بر اساس دیدگاه‌های شهری ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت شهری در حاشیه کرمانشاه ساکن هستند. برخی از اساتید و کارشناسان معتقدند موازی‌کاری و ناهماهنگی بین سازمان‌ها و نبود رویکرد گفتمانی و تعاملی پاره‌ای از مشکلات این محلات است. از همین رو طرح تأسیس دفاتر توسعه اجتماعی و تسهیلگری با هدف کاهش آسیب‌ها و شناسایی ظرفیت‌های محلات به صورت پایلوت در ۱۰ استان آغاز شد و اکنون بیش از ۱۰ دفتر در محلات شهر کرمانشاه ایجاد شده است که در راستای احیای هویت و فرهنگ مشارکت با هدف کاهش مسائل اجتماعی محلات فعالیت می‌کنند. چنان‌که یک کارشناس شهرسازی و عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در گفت‌وگو با همشهری، از وجود ۱۵ محله اسکان غیررسمی با بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در شهر کرمانشاه خبر داد. «بیژن کلهرنیا» گفت: این در حالی است که سال ۸۰ دارای ۱۳ محله اسکان غیررسمی با ۲۷۰ هزار نفر جمعیت بوده‌ایم.
- جعفرآباد؛ بحرانی‌ترین محله اسکان غیررسمی
این استاد دانشگاه معتقد است در سال ۷۵، جعفرآباد و محله سبک‌سوزی زاهدان بحرانی‌ترین محلات اسکان غیررسمی ایران انتخاب شدند. این منطقه با ۷ محله داخلی، تپه فتحعلی‌خان در غرب آن، ملاحسینی و شهرک پیری در شرق آن، جمعیتی حدود ۷۰ هزار نفر دارد. مسئول دفاتر تسهیلگری جعفرآباد و تپه فتحعلی‌خان کرمانشاه اضافه کرد: محله جعفرآباد با مساحتی معادل ۱۶۴ هکتار، وسیع‌ترین و پرجمعیت‌ترین و بحرانی‌ترین محله اسکان غیررسمی شهر کرمانشاه است.
به گفته این کارشناس شهرسازی، جعفرآباد هم ظرفیت‌های بسیار بالایی برای توسعه دارد و هم موانع بسیاری برای توسعه. وی اضافه کرد: محله تپه فتحعلی‌خان با مساحتی معادل ۳/۲۶ هکتار، با توجه به پاتوق‌های آسیب‌زای فروش و مصرف مواد مخدر یکی از پرآسیب‌ترین و مساله‌دارترین محله‌های شهر کرمانشاه است. کلهرنیا در مورد شناسایی مسائل و مشکلات این محلات به مشکلات کالبدی- محیطی اشاره کرد و گفت: کیفیت بسیار نامناسب مسکن، فرسودگی و ناپایداری و استحکام نداشتن ابنیه، کمبود سطوح و سرانه‌ها به همراه خدمات و زیرساخت‌های نامناسب از این مشکلات است. این کارشناس شهرسازی به فرسودگی شبکه‌های آب و فاضلاب، کاستی شبکه روشنایی معابر و تراکم ناهنجار جمعیت در بافت اشاره کرد و از فقدان دسترسی کافی و مناسب، محدودیت عرض و کیفیت معابر به عنوان مشکلی دیگر یاد کرد.
- کاستی‌های اجتماعی
این صاحب‌نظر از مشکلات و کاستی‌های اجتماعی به عنوان دیگر مشکلات محلات نام برد و افزود: در این محلات شاهد گسترگی انواع فقر از قبیل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بهداشتی، هویتی، مسکن و فقر زیست‌محیطی هستیم. وی به وجود معتادان متجاهر و بی‌خانمان در سطح محلات و نبود گرمخانه و سرپناه در این محلات اشاره کرد. این مسئول معتقد است بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، فراوانی عرضه و فروش و مصرف مواد مخدر به صورت آشکار و مشهود دیده می‌شود و شاهد کاهش سن اعتیاد در جوانان و زنان هستیم.
مسئول دفاتر تسهیلگری جعفرآباد و تپه‌فتحعلی‌خان در خصوص مشکلات نهادی محلات یادآور شد: حضور سازمان‌ها، نهادها و سمن‌های اجتماعی در این مناطق کمرنگ یا نامتناسب است و طرح‌ها و برنامه‌ها برای غلبه بر مشکلات چهارگانه محله ناکافی است.
ضرورت وجود برنامه‌های اصلاح اجتماعی
این کارشناس با تأکید بر این‌که باید برنامه‌های کاهش اعتیاد و اصلاح اجتماعی جامعه به میزان کافی در این محلات طراحی و اجرایی شود، گفت: فقدان نهادهای آموزش اجتماعی، آموزش کارآفرینی و افزایش اشتغال در این محلات احساس می‌شود. کلهرنیا اظهار کرد: دستگاه‌های عمومی مورد مراجعه باید برنامه جامع و کارآمدی برای شناخت و کاهش مشکلات محله تهیه کنند.
وی در مورد اهداف دفاتر تسهیلگری و توسعه محلی محلات شهر کرمانشاه از شناسایی و بررسی مسائل و مشکلات محلات و ارائه برنامه توسعه مشارکتی محلی، گروه‌سازی و نهادسازی در جهت همگرایی ساکنان محله برای مشارکت، توانمندسازی اجتماع‌محور و شکوفایی انسانی یاد کرد. کلهرنیا با بیان این‌که این دفاتر پل ارتباطی و نهاد میانجی بین دولت و مردم است، گفت: این دفاتر می‌کوشند که به ارتقای کیفیت زندگی ساکنان محلات در ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی کمک کنند و از ظرفیت‌ها، استعدادها و توانمندی‌های محلی استفاده کنند. وی افزود: محلات اسکان غیررسمی به خدمات شهری از قبیل آموزشی، انتظامی، بهداشتی، درمانی، ورزشی، تفریحی، پارک و فضای سبز دسترسی نامطلوب دارند. این کارشناس معتقد است دفاتر تسهیلگری به مدیریت پیشگیری، درمان و کاهش آسیب‌های اجتماعی با آموزش و ارائه مشاوره به ساکنان می‌پردازند.
نظر شما