به گفته دبیر جایزه کتاب دفاع مقدس، «عقرب روی پله‌های راه‌آهن اندیمشک» که در بخش رمان این جایزه رسما به‌عنوان نامزد اعلام شده بود، از فهرست نامزدها حذف شده است.
حمیدرضا سنگری که روز گذشته در نشست خبری یازدهمین کتاب سال دفاع مقدس سخن می‌گفت، ادامه داد: «امسال برخی کتاب‌ها به دبیرخانه ارسال شدند که نه ضدجنگ که ضددفاع مقدس بودند، چرا که ما جنگ نکرده ایم بلکه دفاع کرده ایم.
کتاب مذکور در دور دوم وارد داوری‌ها شد و متأسفانه به دلیل یک اشتباه در اطلاع رسانی و وجود ناهماهنگی و شتاب‌زدگی در این امر، بسیاری فکر کردند جزو آثار انتخاب شده در مرحله دوم و نامزد مرحله نهایی است که البته این گونه نبوده و نیست و در واقع این کتاب در مرحله دوم داوری‌ها حذف شد.»
این موضع‌گیری که پس از انتقادات تند برخی از فعالان آثار دفاع مقدس و انقلاب چندان هم دور از انتظار نبود، وقتی معنادارتر می‌شود که بدانیم همین کتاب در هر 4 جایزه خصوصی و عمدتا منتقد سیاست‌های ارشاد، یعنی بنیاد گلشیری، روزی‌روزگاری، منتقدان مطبوعات و مهرگان نیز به مرحله نهایی راه یافته است.
سنگری اما درباره ارزش ادبی کتاب یادشده نیز گفت: «با وجود این ما نافی اعتبار ادبی داستان آن نیستیم. در واقع می توان گفت که این کتاب با معیارهای جایزه ما نمی‌خواند و در دفاع از دفاع مقدس نیست و تصویری زیبا از آن به دست نمی‌دهد.»
به این ترتیب می‌توان گفت این دومین حاشیه نامزدهای جایزه کتاب دفاع مقدس در فاصله یک روز مانده به برگزاری مراسم نهایی آن است.
پیش از این نیز مصطفی مستور در واکنش به اعلام نامش به‌عنوان نامزد نهایی جایزه یادشده گفته بود: «نمایشنامه دویدن در میدان تاریک مین که به‌عنوان نامزد بخش هنر جایزه کتاب سال دفاع مقدس معرفی شده، به‌شکل مستقیم و غیرمستقیم با جنگ هیچ ارتباطی ندارد و کتابی کاملاً فلسفی است.
کتاب من مطلقاً به دفاع مقدس ربطی ندارد و برایم روشن نیست داوران به چه دلیلی اسم کتاب را در میان نامزدهای کتاب سال دفاع مقدس اعلام کرده‌اند.»
جالب‌تر این که در آن ماجرا نیز مدیر ادبیات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به ایسنا گفته بود: «گروه داوری به‌علت ارتباط نداشتن کتاب با موضوع دفاع مقدس، با وجود داشتن مشخصات و شاخصه‌های هنری، آن را کنار گذاشته بود؛ منتها اشتباه از طرف ستاد خبری کتاب سال دفاع مقدس بوده است.»
به هر حال امروز عصر مراسم نهایی کتاب سال دفاع مقدس با حضور رئیس‌جمهوری در مرکز فرهنگی سیدالشهدا برگزار خواهد شد و آن طور که سرسنگی می‌گوید «در مراسم اهدای جوایز امسال، محمود احمدی‌نژاد، محمدحسین صفارهرندی، علی اکبر ولایتی (رئیس انجمن قلم) و سردار میرفیصل باقرزاده (رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس) حاضر خواهند بود.»
اما درد سر مارکز
لغو مجوز آخرین رمان یکی از محبوب‌ترین نویسندگان غیرایرانی نیز روز گذشته، نقل مجالس ادبی بود. «سرگذشت دلبرکان غمگین من»، نوشته جنجال‌برانگیز گابریل گارسیا مارکز که اخیرا با ترجمه کاوه میرعباسی و توسط نشر نیلوفر به بازار کتاب آمده و تقریبا بلافاصله در آستانه چاپ دوم قرار گرفته بود، به زودی از کتاب‌فروشی‌ها جمع‌آوری خواهد شد، البته طبیعتا اگر چیزی از شمارگان 5هزارتایی آن باقی مانده باشد.
ظاهراً وزارت ارشاد برای انتشار این کتاب که توانسته با تغییر نام، مجوز سختگیرانه اداره کتاب را دریافت کند، عذرخواهی کرده و مسئول این امر را نیز برکنار کرده است؛ هرچند که در فرایند انتشار یک کتاب، بعید است که تنها یک نفر نقش داشته باشد.
به هر حال به‌نظر می‌رسد با وجود همه سختگیری‌ها، باز هم مواردی از زیر دست بررسی کنندگان کتاب عبور می‌کند و به دست مخاطب می‌رسد. مواردی که می‌توانند در عین حال، بهترین بهانه برای منتقدان ارشاد نیز باشند که در پایگاه‌های اینترنتی و به گونه رسمی و غیررسمی، موضوع را دستمایه تضعیف حریف کنند.
و تقارن این همه با هفته کتاب، شاید بیش از هر چیز تلنگری است به وزارت فرهنگ برای بازبینی دوباره فرایند اعطای مجوز کتاب.
