یک روش مرسوم امنیتی- انتظامی برای تشخیص مجرم در یک حادثه، بررسی مظنون‌دارای انگیزه و منفعت است. با استفاده از این روش به علت‌شناسی حوادث مخل امنیت در عراق می‌پردازیم.
الف - جمهوری اسلامی ایران
1 - به رغم سیاستمداران امریکایی و رژیم‌های عرب منطقه، دولت حاکم عراق متمایل به جمهوری اسلامی ایران و تحت تأثیر ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است. از این رو، نزدیکی 2حکومت ایران و عراق تهدیدی جدی تلقی می‌شود. به ویژه آمریکا که این امر را سدی در برابر راهبرد خود مبنی بر تسلط بر منابع انرژی خاورمیانه ارزیابی می‌کند و به طور مکرر با استفاده از مفاهیمی مانند خطر هلال شیعی، نگرانی خود را ابراز کرده و سعی در القای شبهه دارند.
اگر این برآورد آمریکا را درست فرض کنیم، کدام عقل سلیم می‌پذیرد که جمهوری اسلامی ایران از اقداماتی که منجر به تضعیف دولت دوست و طرفدار خویش می‌گردد حمایت کند؟! آیا نفع ایران در تقویت و تثبیت دولت عراق است یا در تضعیف و فروپاشی آن؟
2 - آمار و ارقام به خوبی بیانگر این واقعیت است که اکثریت قربانیان حوادث تروریستی عراق را شیعیان تشکیل می‌دهند. در سوی دیگر، القاعده و عوامل و اشرار طرفدار رژیم ساقط شده بعثی، محوریت جبهه تروریسم در عراق را تشکیل می‌دهند. کدام منطق ایجاب می‌کند که ایران در کنار گروه‌های الحادی به حمایت از شیعه‌کشی بپردازد؟
3 - سرزمین عراق به دلیل وجود عتبات عالیات، همواره در کانون توجه ایرانیان قرار داشته است و زیارت اماکن متبرکه جزو آمال و آرزوی ایشان بوده است. با استقرار دولت جدید، امکانی هر چند محدود برای این عاشقان و مشتاقان اهل بیت فراهم شده که در صورت تثبیت دولت عراق و توسعه امنیت، چشم‌انداز بهتری نیز متصور است. از این جهت نیز وجهه همت دولت و ملت ایران، استقرار امنیت در عراق برای دسترسی بهتر و بیشتر به این اماکن مقدس است.
4 - سرزمین سوخته و ویرانه، میراثی است که از رژیم ضد مردمی صدام و 2 جنگ خانمان‌سوز آمریکا برای ملت عراق به جا مانده است. این سرزمین نیاز بسیار وسیعی به بازسازی و فعالیت‌های عمرانی دارد که بیشترین ظرفیت آن به لحاظ تخصص، تجربه، امکانات و قرابت سرزمینی، در ایران وجود دارد.
فعال شدن این حوزه موکول به استقرار امنیت و تثبیت دولت عراق است و از این بابت نیز قطعاً نفع ایران جز در بهبود شرایط امنیتی عراق نیست.
5 - در جهان کنونی، ترتیبات امنیتی، تعریف و مفهوم جمعی پیدا کرده‌اند و یک منطقه ناامن قطعاً در فضای امنیتی تک‌تک کشورهای آن منطقه تأثیر سوء دارد. به عبارت دیگر، وجود جزیره ثبات در میان دریای متلاطم دور از انتظار است. به همین دلیل ایران خواهان همسایگانی امن و باثبات است و حمایت از حرکت‌های آشوب‌زا در عراق، با سیاست‌های دفاعی - امنیتی ایران تضاد دارد.
ب - ایالات متحده آمریکا
1 - با تثبیت دولت عراق و استقرار آرامش، فلسفه حضور اشغالگرانه آمریکا در عراق زیر سؤال خواهد رفت. از این رو آمریکا برای توجیه ادامه حضور خود نیاز دارد که محیط امنیتی عراق را آشوب‌زده و ناامن جلوه دهد.
2 - اکثر اقدامات تروریستی علیه اجتماعات و مساجد شیعیان و توأم با قتل عام آنان است که این امر در حضور نظامیان آمریکایی و در سایه سکوت توأم با رضایت آنها صورت می‌گیرد. چرا که این جنایات در راستای راهبرد آمریکا مبنی بر شعله‌ور نمودن اختلافات قومی، مذهبی قرار دارد.
3 - با این همه عملیات تروریستی و قربانیان بی‌شمار آن، تاکنون حتی یک مورد شناسایی و دستگیری عوامل آنها توسط نیروهای آمریکایی گزارش نشده است!
برای تحلیل این مطلب 2 حالت متصور است.
اول این که آمریکایی‌ها توانایی برخورد با عملیات تروریستی در عراق را دارند اما تمایلی به این امر ندارند چون منافع آنان ایجاب نمی‌کند.
ژدوم این که آمریکایی‌ها با تمام ادعای ابرقدرتی و بهره‌مندی از سازمان‌های متعدد امنیتی و اطلاعاتی مجهز به فناوری برتر، قادر به شناسایی و برخورد با عوامل تروریسم در عراق نیستند.
اگر فرض دوم را بپذیریم که موجب شرمندگی و خفت برای ابرقدرتی است که ادعای هژمونی نظم نوین جهان را دارد و در صورتی که حالت اول را قبول کنیم - که شواهد و قرائن بیشتر مؤید آن است - صادق نبودن آمریکا در ادعای مبارزه با تروریسم و قرارگرفتن در جایگاه متهمین حامی تروریسم را ایجاب می‌نماید.
4 - حمایت آمریکا از تروریسم در عراق وقتی آشکارتر می‌گردد که شواهد متعددی دال بر این حقیقت در دست است. تاکنون شاهد بوده‌ایم در مواردی کارگزاران ترور توسط نیروهای دولتی دستگیر شده‌اند، ولی آمریکایی‌ها به بهانه مسئولیت خود در مبارزه با تروریسم، با توسل به زور، آنان را تحویل گرفته‌اند و پس مدتی شاهد آزادی تروریست‌ها و اشتغال آنان به امور قبلی بوده‌ایم.
5 - بقایای نیروهای بعثی - که نقش عمده‌ای در بمب‌گذاری‌ها و سایر عملیات تروریستی در عراق علیه شیعیان دارند - چگونه تجدید حیات نموده‌اند؟ بررسی این موضوع، نشان می‌دهد در این باره وزارت دفاع عراق که در کنترل و تحت تسلط اشغالگران آمریکایی است نقش اصلی را دارد.
نتیجه: آمریکا هم به لحاظ مسئولیتی که طبق حقوق بین‌الملل متوجه کشور اشغالگر است و هم به جهت اهداف و منافع، متهم اصلی در اشاعه آشوب و ناآرامی و گسترش تروریسم در عراق است و شواهد و قرائن مذکور نیز مؤید این حقیقت است.
جمهوری اسلامی ایران به دلایل متعددی که برخی از آنها ذکر شد نه تنها از چنین شائبه‌ای مبراست بلکه حامی واقعی دولت عراق در برقراری امنیت به شمار می‌رود.
