یا حتی کم‌کردن خرج میلیون‌ها نفری که خواب‌ماندگی ساعتشان را می‌خواهند با یک ساعت شهری جبران کنند؛ حتی چه عیب دارد، فکر کنید برای منظم بارآوردن 11-10 میلیون جماعت همیشه دیر کرده و همیشه منتظر، تهران دارد رکورد می‌زند؛ رکورد بزرگ‌ترین ساعت‌های جهان را.
تهران؛ هر روز بهتر از دیروز!
اگر قرار است شهر ما خانه ما باشد، چرا این خانه یک ساعت دیواری نداشته باشد؟! خردادماه 2 سال قبل بود که این سؤال به ذهن مسئولان زیباسازی شهرداری تهران آمد و نتیجه آن بود که ساعتی متناسب با قد و قواره این خانه ساخته و نصب شد روی دیوار یکی از تپه‌های مرکز شهر تا دومین ساعت بزرگ جهان وسط چمن های بزرگراه مدرس جا خوش کند. این ساعت ۸۵ میلیون تومانی با ۷۵۰ کیلوگرم وزن و ۱۵متر قطر، از آلیاژی مخصوص و ضد زنگ ساخته شده بود تا برف و باران حریفش نشوند. اما سازمان زیباسازی شهرداری تهران - با تجربه خوبی که از این ساعت کسب کرد - حالا به صرافت شکستن رکورد قبلی خود افتاده است؛ این‌بار ساعتی برای یکی دیگر از اتاق‌های این خانه؛ اتوبان شهید همت، تقاطع شهید حقانی!
حجت‌الله ملاصالحی - مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران - در این باره می‌گوید: «قرار بود عملیات اجرایی ساخت بزرگ‌ترین ساعت عقربه‌ای جهان تا پیش از دهه مبارک فجر آغاز شود. هنوز هم تلاش ما این است که خلف‌وعده نکنیم اما به‌هرحال کمی دیرتر یا زودتر، این ساعت بالاخره امسال ساخته می‌شود و رکورد تازه‌ای به اسم ایران ثبت خواهد شد».
کجا بکوبیم؟!
انتخاب‌کردن اتاقی که ساعت دیواری 500 میلیون تومانی شهر را به خوبی به رخ بکشد، چند ماهی وقت از مسئولان شهرداری تهران گرفت و سرانجام به گفته ملا صالحی «از بین همه مکان‌های مختلفی که از طریق ساخت ماکت در محدوده ترافیکی همت غرب ـ شرق، پل حقانی، پل شریعتی و پل پاسداران در نظر گرفته شده بود، در نهایت محل اتوبان شهید همت، تقاطع اتوبان شهید حقانی انتخاب شد. به نظر می‌رسد ساعت در این محل خوب به چشم بیاید و مکان‌یابی مفیدی باشد».
ساعت جدید شهر قرار است از آهن و آلومینیوم ساخته شود. برای این ساعت، ارتفاعی بیشتر از 3 متر و قطری به اندازه 16 متر در نظر گرفته شده و 2 وجه 402 متر مربعی آن، شکل x و نمای شرقی - غربی این ساعت را به وجود می‌آورند که به شکل عمودی قرار می‌گیرد. با ساخت این ساعت، شهرداری تهران نه تنها رکورد قبلی خود را می‌شکند بلکه نام ایران را وارد کتاب رکوردهای جهانی (گینس) هم می‌کند.
رکوردهای قبلی متعلق به ساعت دیواری کلیسای سن پیر فرانسه و ساعت بیگ بن لندن بود. ارتفاع ساعت کلیسای سن پیر 1/12 متر است و بیش از 90 هزار قطعه دارد.
بیگ بن - ساعت قهوه‌ای رنگ وسط میدان قدیمی «وست فالن» لندن - هم اگرچه چند قرن است که با قطر 9 متری و ناقوس 13تنی خود اصلی‌ترین نماد شهر لندن محسوب می‌شود اما حالا در مقابل 2 ساعت عقربه‌ای تهران، درحال ازدست‌دادن حاکمیت خود است.
ملا صالحی می‌گوید: «جنس این ساعت مقاوم‌تر و مناسب‌تر از ساعت قبلی خواهد بود؛ به‌طوری که در برابر عوامل طبیعی و بومی مقاوم و مجهز به سیستم حفاظت و هشدار است؛ ضمن آنکه این ساعت با دقتی بسیار بالا کار خواهد کرد؛ یعنی تنها یک ثانیه در سال اختلاف‌زمان خواهد داشت».
او ادامه می‌دهد: «مخترع و سازنده این ساعت یک ایرانی است و سازه آن را مهندسان و مشاوران «کانون چهل وادی تماشا» ساخته‌اند. با وجود این، بزرگ‌ترین ساعت جهان با موتور آلمانی کار می‌کند که البته نیازمند واردکردن برخی قطعات و ریخته‌گری مجدد قطعات دیگری است».
زمانی برای یادگیری زمان!
اگرچه راپاپورت - رفتارشناس آمریکایی - معتقد است زیبایی، هماهنگی، منطقی‌بودن و حجم، ویژگی‌های خاص هر مکان هستند که می‌توانند خودشان را در ذهن هر شهروند یا گردشگری تثبیت کنند و بشوند شناسنامه آن شهر اما شاید اگر یک نگاه به تهران و قرار مدارهای نامنظم مردم و وعده‌های عقب‌مانده مسئولان می‌انداخت، ادعای خود را درباره اینکه عناصر شهری بازتابی از فرهنگ، آداب، رسوم و حتی شخصیت حاکم بر شهر هستند، پس می‌گرفت!
بزرگ‌ترین ساعت دنیا در شهری نصب خواهد شد که نه دوستی وفادارانه‌ای با عقربه‌های ساعت دارد و نه سابقه چندان درخشانی در تنظیم وقت! با این حال، شاید عقربه 5/7 متری این ساعت غول‌پیکر که زمان را به دقیق‌ترین شکل ممکن تا شعاع چندصد متری داد می‌زند و عقربه ثانیه‌شمار آنکه با 5/5 متر طول خود، دیر و زودشدن قرار و مدارها را به چشم رانندگان گیرافتاده در ترافیک اتوبان فرو می‌کند، بهانه‌ای باشد برای یادآوری اهمیت زمان و تغییر عادت‌های این جماعت همیشه در شتاب!
مهندس روحانی - مسئول پروژه این ساعت- اما معتقد است: «همه‌چیز که نباید از این اصل پیروی کند. ما تصمیم داریم این ساعت‌ها را در تمام شهرهای کشور بسازیم؛ شاید فرهنگ نظم و ترتیب هم به وجود بیاید».
برای همین است که از حالا ایده‌های تازه‌ای مثل طراحی ساعت‌های غول‌پیکرتر و استفاده از خودروهای فرسوده اوراقی در ساخت ساعت بعدی به ذهن طراحان این کانون افتاده است. روحانی می‌گوید: «تصمیم داریم مدام رکورد خود را ارتقا دهیم؛ یکی بعد از دیگری». از کجا معلوم؟ شاید تا چند سال دیگر واژه ساعت در دنیا، با نام ایران تداعی شود!
او ادامه می‌دهد: «ساعت x اتوبان همت هم مثل ساعت گل بزرگراه مدرس، می‌تواند مورد استفاده‌های بازرگانی قرار بگیرد. فعلا در نظر داریم از وجه‌های این ساعت، به عنوان بیلبورد استفاده کنیم؛ این یعنی چند کاربرد مختلف در یک زمان؛ هم ثبت رکورد و افزایش جاذبه‌های شهری، هم تبلیغات و هم احتمالا یادآوری اهمیت زمان به مردم شهر!».
جاذبه گردشگری
دکتر اسماعیل شیعه - استاد مدیریت و برنامه‌ریزی شهری- می‌گوید: «تندیس‌ها، ساختمان‌ها و ترکیب‌بندی شهری به یادماندنی‌ترین خاطره هر شهروند یا گردشگری از شهر هستند و خیابان‌ها در صدر عناصر شهری قرار دارند؛ مثلا میادین کنکورد و طاق پیروزی در پاریس، ترافالگار در لندن، جوچه در پیونگ یانگ و سنتواری در سنگاپور و نقش جهان در اصفهان نمونه‌های این عناصر هستند و حالا بزرگ‌ترین ساعت جهان هم قابلیت این را دارد که تبدیل شود به یکی از همین عناصر شهری».
او ادامه می‌دهد: «با راه‌اندازی بزرگ‌ترین ساعت جهان و همچنین بزرگ‌ترین تلویزیون خاورمیانه در میدان ونک تهران، به‌نظر می‌رسد تهران هم درصدد همگام‌شدن با این روند است».
اما وحدتی اصلی - مدیرعامل سابق سازمان زیباسازی تهران - معتقد است: «در تهران امروز همه‌چیز تحت‌تأثیر ترافیک و تردد وسایل نقلیه شخصی قرار گرفته اما بالاخره این وضعیت باید به نفع شهروندان تغییر می‌کرد. تغییر این وضعیت هم فقط با وجود جذابیت‌های شهری ممکن است؛ بنابراین این ساعت گذشته از کارکردی که برای نمایاندن زمان به شهروندان دارد، جذابیتی برای تهران به‌وجود می‌آورد که در بلندمدت شهر را به محیطی جذاب و خاطره‌انگیز تبدیل خواهد کرد».
شاید برای همین است که وعده ساخت چنین سازه‌هایی در بقیه شهرهای کشور، پابه‌پای افزایش ترافیک و دود و دم و اعصاب‌خردی در این شهرها شنیده می‌شود؛ اولین خیری که از ترافیک و چهره سرسام‌آور شهر به مردم می‌رسد و دردسرهای شهرنشینی را کمی کمرنگ‌تر می‌کند!
