طراحي‌اي كه طي سال‌هاي اخير به غربي و رومي گرايش پيدا كرده و اگر اقدامي برايش نشود، مي‌تواند هويت معماري ايراني را در كلانشهر تهران به گوشه اي براند.
مديركل معماري و ساختمان شهرداري تهران بارها بعد از فعاليت كميته نما تأكيد كرد: قصد نداريم روش و الگوي خاصي را در نماي ساختمان‌ها پياده كرده و دست طراحان را ببنديم بلكه هدف اوليه سامان و نظم بخشي به نماي ساختمان‌هايي است كه منظر شهر را مغشوش و ناآرام كرده‌اند و اين اتفاق نيازمند فرهنگسازي و حركتي منسجم و آرام است. سهيلا صادق‌زاده اين را هم گفته بود كه در اين راستا تلاش مي‌شود طراحان و سازندگان بنا به سمت معماري ايراني- اسلامي سوق داده شوند.
- آرامش معماري ايراني - اسلامي
خانه‌هاي تاريخي و ارزشمند هنوز هم در مناطق 11و 12تهران كه هسته مركزي و تاريخي پايتخت هستند، وجود دارند؛ حتي اگر گرد فرسودگي بر بخشي از اين مناطق نشسته باشد. براي گسترش و حفظ هويت تاريخي معماري پايتخت به‌ويژه در هسته مركزي قرار است طرحي با عنوان «ارائه الگوي مسكن با رويكرد معماري ايراني-اسلامي» در مناطق 11و 12اجرايي شود. اجراي اين طرح بعد از بيانات مقام معظم رهبري و تأكيد شهردار تهران در دستور كار قرار گرفت و مطالعاتش از ابتداي سال گذشته آغاز شد و احتمالا تا پايان امسال نيز ادامه داشته باشد. به گفته صادق‌زاده اين طرح تصميم دارد آنچه را كه برگرفته از معماري ايراني- اسلامي و درنظرداشتن محرميت و نامحرمي و مجزا بودن بخش خصوصي، نيمه خصوصي و عمومي خانه است را در ظرف زماني و با شرايط امروز و سليقه مخاطب، پيوند دهد.
تيم مطالعاتي اين پروژه بيش از 100پلان تاريخي را در مناطق 11و 12بررسي و متركشي دقيق كرده تا به ارتباطات و سلسله مراتبي كه درميان بخش‌هاي مختلف خانه وجود دارد، دست يابد تا با پشتوانه مطالعاتي سي و اندي ساله در حوزه معماري ايراني-اسلامي به نتايج درست و دقيقي درحوزه اجرا برسد. عبدالرضا گلپايگاني، مديرفني طرح پژوهشي اين پروژه كه تيم همكارش سابقه فعاليت در بافت تاريخي را دارند معتقد است اين طرح درصورت اجراي موفق، تأثيرات مثبت و قابل توجهي در نماي ساختمان‌ها نيز خواهد‌گذاشت.
اين طرح قرار است به‌صورت پايلوت در محله‌هايي از دو منطقه تاريخي تهران اجرايي شده و درصورت لزوم درخصوص ديگر مناطق داراي پتانسيل نيز اجرا شود. هرچند كه پياده كردن اين الگو در كل مناطق تهران هدف اصلي و نهايي طرح است اما به‌گفته مديركل ساختمان و معماري شايد راهكارهايي كه بعد از اتمام طرح مطالعاتي استخراج مي‌شود در قالب ضوابط الزام آور قرار نگيرد و در اختيار طراحان گذاشته شود؛ همانگونه كه اكنون نيز تعدادي از طراحان چنين مواردي را در ساخت بنا رعايت مي‌كنند. تفكيك فضاهاي عمومي و خصوصي و همه آنچه به‌عنوان معماري ايراني از آن ياد مي‌شود، نتيجه‌اش بناهايي بوده كه به‌معناي واقعي محل سكني و آرامش است؛ چيزي كه تقريبا امروز در بيشتر طراحي‌ها وجود ندارد. گلپايگاني تأكيد مي‌كند كه بايد آنچه به‌عنوان نشانه‌ها و خصوصيات معماري ايراني از آن ياد مي‌شود در ظرف درست و بجايي قرار گيرد. به همين دليل اين طرح تلاش مي‌كند با مطالعات دقيق و همچنين با انجام بررسي‌هاي ميداني و كسب نظر ساكنان اين منطقه كار را پيش ببرد تا اجراي اين الگو به درستي پيش رفته و تأثير مطلوبي داشته باشد.
- نوسازي بافت فرسوده با نگاه به ملاحظات تاريخي
600هكتار از مساحت منطقه 12را بافت فرسوده تشكيل مي‌دهد. اين ميزان در ميان مناطق 22گانه رتبه اول را دارد اما از بابت مقدار نوسازي وضعيت اين منطقه روي ديگر سكه است كه از دلايل آن ضوابط قرارگيري برخي محله‌ها در فهرست ثبت شده ميراث فرهنگي است. با اين حال شهرداري اين منطقه تسهيلات تشويقي براي نوسازي املاك فرسوده با توجه به‌خصوصيات هر محله درنظر گرفته و مهم‌تر اينكه ملاحظات تاريخي و توجه به هويت معماري ايراني را نيز در اين نوسازي‌ها لحاظ كرده است. محمد سالاري، رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر نيز پيش از اين گفته بود معماري خانه‌هاي تهران نه‌تنها در نماي بيروني كه در طراحي داخلي نيز از نشانه‌هاي ايراني فاصله گرفته است؛ معماري ايراني كه به گفته برخي از صاحب‌نظران نمي‌توان آن را از خصوصيات اسلامي بودن كه قرن‌هاست با آن آميخته جدا كرد. معماري همراه و ممزوج شده با عناصر طبيعي و به گفته محمد حجت استاد برجسته اين حوزه، شهر اسلامي شهري است كه حق‌النفس، حق‌الله، حق‌الناس و حق طبيعت در آن رعايت شده باشد و كيفيت روابط چهارگانه انسان در آن تنظيم شده باشد.
نظر شما