هر چند که در آن زمان همگی از این صنعت قطع امید کرده بودند.اما حالا صنعت سینمای روسیه در مسیر رشد قرار گرفته است.
امسال انتظار میرود که درآمد سینماها در روسیه بالغ بر نیم میلیارد دلار باشد که یک سوم این میزان اختصاص به فیلمهای تولید شده در داخل روسیه خواهد داشت. اهمیت این اتفاق زمانی بیشتر میشود که بدانیم درآمد گیشه سینماها در روسیه در سال 2001 تنها 65 میلیون دلار بود و سهم سینمای روسیه از این مبلغ 2 میلیون دلار است.
صنعت سینمای روسیه اکنون در مسیر رشد قرار گرفته است و پس از یک دهه ناامید کننده - 1990 – اکنون روزهای خوبی را میگذراند. هر چند که در آن زمان همگی از این صنعت قطع امید کرده بودند.
البته تحلیلگران، حوادث دیگری را نیز بهطور غیرمستقیم تأثیرگذار میدانند که مهمترین آنها قطع واردات برنامههای تلویزیونی پربیننده بود. تا قبل از سال 1998 انواع سریالهای تلویزیونی آمریکایی چون اتاق اورژانس از شبکه ان بی سی و سانتاباربارا از شبکه ایبیسی در روسیه طرفداران زیادی داشت اما پس از تحولات اقتصادی در این سال و کاهش ارزش روبل در مقابل دلار، روند ورود این برنامهها متوقف شد و مسئولان شبکههای تلویزیونی به ناچار به تولیدات داخلی ارزان قیمت روی آوردند و این به معنای بها دادن به عوامل مختلف سینمایی و تلویزیونی روسیه بود و بدین ترتیب سینمای روسیه بار دیگر متولد شد.
این تغییر ناگهانی شرایط، حتی برای تهیهکنندگان روسی نیز غیر قابل پیشبینی بود و به نوعی شانس به آنها روی کرده بود.
تیمور بکتامبتوف، کارگردان فیلمهای پرفروشی چون نگهبان شب در آن زمان هیچ پیشینه سینمایی نداشت و به عنوان سازنده تیزرهای تبلیغاتی در تلویزیون مشغول بهکار شد اما او اکنون در پراگ سر صحنه تازهترین فیلمش به نام تحت تعقیب است که تعدادی از ستارههای هالیوودی چون آنجلینا جولی و مورگان فریمن در آن بازی میکنند.
او در مورد آن دوره نه چندان امیدوارکننده میگوید:من در شهر گوریف بزرگ شدم که در قزاقستان کنونی است و بعد در روزهای پر افت و خیز دهه 1990 در مسکو بودم در آن زمان هر کسی میتوانست هر شغلی داشته باشد از کارگردانی تلویزیونی تا گنگستری و یا کار در بانک. در آن دوره تمام مرزهای اجتماعی از میان رفته بود.
برخی از افراد شخصیت خود در دوره شوروی کمونیستی را فراموش کرده بودند و سعی داشتند از شرایط جامعه سوءاستفاده کنند و این موجب بر هم خوردن نظم اجتماعی شده بود.
بکتامبتوف از سوی تهیهکنندگان روسی بهکارگرفته شد تا چند پروژه تلویزیونی را به شکل توام بسازد. اما آمار در سالهای آتی کاملاً امیدوارکننده بود. در سال 2001 دو میلیون دلار از کل فروش 65 میلیون دلاری سینماها به 39 فیلم روسی رسید. در سال 2003سهم 40فیلم روسی از فروش 190 میلیون دلاری بالغ بر 8 میلیون دلار شد.
اما در سال 2004 ،51 فیلم داخلی 33 میلیون دلار فروختند و میزان فروش فیلمها 268 میلیون دلار بود.
الکساندر ساماروف، ناشر مجله هفتگی پرنفوذ راشین فیلم بیزینس در این زمینه میگوید: با ساخت و اکران فیلمهایی چون نگهبان شب در سال 2006 میتوان به فروش بیشتر فیلمهای روسی در سالهای آتی امیدوار بود.
این فیلم در سال قبل فروش 35 میلیون دلاری داشت که با توجه به آمار منتشره حدود 45 درصد فروش فیلمهای داخلی بود. اما بررسی آمار فروش فیلمهای روسی در سه ماهه اول نشان دهنده افزایش درآمد حاصل از فیلمهای روسی است. در طی این مدت دو فیلم روسی به نمایش درآمدند که شامل فیلم کمدی ژارا و فیلم فانتزی گرگها بود.
اما در شرایطی که این آمارها امیدوارکننده به نظر میرسد برخی از تحلیلگران نسبت به عواقب اطمینان بیش از حد نسبت به آمار اقتصادی موجود در صنعت سینمای روسیه هشدار میدهند. چرا که با افزایش تعداد فیلمها تولید شده در روسیه تعداد فیلمهای اکران شده در این کشور نگران کننده است.
در سال 2006 از 200 فیلم ساخته شده تنها 59 فیلم به نمایش درآمدند. دلیل اصلی این محدودیت تعداد زیاد فیلمهای خارجی اکران شده در این کشور است و فیلمهای کم هزینه روسی باید به رقابت با فیلمهای پرهزینه آمریکایی بپردازند.
از سوی دیگر هر فیلم روسی نمیتواند مثل فیلم نگهبان شب در گیشه رکوردشکنی کند. آناتولی ماسکیموف تهیهکننده این فیلم میگوید :ما سابقه کار در تلویزیون را داشتیم و با سلیقه عمومی آشنا بودیم و از این رو رسیدن به یک موفقیت اقتصادی دور از ذهنم نبود شاید یک سری فیلمها هم مشابه این فیلم بودند ولی ساخت یک فیلم پرفروش به عوامل متعددی نیاز دارد.
از سوی دیگر ساخت فیلمهای جدیدی بر اساس فیلمهای شوروی سابق در دستور کار تهیهکنندگان سینمایی قرار گرفته است و گرچه میتوان برای این فیلمها در گیشه روسیه ارقام قابل توجهی را پیشبینی کرد ولی این فیلمها قطعاً نمیتوانند در بازارهای خارجی مورد توجه قرار بگیرند و این از دیگر عوامل محدود کننده سینمای تجاری خواهد بود.
برای مثال فیلم کمدی لیبوف مورکوف در ماه گذشته در روسیه به اکران در آمد و فروش راضی کننده 6 میلیون دلاری داشت و تنها فیلم تاکسی 4 به کارگردانی لوک بسون در ظرف مدت مشابه توانسته بود از این فیلم در گیشه موفقتر عمل کند اما این فیلم هنوز نتوانسته است توزیع کننده بینالمللی داشته باشد.
ماکسیموف ادامه میدهد:روند اکران فیلمهای روسی در حال حاضر خوب است ولی این از آن جمله فیلمهایی نیست که در بازارهای بین المللی بتواند تماشاچی جلب کند و در بازار آمریکا این فیلم حتی در رده فیلمهای ب نیز محسوب نمیشود.
تنها فیلمی که شاید بتواند تماشاچی بینالمللی را راضی کند فیلمی تحت عنوان در ترانزیت است که داستان آن در زمان جنگ میگذرد و در بازار جشنواره فیلم کن امسال نیز حضور داشت و البته حضور یک هنرپیشه برجسته آمریکایی به نام جان مالکوویچ بی اثر نبوده است.
ماکسیموف امیدوار است که فیلم نگهبانشب پس از فروش 35 میلیون دلاری در داخل روسیه و اکران در جشنواره فیلم برلین در تابستان در کشورهای اروپایی و آمریکا فروش امیدوارکنندهای داشته باشد و در نهایت تاکید میکند:ما مجموعهای از فیلمنامههای کمدی اکشن و درام را در اختیار داریم که مطابق با سلیقههای تماشاچیان روسی خواهد بود و به احتمال فراوان در بازارهای خارجی نیز میتواند موفق باشد.
ورایتی، 7 جولای2007