این کشور از جنوب با جمهوری اسلامی ایران، از جنوب غربی با جمهوری خودمختار نخجوان، از غرب با ترکیه، از شمال با گرجستان و از شرق با جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد.
در این بین به‌نظر می‌رسد که در میان همسایگان ارمنستان، کشور ایران بهترین گزینه و مطمئن‌ترین شریک برای ایروان باشد زیرا ارمنی‌ها با آذربایجان درخصوص مسئله ناگورنو ـ قره‌باغ مشکل دارند و این امر به بزرگ‌ترین مسئله و چالش سیاست خارجی ارمنستان در سال‌های پس از استقلال مبدل شده است؛ به‌نحوی که امروزه شناخت سیاست خارجی ارمنستان بدون شناخت دقیق بحران قره‌باغ امکان‌پذیر نیست.
در سوی دیگر، کشور ترکیه قرار دارد که از سال1991 میلادی که ارمنستان استقلال خود را از شوروی سابق اعلام کرد، هیچ نوع مناسبات دیپلماتیکی میان دو کشور برقرار نبوده است. علاوه بر این در سال1993 میلادی ترکیه مرز خود با ارمنستان را به نشانه هم پیمانی با آذربایجان بر سر منطقه ناگورنو ـ قره باغ بست.
در آن زمان بستن مرز از سوی ترکیه، شرایط سختی را به ارمنستان تحمیل کرد. در این بین تنها نقطه عطف روابط دو کشور را باید در سفر عبدالله گل، رئیس‌جمهور ترکیه به ایروان جست‌وجو کرد که به بهانه تماشای بازی فوتبال تیم‌های ملی دو کشور انجام شد. از آن پس به‌رغم آنکه دو کشور سعی کرده‌اند روند عادی‌سازی روابط را در دستور کار خود قرار دهند، با این حال همچنان با تنش‌ها و چالش‌های بی‌شماری مواجه بوده‌اند.
همسایه دیگر ارمنستان، کشور گرجستان است که از سال2003 و پس از وقوع انقلاب رنگی تا‌کنون، همواره درگیر مشکلات و معضلات خاص خود بوده است. بر این اساس جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه که پیش از این به واسطه احداث خط لوله
باکو- تفلیس- جیهان، از حیث تجاری و استراتژیک به هم متصل شده بودند، تلاش دارند با احداث راه‌آهنی که ارمنستان را دور می‌زند، کشورهای خود را به یکدیگر متصل کنند. این راه‌آهن که ارتباطات سه کشور آذربایجان، گرجستان و ترکیه را با یکدیگر مستحکم‌تر می‌کند، موجبات انزوای بیشتر ارمنستان را نیز فراهم خواهد ساخت و به همین سبب نیز اسباب نگرانی ایروان را فراهم کرده است.
در این بین مناسبات ایران و ارمنستان- که از پیشینه دراز تاریخی برخوردار است- بی‌تردید کم‌حاشیه‌ترین روابط ارمنستان با همسایگان خود است. از سوی دیگر روابط ایران با ارمنستان کم‌حاشیه‌ترین روابط دیپلماتیک با کشورهای جنوب قفقاز است. بر‌این اساس دو کشور در چهارچوب خط‌مشی تعریف شده و با لحاظ منافع متقابل، از کمترین تنش و نشیب و فراز در مناسبات دوجانبه برخوردار بوده‌اند؛ به‌خصوص در شرایطی که ارمنستان در میان مرزهای بسته ترکیه، مناقشه با آذربایجان و بی‌ثباتی‌های گرجستان محصور مانده است، ایران و ارمنستان نه‌تنها هیچ مشکل تاریخی با یکدیگر ندارند، بلکه اشتراکات فراوان فرهنگی نیز آنان را به هم پیوند داده است.
در واقع برخلاف برخی از موارد که کشورهای همسایه از مشکلات به‌ارث‌مانده از گذشته رنج می‌برند، مرز ایران و ارمنستان در دوران سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، عملا به ممر حیات ایروان مبدل شده است؛ از این‌رو با وجود آنکه ارمنستان بنا به ملاحظات جغرافیایی و تاریخی، چاره‌ای جز برقراری روابط مستحکم با ایران و روسیه ندارد، با این حال گاهی ایروان در سیاست خارجی خود دچار سرگردانی‌هایی نیز می‌شود که این سرگردانی‌ها را می‌توان در مواضع این کشور درخصوص نزدیکی به غرب یا حضور در برنامه‌ها و مانورهای نظامی ناتو مشاهده کرد. در این بین ارمنستان باید موقعیت خود و منطقه خود را در نظر گیرد زیرا عملا در منطقه پیچیده‌ای قرار دارد که مناسباتی مفید با ایران و روابطی بسیار نزدیک با روسیه دارد. بی‌تردید چرخش ارمنی‌ها به سوی ناتو، روابط این کشور را با ایران و روسیه خراب می‌کند.
در واقع گرایش ارمنستان به ناتو نه‌تنها امنیت این کشور را افزایش نمی‌دهد بلکه عملا ایروان را از شرکای مطمئنی نظیر ایران و روسیه نیز دور نگه می‌دارد. در عین حال علاوه بر نیازهای اقتصادی، ایران به‌عنوان یکی از بانفوذترین کشورها در جهان اسلام نیز برای ارمنستان اهمیت فراوانی دارد و ایروان می‌داند که با وجود تمایل به غرب، با توجه به اهمیت استراتژیک ایران باید موضعی متعادل را در برابر تهران حفظ کند.
به هر روی علاوه بر ارمنستان، در ایران نیز باید گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با ایروان به یکی از اولویت‌های سیاست خارجی مبدل شود؛ چنانکه این امر همواره طی سال‌های گذشته به انحای مختلف پی‌گیری شده است به‌نحوی که در سال2005 میلادی ارزش تجارت ارمنستان با ایران برابر با 105میلیون دلار بود و در سال2006 میلادی ارزش تجارت دوجانبه به 200میلیون دلار رسید. بر این اساس سران دو کشور در نظر دارند با ازمیان‌برداشتن موانع تجارت دوجانبه، حجم تجارت را به یک‌میلیارد دلار در هر سال برسانند.
علاوه بر این تا‌کنون پیشرفت‌های مناسبی در راستای اجرای توافق‌های فی‌مابین حاصل شده است که از جمله می‌توان به احداث خط لوله انتقال گاز ایران به ارمنستان و احداث دو خط انتقال برق و احداث نیروگاه بادی از سوی ایران در ارمنستان، افزایش مبادلات مرزی، عضویت ارمنستان در کریدور شمال- جنوب و بهره‌برداری متقابل از سرزمین‌های یکدیگر برای ترانزیت کالا اشاره کرد. همچنین توسعه همکاری در زمینه‌های کشاورزی، شیلات، دامپروری، فعالیت‌های بانکی و سرمایه‌گذاری، ارتباطات و مخابرات، فیبر نوری و رومینگ تلفن همراه، توسعه همکاری فرهنگی، علمی و آموزشی، از دیگر توافقات طرفین است که پیشرفت‌های خوبی داشته است.
به‌طور کلی ایران در زمینه صادرات گاز و برخی کالاهای صنعتی و غذایی و حتی ساخت نیروگاه و خطوط ریلی با ارمنستان همکاری دارد و بسیاری از نیازهای این کشور را تأمین می‌کند. علاوه بر این طرح‌های مهمی در دستور کار روابط دو کشور قرار دارد که از جمله می‌توان به توافق درخصوص احداث نیروگاه برق آبی ارس، بررسی امکان برقراری ارتباط مستقیم ریلی میان دو کشور، مذاکرات اولیه و تشکیل کمیته سه‌جانبه جهت بررسی زمینه احداث پالایشگاه در ارمنستان با مشارکت سه کشور ایران، روسیه و ارمنستان، سرمایه‌گذاری مشترک بین آژانس توسعه اقتصادی در ارمنستان و سازمان توسعه سرمایه‌گذاری‌های فنی و اقتصادی ایران، تأسیس کنسولگری‌های مختلف در قلمرو دو کشور، گسترش فعالیت‌های بانکی بین بانک‌های مرکزی ایران و ارمنستان و تأسیس مرکز تجاری ایران در ارمنستان با مشارکت بخش خصوصی، اشاره کرد.
طی سال‌های گذشته، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال ارمنستان، پیوسته سیاست مصالحه، تعادل و آشتی‌جویی بوده است و تهران تلاش کرده تا در سیاستگذاری‌های خود، سیاست متوازن‌سازی و خط‌مشی حل‌وفصل اختلافات کشورهای همجوار را دنبال کند که موضوع قره‌باغ از جمله آنهاست.
بر این اساس تحکیم مناسبات ایران و ارمنستان علاوه بر اینکه در چهارچوب هماوردی قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در قفقاز جنوبی قابل ارزیابی است، مسبوق به سوابق تاریخی، فرهنگی و منافع دوجانبه اقتصادی نیز هست؛ به همین سبب همکاری‌های ایران و ارمنستان، نه‌تنها رشته‌های تقویت دوستی بین دو ملت را مستحکم‌تر می‌سازد بلکه توسعه همکاری‌های دوجانبه به برقراری صلح و امنیت منطقه نیز یاری خواهد رساند.
