اطلاعاتی که مدیران مسئول نشریات گوناگون در اختیار روزنامه همشهری قرار داده‌اند نشان می‌دهد که این روند پیش‌تر از سال 88 و در قالب کاغذبازی‌های مالیاتی آغاز شده بود. این در حالی است که به گواهی معاون مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان مالیاتی به‌عنوان بازوی درآمدی دولت، درباره توسعه فرهنگ مالیات و مردم‌پذیری این فرهنگ، مدیون مطبوعات است.
محمدجعفر محمدزاده، 21 اسفندماه 89 در اختتامیه پنجمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها در حوزه مالیات تاکید کرد: اگر امروز آمار خوداظهاری مالیاتی افزایش چشمگیری یافته، اگر دایره باورمندان به اقتصاد مالیات محور گسترش پیدا کرده، اگر فضای مناسب فرهنگی برای مؤدی‌محوری پدید آمده و اگر عرصه‌های نظری جدید همچون اصلاح الگوی مصرف با ابزار مالیات و برقراری مالیات‌های سبز برای صیانت از محیط زیست گشوده شده است،
حاصل تلاش مجموعه‌های دلسوز و لزوم خبرنگاران و روزنامه‌نگاران کشور است که توانسته‌اند دین خود را به این طریق به اقتصاد کشور، ملت بزرگ ایران و نسل‌های آینده ادا کنند. محمدزاده در پایان این سخنرانی، بر لزوم معافیت کامل مطبوعاتی به استناد بند ل ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم تاکید کرد.
ماجرای اظهارنامه‌ها
اما این در حالی بود که سازمان مالیاتی راه تازهای را برای دریافت مالیات از مطبوعات هموار می‌کرد. بر اساس آنچه مدیرمسئول نشریه برزگر در اختیار روزنامه همشهری قرار داده است، با وجود معافیت قانونی مطبوعات از مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده، از سال‌ها پیش به تدریج و بر اساس سلیقه رئیسان گروه‌های مالیاتی به ویژه در شهر تهران، در ابتدا ارائه اظهارنامه مهر و امضاشده بدون ذکر ارقام، سپس اظهارنامه توأم با تراز حساب‌های سود و زیان و از سال 88 ارائه دفتر روزانه مشاغل پلمب‌شده همراه با تنظیم ترازنامه سود و زیان در دستور کار برخی گروه‌های مالیاتی قرار گرفت و اعلام شد که سرپیچی از این دستورالعمل منجر به جریمه و تعیین مالیات علی الرأس برای مطبوعات خواهد شد. این تهدید مالیاتی برای مطبوعات در حالی انجام می‌شود که بسیاری از مطبوعات مستقل علاوه بر اینکه معاف از پرداخت هرگونه مالیات هستند، حتی امکان مالی برای راه‌اندازی سیستم حسابداری برای چنین حساب و کتابی ندارند.
تازیانه جدید
مدیرمسئول روزنامه جهان صنعت نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. محمدرضا سعدی به فارس گفت: سازمان مالیاتی برای مطبوعات دو چالش بزرگ ایجاد کرده که یکی داشتن دفتر قانونی است که ما هم آن را قبول داریم، اما این در حالی است که سازمان مالیاتی می‌گوید این دفاتر باید از سال 89 - 88 باشد اما موضوعی که مطرح شده مربوط به سال‌جاری است. سعدی ادامه داد: سازمان مالیاتی گفته است درصورتی که دفاتر سال‌های گذشته را نداشته باشید جریمه می‌شوید.
او به چالش دوم اشاره و تاکید کرد: سازمان مالیاتی همچنین می‌گوید که درآمد آگهی شامل معافیت مالیاتی نمی‌شود. مدیرمسئول روزنامه جهان صنعت گفت: در کشور ما فروش نشریات به‌دلیل توزیع غلط و سنتی پاسخگوی نیاز مالی مطبوعات نیست.او ادامه داد: همچنین به جز چند روزنامه خاص بیش از 70درصد مطبوعات با تیراژ کم هزینه ارسال و توزیع دارند، که شرکت‌های توزیعی هزینه روزانه برای توزیع نشریات دریافت می‌کنند.
سعدی تأکید کرد: اگر مطبوعات و روزنامه‌ها آگهی نداشته باشند از کجا می‌توانند تأمین معیشت داشته باشند و همچنین چه میزان درآمد دارند که بخواهند مالیات هم پرداخت کنند.او با بیان این مطلب که این کار تازیانه جدید سازمان مالیاتی به تن مطبوعات است، افزود: حال نمی‌دانیم این کار قانون است یا قانون نیست و یا اینکه سیاسی است و یا سیاسی نیست. مهم این است که با این کار، مطبوعات ضربه خواهند خورد و با مشکل مواجه می‌شوند.
چه‌کسی مدیون چه‌کسی است؟
معاون مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 21اسفندماه 89در اختتامیه پنجمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها در حوزه مالیات، یعنی در میانه همین گفته‌ها و شنیده‌های غیرجشنواره‌ای بین برخی گروه‌های مالیاتی و برخی مطبوعات، گفته بود: امروز نظام‌های مالیاتی دنیا پیشرفت خود را مدیون مدیریت هوشمندانه رسانه‌ای در جهت ایجاد انگیزه مشارکت در مردم برای تأمین درآمدهای کشورند.
در کشور ما هم نقش و جایگاه فرهنگ مالیاتی بیش از گذشته آشکار شده که تمرکز فضای رسانه‌ای کشور بر موضوع مالیات از دستاوردهای آن است و در فضای کنونی از یک سو کمیت مطالب رسانه‌ای درباره مالیات اعم از یادداشت، خبر، گزارش و گفت‌وگوهای خبری افزایش یافته و از سوی دیگر، نقدهای دلسوزانه و پیام‌های هوشمندانه مطبوعات به یاری کارگزاران نظام مالیاتی آمده است.
محمدزاده در آن جلسه ادامه داد: مطبوعات کشور در حال حاضر به زبانی ساده و همه‌فهم و در عین حال فاخر و مستدل از مفاهیم فرهنگی مالیات سخن می‌گویند که این رویکرد فضایی همدلانه و اعتمادآفرین را در بین کارگزاران نظام مالیاتی و اقشار گوناگون جامعه به‌وجود آورده است.
دیوار کوتاه مطبوعات مستقل
پیش از این نیز مدیرمسئول روزنامه دنیای اقتصاد در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه در تصمیم تازه سازمان امور مالیاتی بیشترین ضرر متوجه مطبوعات مستقل است، تأکید کرد: منبع درآمدهای مطبوعات مشخص است. یا از محل آگهی‌هاست یا از محل تک‌فروشی روزنامه و نشریه و یا کمک‌های بسیار محدودی است که وزارت ارشاد انجام می‌دهد.
تکیه اصلی مطبوعات مستقل اول روی درآمد تجاری و آگهی‌ها‌یی است که جذب می‌کنند.علیرضا بختیاری گفت: آسیب‌پذیری مطبوعات مستقل قطعاً بیشتر از مطبوعات وابسته به نهادهای قدرت و ثروت است.
درحالی‌که روح کلی قانون هم حمایت از مطبوعات مستقل است برای اینکه مطبوعاتی که وابسته باشند، می‌توانند کمبودهای خود را خیلی راحت جبران کنند. مدیر مسئول روزنامه تفاهم هم در گفت‌وگویی تأکید کرد: در هیچ جای دنیا از کار فرهنگی مالیات اخذ نمی‌کنند. حسین یحیایی گفت: از معاونت مطبوعاتی می‌خواهیم به‌صورت جدی این موضوع را پیگیری کنند.
