همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: انتشارات موسسه همشهری دو کتاب جدید وارد بازار کرد. یکی با نام «خبرسازان» و دیگری «اشتباه پراکنی» که هر دو گامی تازه در حوزه علوم ارتباطات محسوب می‌شوند. در این گزارش، نگاهی گذرا به هر دو این کتاب‌ها داریم:
خبرسازان علی شاکر خبرساز شد
«خبرسازان» با عنوان فرعی «هوش مصنوعی و آینده روزنامه‌نگاری» در تابستان امسال رونمایی شد. این کتاب به لحاظ محتوایی در نوع خود کم‌نظیر است. «فرانچسکو مارکُنی» مولف این کتاب به تأثیر و انعکاس صدای هوش مصنوعی در عرصه روزنامه‌نگاری پرداخته است. کتاب «خبرسازان» (هوش مصنوعی و آینده روزنامه‌نگاری) با درک تحولات سریع دیجیتال و حضور هوش مصنوعی در اتاق خبر، سعی می‌کند استراتژی و مدل‌های نوین به کارگیری هوش مصنوعی در تحریریه‌ها را تدوین کند.
فرانچسکو مارکونی نویسنده کتاب، اولین رئیس تحقیق و توسعه در وال استریت ژورنال و استاد مدعو دانشکده روزنامه‌نگاری کلمبیاست که در این کتاب به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا ماشین‌های هوشمند جایگزین خبرنگارها می‌شوند؟ آیا می‌توان به ماشین‌ها اعتماد کرد؟ آیا انسان‌هایی که خود پر از خطا و اشتباه هستند، می‌توانند ماشینی هوشمند پدید آورند که اشتباه نکند یا به ندرت اشتباه کند؟
مارکنی بر این واقعیت تأکید می‌کند که تحول اتاق خبر در عصر هوش مصنوعی صرفاً مربوط به فناوری نیست و اینکه چگونه تغییرات فرهنگی و ارگانیک می‌تواند به روزنامه‌نگاران کمک کند که بر مبنای داده‌ها تصمیم بگیرند.
خواندن این کتاب برای همه روزنامه‌نگاران و پژوهشگران رسانه ضروری است، چرا که به زودی تحریریه‌های رسانه‌ها چاره‌ای ندارند جز اینکه از این فناوری هوشمند استفاده کنند و گرنه در عرصه رقابت عقب می‌مانند.
ترجمه علی شاکر از این کتاب برگردانی کم‌نقص و روان است. وی در بخشی از مقدمه کتاب می‌نویسد: «این کتاب مسیر روشنی برای درک هوش مصنوعی در فرایند خبرسازی فراهم می‌کند. تهدیدهای ناشی از فناوری‌های پیشرفته و ترس به هم خوردن حریم خصوصی باعث شده تا این تصویر پیش بیاید که نویسنده آن طور که باید و شاید قدرت فناوری را جدی نگرفته و پیامدهای منفی آن را ندیده است.
در واقع، فناوری یا هوش مصنوعی در این مورد برای استدلال در سطح انسان طراحی شده است. با این حال، معلوم نیست منظور از «سطح» استدلال چیست و چه کسی مرز آن را مشخص می‌کند.
شکی نیست که ماشین‌ها و به ویژه الگوریتم های هوش مصنوعی پیچیدگی و سوگیری‌های خاصی را در جمع‌آوری اخبار وارد می‌کنند. روزنامه‌نگاران شاغل به عنوان مصرف کنندگان فناوری، الگوریتم‌ها را ایجاد نمی‌کنند، بلکه یاد می‌گیرند که فقط از آن استفاده کنند آن هم بر مبنای مسیری که کارشناسان رایانه و فناوری از قبل تعیین کرده‌اند.»
چاپ نخست «خبرسازان» به بهای 130 هزار تومان در بازار کتاب موجود است.
اشتباه پراکنی
کتاب «اشتباه پراکنی» با زیر تیتر «نویافته‌هایی درباره محیط اطلاعاتی، نااطلاعات، محو اطلاعات، کژ اطلاعات» نوشته «الییوسا اومورجی» و «کرستی رایل» با ترجمه مهدی فروتن به تازگی از سوی نشر همشهری به ویترین کتابفروشی‌ها راه یافته است.
پژوهشگران چهار گونه «سواد» برای عصر ارتباطات شناسایی کرده‌اند: «سواد رسانه‌ای (MEDIA LITERACY)» درباره آگاهی از دستور کار ایدئولوژیک یا تجاری متمایز برخی سازمان‌های رسانه‌های خبری است که می‌تواند بر شیوه گزارش یا تولید خبرها تأثیر بگذارد.
«سواد اطلاعاتی (INFORMATION LITERACY)» به مهارت‌های تحلیلی و تفکر انتقادی هنگام دسترسی، ارزیابی و قضاوت درباره اطلاعات تازه (به ویژه اطلاعات آنلاین) نیاز دارد.
«سواد خبری (NEWS LITERACY)» به چگونگی تعامل شهروندان با اخبار در جوامع آزاد می‌پردازد. با توجه به اینکه گزارش عینی اخبار ممکن است نیاز به قضاوت ارزشی داشته باشد.
«سواد دیجیتالی (DIGITAL LITERACY)» به این نکته اشاره می‌کند که تمایز بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان اخبار در عصر دیجیتال همیشه مشهود نیست. سواد دیجیتالی تمرکز خود را بر محتوای آنلاین و شیوه تولید آن می‌گذارد.
از بین این چهار نوع سواد، سواد اطلاعاتی برای پیشگیری از اشتباه پراکنی (MISINFORMATION) مهم‌ترین است.»
کتاب «اشتباه پراکنی» در 115 صفحه به تازگی در دست مخاطبان قرار دارد.
نظر شما