از ایلِجار چه می‌ دانید؟ یک همدلی برای نشاکاری

به گزارش همشهری آنلاین رسم و رسومی همدلانه برای تمیز کردن نهرها و کانال‌های آبی که به زمین‌های شالی منتهی می‌شود. این رسم کهن چند روزی طول می‌کشد و بعد از آن کشت نشا آغاز می‌شود. با وجودی که ماشین‌های کشاورزی این روزها به کمک کشاورزان آمده‌اند و لایروبی انهار هم تا حدودی مکانیزه شده، شالیکاران بر این باورند که رسم مهرورزانه «ایلجار» به برکت کشت کمک می‌کند و رسم و رسوم کشت نشا باید تمام و کمال اجرا شود.

قلع و قمع علف‌های هرز

خورشید هنوز خودش را به میانه آسمان نرسانده که گروه ۱۰ نفره کشاورزان با بیل و کلنگ هم‌مسیر شده‌اند. امروز در روستای نوخاله صومعه‌سرا در استان گیلان رسم ایلجار اجرا می‌شود. رضا سپاسی از برنج‌کاران روستا به همشهری می‌گوید: «رسم ایلجار از رسوم کهن شالیکاری است. این رسم از اوایل بهار یا حتی چند روز مانده به عید نوروز آغاز می‌شد؛ زمانی که میراب یک روز را برای هر محله تعیین می‌کرد که رسم ایلجار را اجرا کنند.» کشاورزان روستای نوخاله که برای رسم ایلجار دور هم جمع شده‌اند، پشت سر ریش سفید جمع حرکت می‌کنند و به طرف نهر می‌روند. سپاسی در توضیح بیشتر این آیین می‌گوید: «هر کشاورزی به اندازه وسعت زمین و نهری که برای آبرسانی دارد، با دیگر کشاورزان همراه می‌شود و در این رسم حضور دارد.» کشاورزان بعد از خوش و بش کردن با نام و یاد خدا وارد نهر می‌شوند، علف‌های هرز را با بیل و کلنگ از ریشه در می‌آورند و راه را عبور آب هموار می‌کنند.

بیشتر بخوانید:
امسال قیمت برنج چگونه می شود؟

نهرهای پاکیزه

احمد فروزش، برنج کار روستای ملاسرا شهرستان شفت می‌گوید که اجرای این رسم تقریبا نصف روز طول می‌کشد و بسته به اینکه نهر چقدر طول داشته باشد و چقدر از علف هزر یا شاخ و برگ درختان پر شده باشد، کشاورزان برای تمیز کردن نهر وقت می‌گذارند. «نهرها کوچک زودتر تمیز می‌شود و کانال‌های بزرگ وقت بیشتری می‌خواهد.» شهرستان شفت ۱۴۳۳۶ هکتار شالیزار دارد که ۶۰ درصد آن از سد سفید رود و ۴۰ درصد از رودخانه ها و آبندان ها آبیاری می‌شود.

رسم همدلی

علی‌اکبر نژادپارس، برنج کار روستای مرزدشت خمام نیز به همشهری می‌گوید که همدلی این رسم را زنده نگه‌داشته و ادامه می‌دهد: «برای من که عمری از خدا گرفته‌ام و به تنهایی نمی‌توانم مسیر آب را به زمینم هموار کنم این رسم بسیار کمک کننده است. انگار فلسفه‌اش هم همین است که هوای همدیگر را داشته باشیم. تقریبا ۱۰ نفر که برای ایلجار بیایند ۳ کیلومتر از نهر تمیز می‌شود. همدلی باعث می‌شود کار بهتر انجام شود و برکت داشته باشد.» برنج‌کارانی که تا زانو در نهر آب رفته‌بودند تا هر مانعی که سد راه آب می‌شود را بردارند، حالا با خیال راحت زیر سایه درخت دور هم نشسته‌اند و به صدای آب گوش می‌دهند. یک استکان چای ریخته‌اند و از زیر و بم کشت نشای امسال با هم گپ می‌زنند. آنان امیدوارند امسال با حمایت از برنج‌کاران واردات برنج متناسب با نیاز کسری باشد.

بیشتر بخوانید:
ماجرای نخستین مزرعه خورشیدی زنانه در یک روستا