همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: پیام مهم برای برخورداری از رژیم غذایی سالم برای زنان باید این باشد؛ «بهتر، سالم‌تر و اصولی‌تر بخورید؛ نه بیشتر». زنانی که الگوهای غذایی محتاطانه و آگاهانه به سلامت را قبل و در طول بارداری انتخاب می‌کنند، و مصرف شیرینی و چربی را به حداقل می رسانند معمولاً عوارض بارداری کمتری خواهند داشت و کودکشان هم سالم‌تر خواهد بود.
تغذیه قبل از بارداری
مهرناز نیکخواه، دکترای تخصصی تغذیه در مورد تغذیه مادران در دوران بارداری می‌گوید: تغذیه قبل از لقاح مهم‌تر از تغذیه هنگام بارداری است. یعنی مادران از هنگامی که تصمیم به بچه دار شدن می‌گیرند باید به فکر تغذیه خود باشند. همچنین استرس روحی روانی می‌تواند باعث تغییر در سوخت و ساز بدن و متابولیسم مواد مغذی شود. یعنی قبل از بارداری تغذیه مناسب با تأمین مقادیر کافی ویتامین‌ها، مواد معدنی و درشت مغذی‌ها نقش عمده‌ای در موفقیت بارداری دارد.
او با بیان این که مادران هنگام بارداری و حتی قبل از آن باید به فکر تأمین تمام کمبودها و ذخایر مواد مغذی و معدنی مانند آهن، کلیسم و ویتامین دی باشند، توجه به این نکات را ضروری می‌داند:
- مصرف مواد غذایی متنوع با تمرکز بر انتخاب مواد غذایی سرشار از مواد مغذی به جای مواد غذایی صرفاً پرکالری (مانند تنقلات شیرین یا چرب).
توجه کنید مصرف کربوهیدرات‌ها در دوران بارداری را به آرامی افزایش دهید و اولویت مصرف کربوهیدرات‌ها به غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات تعلق گیرد.
- تأمین انرژی و پروتئین لازم برای افزایش وزن مناسب.- مصرف دو بار در هفته از ماهی‌های چرب که مقادیر بالای اسید چرب ضروری DHA و مقادیر کم جیوه دارند (بهتر است ماهی‌هایی مثل سالمون، ساردین، قزل آلا، شاه ماهی، ماهی کولی، ماهی خال مخالی (بدون مصرف پوست ماهی) در تغذیه مادران در نظر گرفته شود)
نکته: کسانی که نسبت به ماهی آلرژی داشته یا به هر دلیلی به این ماده غذایی دسترسی ندارند، بیان می‌کند: در این موارد مصرف مکمل امگا ۳؛ DHA توصیه می‌شود. منابع گیاهی اسید چرب ضروری هم شامل دانه کتان و گردو هستند.
- مادران باردار باید به میزان متعادل از نمک یددار استفاده کنند.
- مصرف مایعات کافی به ویژه آب برای تولید ادرار رقیق بسیار ضروری است.
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا و مکمل‌های پروتیینی هم قبل از بارداری و هنگام بارداری ضروری است
افزایش وزن در دوران بارداری
به گفته این متخصص تغذیه، توجه به وزن و حفظ وزن متناسب با شرایط جسمانی و سن مادر، موضوع بسیار مهمی است که حتماً باید به ویژه قبل از بارداری به آن توجه شود. البته این سوال هم مطرح است که چقدر افزایش وزن در دوره بارداری طبیعی است که در این باره شرایط برای مادران با وزن‌های مختلف، متفاوت خواهد بود
* مادران لاغر:
اگر مادر پیش از دوران بارداری لاغر بوده است (BMI < ۱۸. ۵)، در صورت بارداری تک قلو در طول دوران بارداری می‌تواند چیزی حدود ۱۲. ۵ تا ۱۸ کیلو گرم اضافه کند. البته این عدد در صورت بارداری دو قلو بیشتر است.
* مادر با وزن نرمال:
مادران با وزن نرمال (BMI بین ۱۸٫۹ تا ۲۴٫۹) پیش از بارداری در صورت داشتن جنین تک قلو حدود ۱۱. ۵ تا ۱۶ کیلو و در صورت داشتن جنین دو قلو ۱۷ تا ۲۵ کیلو گرم اضافه می‌کنند.
* مادرانی که اضافه وزن دارند:
مادر با اضافه وزن قبل از بارداری (بی‌ام آی بین ۲۵-۲۹٫۹) ۷ تا ۱۱٫۵ کیلو و در صورت داشتن جنین تک قلو و ۲۳-۱۴ کیلو در صورت داشتن جنین دو قلو باید اضافه کند.
* مادران چاق:
مادر چاق (بی‌ام آی بالاتر از ۳۰) پیش از بارداری در صورت داشتن جنین تک قلو ۹-۵ کیلوگرم و در صورت داشتن جنین دو قلو ۱۹-۱۱ کیلوگرم باید اضافه کند.
مادرانی که عمل‌های کاهش وزن انجام داده‌اند
عمل‌های کاهش وزن، عوارض زیادی برای بارداری دارد. نکته مهم آن است که بارداری حداقل باید یک تا یک سال و نیم بعد از این جراحی انجام شود. بعد از آن هم حتماً باید مکمل یاری مناسب تغذیه‌ای باید انجام شود. یعنی آهن، کلسیم، ویتامین ب ۱۲، ویتامین دی، روی، مس، سلنیم و فولات باید در تغذیه مادر ارزیابی و در صورت کمبود برای او در نظر گرفته شود. یعنی مادر نباید با کم خونی، فقر مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن وارد دوره بارداری شود.
خطر کمبود ویتامین ب۱۲
دکتر نیکخواه می‌گوید: توجه داشته باشید کاهش وزن دوران بارداری برای مادرانی ک ه مبتلا به بیماری کرون هستند، عمل بای پس معده انجام داده‌اند، از مهارکننده‌های پمپ پروتون و متفورمین استفاده می‌کنند یا گیاهخوار هستند عوارض به دنبال دارد. چون ممکن است باعث شود آن‌ها در معرض خطر کمبود ویتامین ب ۱۲ قرار بگیرند. بنابراین آن‌ها هم باید مکمل یاری شوند و کمبودهای تغذیه‌ای خود را از طریق مصرف مکمل‌ها مواد غذایی تأمین کنند.
به گفته او کرون نوعی بیماری التهابی روده است که می‌تواند دستگاه گوارش را ملتهب و قسمتی از دستگاه گوارش را درگیر کند و باعث از دست دادن وزن و سوء تغذیه شود.
تغذیه مادرانی که حالت تهوع دارند
این متخصص تغذیه با تاکید بر این که مصرف مقدار کافی ویتامین k در دوره بارداری لازم است، ادامه می‌دهد: کمبود آن در زنانی که استفراغ زیاد، بیماری کرون و جراحی بای پس معده کرده‌اند گزارش شده است. با توجه به آنکه عمده‌ترین منابع ویتامین k سبزیجات سبز تیره هستند باید به مصرف آن‌ها توجه ویژه‌ای شود؛ چرا که رژیم غذایی معمول افراد، مقدار کافی این ویتامین را تأمین نمی‌کند؛ ویتامینی که نقش مهمی در سلامت استخوان و انعقاد دارد.
نظر شما