 2 جناح چپ و راست رسید و با جراحی عملکرد 8ساله جریان اصلاحات اوج گرفت. دبیرکل جمعیت ایثارگران سپس در پاسخ به این انتقاد که تریبون رسمی مجلس را برای مسائل انتخاباتی خرج کرده است، استدلال کرد که نطقش انتخاباتی نبوده و صرفا به تحلیل آرایش سیاسی کشور پرداخته است.
مجلس در روزهای منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری دهم به تکاپو افتاده بود تا اصلاحاتی بر قانون انتخابات ریاست‌جمهوری وارد کند. نتیجه این تلاش مصوبه‌ای بود که شرایطی سخت‌تر برای ثبت‌نام‌کنندگان انتخابات ریاست‌جمهوری درنظر می‌گرفت. در واقع قرار بود با تبدیل این مصوبه به قانون، صحنه‌های خنده‌داری که در هر دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ساختمان وزارت کشور آفریده می‌شود، دیگر تکرار نشود. این مصوبه در شورای نگهبان با اشکالاتی مواجه شد، به مجلس بازگشت و تصویب‌اش به دوره دهم انتخابات ریاست‌جمهوری قد نداد؛ نتیجه آن شد که «شهرام» با کلاه شاپوی در ساختمان وزارت کشور برای ثبت نام در انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر شد وپیرمردی که در دوره قبلی انتخابات ریاست‌جمهوری کفن پوشیده و به وزارت کشور آمد بود تا در مهم‌ترین رقابت انتخاباتی کشور ثبت نام کند، امسال هم آمد.
محمدرضا میرتاج‌الدینی عضو هیات رئیسه مجلس در آن روزها و معاون پارلمانی کنونی رئیس‌جمهوری در یادداشتی دلیل اصرار مجلس بر اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری و شرایط ثبت‌نام‌کنندگان را در جمله‌ای با این مضمون آورد: «از نخستین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، با مشکل ثبت‌نام داوطلبان فاقد کمترین شرایط مواجه بوده‌ایم. یادم می‌آید در نخستین دوره فردی که کلمه «رئیس‌جمهور» را «رئیس جمبور» نوشته بود جزو ثبت‌نام‌کنندگان بود. این معضل نه‌چندان پیچیده که امروز به یک پدیده طنز و بهانه تبلیغات سخیف علیه جمهوری اسلامی شده است نباید 10دوره ادامه پیدا می‌کرد».
از جشن فتح خرمشهر تا درگیری در صحن غیرعلنی
اگر خرداد را مجلس با جشن فتح خرمشهر که سخنرانش سیدهدایت جهان‌آرا پدر شهید‌محمد جهان‌آرا فرمانده سپاه خرمشهر بود، آغاز کرد با نخستین اتفاقات پس از انتخابات و قرائت گزارشی که منجر به درگیری فیزیکی بین 2نماینده از 2 جریان مختلف در صحن غیرعلنی شد، آن را ختم کرد.
قرار بود فراکسیون انقلاب اسلامی در جریان انتخابات هیات رئیسه سال دوم فعالیت مجلس گزینه جدیدی را به جای لاریجانی برگزیند؛ گزینه اصلی حداد عادل بود. حدادعادل به ریاست کمیسیون فرهنگی قناعت کرد و این بازی را نپذیرفت اما او که از ابتدای مجلس هشتم روزه سکوت گرفته بود آن روزها روزه‌اش را با حضور پررنگ‌تر در جمع خبرنگاران افطار کرد و همین اتفاق، شائبه جایگزینی او به جای لاریجانی را تقویت‌کرد. علی لاریجانی بی‌هیچ رقیبی بر کرسی ریاست مجلس نشست. تنها تفاوتی که حاصل شد جابه‌جایی محمدرضا باهنر و محمد حسین ابوترابی بود درنایب رئیسی اول و دوم.
اتفاقی بی‌بدیل
خرداد ماه اتفاقی بی‌بدیل در رابطه دولت و مجلس رخ داد. محمود احمدی‌نژاد نخستین وزیران انتخابی دولت دهم را نه در قالب نامه‌ای رسمی به هیات رئیسه مجلس بلکه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام کرد.
نشست‌های نمایندگان مجلس با دولت برای انتخاب وزیران دولت دهم بیشتر شده بود. رفت‌وآمد نمایندگان به پاستور بیشتر شده بود و رفت‌وآمد وزیران پیشنهادی دولت به بهارستان از آن بیشتر.
محمود احمدی‌نژاد بخشی از وزیران پیشنهادی خود را در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد، نام بخش دیگری از وزیرانش را ایرج ندیمی مشاور پارلمانی‌اش اعلام کرد و بخش دیگری را یک روز پس از پایان مهلت قانونی‌اش در قالب نامه‌ای به هیات رئیسه مجلس داد. این نحوه معرفی وزیران انتقاداتی را بارها از سوی برخی نمایندگان در مجلس به‌بار آورد. محمدرضا باهنر که صحنه‌گردان جلسات رأی اعتماد و جلسات استیضاح است در اظهارنظری گفته بود که نزدیک به 6 وزیر از فهرست پیشنهادی رأی نخواهند آورد؛ پیش‌بینی‌ای که در روزهای بعد از زبان چند چهره شاخص مجلس هم شنیده شد و نزدیک به واقعیت هم تصور می‌شد.
از سوی دیگر معرفی وزیران زن برای نخستین‌بار، روحانیون مجلس را به تبع موضع‌گیری برخی علمای قم و اصفهان به موضع‌گیری واداشته بود. جلسات رأی اعتماد از 8شهریور تا 12شهریور در صحن علنی طول کشید. رئیس‌جمهوری یک‌بار، روز اول رأی اعتماد و بار دوم در روز آخر برای دفاع از وزیرانش در صحن حاضر شد. مجلس پس از جمع بندی سخنان موافقان و مخالفان و دفاعیات وزیران پیشنهادی و رئیس‌جمهوری 3وزیر از 21وزیر دولت را رد کرد. سوسن کشاورز گزینه پیشنهادی آموزش و پرورش، فاطمه آجرلو وزیر رفاه و محمد علی‌آبادی وزیر پیشنهادی نیرو رأی نیاوردند.
چند روز بعد اتفاق نادر دیگری در صحن علنی رخ داد؛ رئیس‌جمهوری که ابتدا به جای 3وزیر رای نیاورده، ذبیحی و آلیا را به‌عنوان گزینه‌های پیشنهادی نیرو و آموزش و پرورش معرفی کرده بود نامه معرفی‌اش را پس گرفت. چند روز بعد فاطمه آلیا به احترام نظر مراجع انصراف داد؛ کاری که زهره الهیان نیز در مواجهه با پیشنهاد وزارت رفاه کرده بود.
مهرماه به غیر از افتتاح چند نمایشگاه در مجلس، زمزمه انتخابات ریاست فراکسیون اصولگرایان هم در میان بود. گروه فراکسیون انقلاب که این بار از حداد عادل دل کنده و
مرتضی آقا تهرانی را به‌عنوان نامزد ریاست فراکسیون اصولگرایان از طرف خود معرفی کرده بود، قصد جابه‌جایی در قدرت در مجلس را داشت. همان‌روزها حسین فدایی دبیرکل جمعیت ایثارگران در اظهارنظری گفت که ریاست لاریجانی بر مجلس براساس تفاهمی بود بین لاریجانی و احمدی‌نژاد. او معتقد بود قدرت در مجلس بین اضلاع اصولگرایی دست به دست می‌گردد و این بار نوبت جریان دیگری از اصولگرایی است تا قدرت را در دست بگیرند. در انتخاباتی که 14مهر ماه برگزار شد علی لاریجانی با اکثریت آرا برای بار دوم به ریاست فراکسیون اصولگرایان منصوب شد. نواب رئیسی این فراکسیون به نایب‌رئیسان مجلس ابوترابی و باهنر رسید. رقیب او مرتضی آقا تهرانی تنها حائز 6رأی شد.
ماهی 2تذکر، حذف و اضافه در مجلس و دولت
اواخر مهر ماه تذکر آیین‌نامه‌ای حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان اما از فاجعه‌ای غم‌انگیز و تأسف‌بار حکایت می‌کرد. این حادثه مجلس را تحت‌تأثیر خود قرار داد. علی لاریجانی پیش از عزیمت به اجلاس پاییزه ژنو اعلام کرد که در گذشته خبرهای مشخص و آشکاری داشتیم که آمریکایی‌ها با بعضی گروه‌های تروریستی استان سیستان‌‌و‌بلوچستان ارتباط برقرار کرده‌اند که این نشانگر خصومت آمریکا نسبت به پیشرفت جمهوری اسلامی است. جریان افراط به دست عبدالمالک ریگی با انجام یک عملیات انتحاری سردار شوشتری جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه، جمعی از همراهانش و جمعی از مردم سیستان و بلوچستان را در منطقه پیشین به شهادت رساند.
لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها که فوریت آن دی‌ماه سال87 به‌تصویب نمایندگان رسیده بود پس از مدت‌ها بررسی در کمیسیون ویژه مجلس بالاخره آبان ماه سال88 به صحن علنی آمد. در جریان بررسی لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها وقتی مجلس به ماده13 این لایحه رسید و با پیشنهاد دولت مخالفت کرد رئیس‌جمهوری بی‌خبر وارد مجلس شد. ماده13 ایجاد صندوقی برای اینکه منابع حاصل از اجرای این قانون به آن واریز شود را مطرح کرده است.
ابتدا لاریجانی با سخنرانی خارج از نوبت احمدی‌نژاد مخالفت کرد اما با پا در میانی محمدرضا باهنر و جمع دیگری از نمایندگان زمانی برای سخنرانی رئیس دولت تعیین شد. احمدی‌نژاد اعلام کرد در صورتی که طرح هدفمند‌شدن یارانه‌ها – آنچنان که مجلس پیشنهاد داده بود- در بودجه سنواتی دیده شود، درخواست استرداد لایحه را خواهیم داد؛ سخنی نزدیک به تهدید که بعدها هم در جریان بررسی هدفمندکردن یارانه‌ها تکرار شد.
لاریجانی که اوایل سال88 به‌طور غیررسمی به عراق رفته بود آبان ماه سفری رسمی را به عراق آغاز کرد. اواسط ماه دوم پاییز، محمدرضا میرتاج‌الدینی عضو هیات رئیسه مجلس برای تصدی پست معاونت پارلمانی رئیس‌جمهوری استعفا داد. حمیدرضا حاجی‌بابایی دیگر عضو هیات رئیسه نیز که در طول مجلس هفتم و 2سال اول مجلس هشتم دستور جلسه را قرائت می‌کرد آخرین دستور جلسه را قرائت کرد و منتظر رأی اعتماد نمایندگان به‌خود شد. او برای وزارت آموزش و پرورش رأی آورد و بالاخره دولت از درون مجلس تکمیل شد. صادق محصولی و نامجو گزینه‌های وزارت رفاه و نیرو نیز در کنار حاجی بابایی رأی اعتماد گرفتند.
قهر با مجلس
شاید مهم‌ترین خبری که همه انتظارش را می‌کشیدند برگزاری مراسمی بود که قرار بود در سالروز شهادت سید حسن‌مدرس-10 آذر- در مجلس برگزار شود. اما قبل از آن علی‌کردان وزیر اسبق کشور که تقریبا یک سال پیش‌تر در مجلس استیضاح و از وزارت کشور برکنار شده بود مرحوم شد.
علی لاریجانی سال گذشته در چنین روزی از رؤسای ادوار مجلس و نمایندگان ادوار و تمامی مسئولان دعوت کرده بود تا در مراسم روز مجلس حاضر شوند که به مراسم « شکرانه اتحاد» معروف شد.اما این بار خبری از میهمانان سال گذشته نبود؛ نه محمود احمدی‌نژاد آمد و نه هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان رهبری و نه دیگر روسای ادوار مجلس به غیر از حداد عادل. لاریجانی و برادر کوچک‌ترش صادق 2رئیس قوه بودند که در این مراسم شرکت کردند. جمعی از اعضای شورای نگهبان هم آمدند. رئیس مجلس سخن‌اش را با این جمله آغاز کرد که از آقای احمدی‌نژاد و هاشمی رفسنجانی دعوت کرده بودیم که تشریف نیاورده‌اند و از خداوند صحت و سلامت برای آنها آرزومندیم و ان‌شاءالله خداوند امور را اصلاح کند. شعرخوانی موسوی گرمارودی شاعر معاصر نیز نتوانست یخ مجلس را در این روز بشکند.دی ماه آبستن حوادثی بود که به تبع خود مجلس را نیز وادار به واکنش کرد.
بعد از حرمت‌شکنی عاشورا، برای نخستین‌بار در ادوار مختلف مجلس، نمایندگان در صحن علنی راهپیمایی کردند. لاریجانی در سخنانی گفت که مجلس در برابر هتک حرمت عاشورا آرام نمی‌نشیند. کمیته پیگیری حوادث روز عاشورا تشکیل شد. همان روزها کمیسیون امنیت ملی بحث کاهش روابط با انگلیس را مطرح کرد که بعدها این طرح با امضای جمعی از نمایندگان تأثیر‌گذار مجلس به طرح قطع روابط با انگلیس تغییر یافت؛ هر چند که با مخالفت رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و دستگاه دیپلماسی کشور روبه‌رو شد. سایمون‌گس سفیر انگلیس در ایران نامه‌ای به علاءالدین بروجردی نوشت و از این موضوع اظهار تأسف کرد و گفت که ادعای اینکه انگلیس در حوادث داخلی ایران دخالت دارد درست نیست.
روح‌الله حسینیان، رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی، در تعطیلات مجلس با نامه‌ای پرسروصدا که پیش از آنکه به مقصدش در هیات رئیسه مجلس برسد در خبرگزاری‌ها منتشر شد استعفا داد. او در بخشی از نامه‌اش نوشت: «امروز خود را ناتوان‌تر از همیشه می‌یابم. هر اقدامی آغاز کردیم با رقابت پیچیده پارلمان‌تاریست‌های حرفه‌ای نقش بر آب شد. جناح اصلاح‌طلب نزد رئیس عزیزتر و ارزشی‌تر شدند و هر روز ما مطرودتر و بی‌خاصیت‌تر... امروز می‌بینیم ده‌ها نشریه با حمایت بیت‌المال تمام ارزش‌های اخلاقی و سیاسی امت حزب‌الله را زیر ضربات خود گرفته‌اند. وقتی از ریشه اینها تحقیق می‌شود می‌بینیم هر دسته‌ای از اینها از دفتر یکی از مسئولان جمهوری اسلامی سیراب می‌شوند».
اما از همه مهم‌تر گزارشی بود که تقریبا از یک ماه پیش وعده قرائتش در مجلس مدام داده می‌شد. جامعه منتظر بود تا ببیند نتیجه 7ماه بررسی مجلس از بازداشتگاه‌ها چه شده است و عامل آن همه خدشه به نظام جمهوری اسلامی کیست؟ گزارش معروف به «گزارش کهریزک» چند روزی بعد از اطلاعیه سازمان قضایی نیروهای مسلح در همین باره، بالاخره توسط مخبر کمیسیون امنیت ملی در مجلس قرائت شد.
ماه بهمن را نمایندگان با رحلت حجت‌الاسلام فاکر رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس در سوگ نشستند. علی لاریجانی رئیس مجلس 2ماهی بعد از سفر سعید جلیلی دبیر‌شورای‌عالی امنیت ملی به ژاپن به این کشور سفر کرد و دستگیری عبدالمالک‌ریگی موجی از شادی را در مجلس برانگیخت. از هفته دوم اسفند نمایندگان مجلس بحث‌های خود را به بودجه گذراندند.
مجلس در یک‌سال گذشته گاه مسلط بر حوادث بود و گاه سوار بر موج حوادث. اگر سال گذشته مجلس کار خود را با بررسی دلایل قطع رابطه کشورمان با مغرب آغاز کرد گویا فروردین‌ماه امسال را باید با طرح قطع روابط با انگلیس شروع کند؛ طرحی که اواخر بهمن در صحن علنی مطرح شد و بررسی آن به روزهای سال جدید موکول شده است.
