نيم‌کره‌اي بزرگ که ده‌ها گوي کوچک و بزرگ در دلش نهان است. كاربر هر کدام از اين گوي‌ها را لمس کند يکي از قوانين اسرارآميز فيزيک را به‌صورت انيميشن، فيلم مستند و يا... افشا مي‌کند.
اين‌جا يکي از بزرگ‌ترين پژوهشگاه‌هاي فيزيک دنيا، يعني مرکز تحقيقات «سرن» در سوييس است. اين پژوهشگاه درست در مرز سوييس و فرانسه قرار دارد.
البته گردانندگان پژوهشگاه براي اين‌که هم امكان ارائه‌ي خدمات به بازديدکنندگان را فراهم کنند و هم پژوهش‌گران را از هجوم هرروزه‌ي علاقه‌مندان در امان نگه دارند، نمايشگاهي پر از جذابيت در مجاورت ساختمان اصلي سرن، در محوطه‌ي اين پژوهشگاه برپا كرده‌اند. اين نمايشگاه که پر از دستاوردهاي اين مرکز پژوهشي است در درون يک سازه‌ي نيم‌کره‌اي ساخته شده است.
براي رسيدن به سرن و بازديد از نمايشگاه گنبدي‌شکل آن، بايد از شهر ژنو سوار ترامواي شماره‌ي 18 مي‌شديم! از شهر مرزي «مِيرين» در سوييس مي‌گذشتيم و به نقطه‌ي صفر مرز فرانسه مي‌رسيديم.
سرن آن روز علاوه بر ما، پذيراي گردشگراني از آلمان هم بود. يک گروه دانش‌آموز دبيرستاني هم با کوله‌پشتي‌هاي رنگارنگشان سوار بر تراموا، براي بازديد از اين نمايشگاه اسرارآميز درست هم‌زمان با ما به سرن رسيدند.
اولين چيزي که در بدو ورود توجه هرگردشگري را جلب مي‌کند، يک سازه‌ي فلزي است که نام دانشمندان و فيزيکدانان بزرگ دنيا روي آن حک شده است. برخي از تئوري‌ها يا دستاوردهاي اين دانشمندان، مثل قانون نسبيت اينشتين يا جدول مندليف هم نام برده شده. اما جذاب‌تر از همه، براي من، نام دانشمندان ايراني بر روي اين سازه بود.
حکيم عمر خيام، خوارزمي و ابوالوفاء بوزجاني دانشمندان ايراني هستند که نامشان به زبان عربي بر روي اين سازه حک شده است. با اين‌حال بسيار جاي تعجب است که مسئولان بزرگ‌ترين مؤسسه‌ي تحقيقاتي فيزيک در دنيا هنوز نمي‌دانند اين دانشمندان، يعني خيام، خوارزمي و ابوالوفاء بوزجاني، ايراني بوده‌اند و ابن هيثم هم فيزيک‌دان و نورشناس سرشناس، بنابه برخي روايت‌ها ايراني يا ايراني-عرب بوده است.
وقتي از اين سازه بازديد کرديم، نوبت رسيد به گنبد جهان هستي. درست در ورودي اين گنبد، ماکتي از بزرگ‌ترين شتاب‌دهنده براي پرتاب ذرات با آخرين سرعت وجود دارد. اين شتاب‌دهنده با ايجاد شتاب مي‌تواند زمينه‌ي برخورد ذرات بنيادي را با هم فراهم کند.
اين شتاب‌دهنده امكان اثبات وجود بوزون هيگز را فراهم كرد. بوزون هيگز يک ذره‌ي بنيادي داراي جرم است که توانست معماي جرم‌دارشدن ماده توسط ذرات بنيادي بدون جرم را حل کند. در 24 اسفند سال 1391، دانشمندان توانستند فرضيه‌ي وجود اين ذره‌ي بنيادي را در سرن اثبات کنند و به صورت رسمي کشف آن را اعلام کردند.
حالا نوبت بازديد از داخل گنبد جهان هستي بود، گنبدي که وقتي واردش شديم تاريکُ تاريک بود! (متأسفانه به‌همين علت عکس‌ها وضوح بالايي ندارند!)
وقتي چشممان به تاريکي عادت کرد، با کهکشاني از گوي‌هاي کوچک و بزرگ و يک نمايشگر نيم‌كره‌اي بزرگ مواجه شديم که به زبان فرانسه و انگليسي انيميشني درباره‌ي بوزون هيگز، پخش مي‌کرد.
.jpg "دوچرخه شماره ۸۹۶")
سازه‌ي فلزي، اولين چيزي است که در محوطه‌ي سرن به چشم مي‌خورد. روي اين سازه اسامي دانشمندان و فيزيکدانان بزرگ دنيا و هم‌چنين دستاوردهايشان حک شده است.
نام دانشمندان ايراني و دستاوردهايشان روي اين سازه به عربي حک شده است.
اين ماکت شتاب‌دهنده‌اي است که با شتاب‌دادن به‌سرعت ذرات بنيادي، انقلابي در دنياي فيزيک ذرات بنيادي به‌پا کرد.
نمايي از گنبد جهان ذرات از بيرون
گنبد جهان ذرات از درون
وقتي روي نمايشگر اين گوي کليک کنيم، توضيحاتي مثل اين، درباره‌ي جهان هستي آشکار مي‌شوند:
اندازه‌ي قابل مشاهده‌ي جهان امروز بيش از 50 ميليارد سال نوري است. تاکنون بيش از 100ميليارد کهکشان در اين جهان بي‌انتها کشف شده است!
نمايي پانوراما از داخل مرکز تحقيقاتي سرن که با دست کاربر حرکت مي‌کند. اين گوي برخورددهنده‌ي هادرني بزرگ را با نمايي پانوراما نشان مي‌دهد.
يکي از گوي‌ها درباره‌ي تيم برنرز لي است. دانشمند بريتانيايي علوم رايانه‌اي که اولين‌بار توانست يک صفحه حاوي اطلاعات پژوهشگاه سرن را، تحت اينترنت به اشتراک جهاني بگذارد. او که خالق وب است، هم‌اکنون رياست کنسرسيوم وب جهان‌گستر را نيز برعهده دارد
کاربران در حال تماشای فیلم‌های کوتاه در این سینما-گوی‌ها!
قسمت اصلي سرن با ديوارهايي رنگي.
اثبات وجود بوزون هيگز و بسياري ديگر از اتفاق‌هاي پرسروصداي فيزيک هسته‌اي در اين ساختمان کوچک و ساده رخ داده است.
نظر شما