اظهارات رئیس‌جمهور در جمع دانشگاهیان از این حیث چندان مورد پذیرش نبود. همه انتقاداتی که در معدود ماه‌های گذشته به دولت آقای روحانی صورت می‌گیرد را نمی‌توان مقبول دانست اما بدیهی است که برخی انتقادات در جامعه از سر انصاف و برخی دیگر خارج از جاده انصاف صورت می‌گیرد. اگر رئیس‌جمهور محترم برخی انتقادات را خارج از دایره انصاف می‌بینند این نباید به برخورد غیرمنطقی با تمامی منتقدین بینجامد. تحمل انتقاد از روی انصاف سخت ولی تحمل انتقادات غیرمنصفانه مشکل‌تر از آن است. این تحمل از آنجا باید وجود داشته باشد که دولت در قبال ترویج فرهنگ نقدپذیری در جامعه مسئولیت اخلاقی دارد. کوبیدن چماق بی‌سوادی حتی بر سر معدود منتقدین شایسته جامعه ما نیست و روش نامطلوبی به شمار می‌آید. چنین اقدامی باعث تحقیر منتقدین و گرفتن شجاعت نقد از آنان می‌شود که درنهایت دولت آسیب آن را خواهد دید.
با تجربه 8 سال گذشته امروز دیگر شرایط به‌گونه‌ای نیست که دولت بتواند انتقاد را در جامعه تضعیف کند. نخبگان ما در 8 سال گذشته قربانی بی‌توجهی دولت بودند. بستن باب انتقاد به روی هر جریان سیاسی که باشد کمکی به ارتقای موقعیت و جایگاه جامعه دانشگاهی ما که خواسته رئیس‌جمهور است نخواهد کرد. چنین برخوردی جامعه دانشگاهیان را به وادی حمایت از عملکرد تیم ریاست‌جمهوری نخواهد کشاند و موقعیت رئیس‌جمهور را نیز ارتقا نمی‌بخشد.
به‌عنوان یک ناظر سیاسی از ریاست‌جمهوری انتظار می‌رود از مشاورانی بهره بگیرد که موجب افزایش ظرفیت تحمل ایشان شوند. دولت ابزارهای مختلفی برای پاسخگویی به انتقاداتی که منصفانه یا غیرمنصفانه می‌شمارد، دارد. در گام اول باید مشخص شود که دولت کدام انتقاد را وارد می‌داند و کدام را خیر. اقدام اصلی دولت در برابر انتقاداتی که وارد نمی‌داند باید آگاه‌سازی باشد.
به‌عبارت دیگر دولت اگر معتقد است برخی انتقادات به‌دلیل ضعف اطلاعات و کم‌سوادی منتقد صورت می‌گیرد باید با ارائه منطق قوی‌تر جامعه را به این جمع‌بندی برساند، نه اینکه خود قبل از همه نتیجه‌گیری کند. این مردم هستند که باید قضاوت کنند چه‌کسی باسواد و چه‌کسی بی‌سواد است، چه‌کسی کم‌تحمل و چه‌کسی کم صبر است، چه‌کسی آزاداندیش است و چه‌کسی بسته می‌اندیشد. جریانات سیاسی در کشور باید عملکرد خودشان را در ظرف منطق ارائه دهند یا تلاش کنند با منطق عمل کنند.
در این حالت اگر یکی از جریانات سیاسی منطق لازم را نداشت و ضعف در برخوردهای سیاسی از خود نشان داد جامعه خود قضاوت می‌کند. قبل از جامعه دولت اگر بخواهد با برچسب‌زنی منتقد را خاموش کند، این نقطه قوتی برای دولت محسوب نخواهد شد. دولت امکانات، پول و رسانه‌های متعدد برای پاسخگویی به انتقاداتی دارد که متوجهش می‌شود. دولت باید با استدلال جامعه را به این جمع‌بندی برساند که منتقدش از چارچوب و اصول حرفه‌ای نقد خارج شده است.
تحمیل‌کردن یک مسئله قبل از اینکه جامعه قضاوت کند اخلاقی و منصفانه نیست. مردم عادی این مسئله را نخواهند پذیرفت چه‌برسد به جامعه دانشگاهیان. توده‌های مردم به‌خصوص در شرایط کنونی جدای از مواضع دولت با عقل خود قضاوت می‌کنند و به همین دلیل نیز تحولات سیاسی در کشور در بسیاری از مواقع برخلاف آنچه دولت‌های حاکم تصور می‌کنند رقم می‌خورد. دولت آقای روحانی برخلاف دولت گذشته با پذیرش همین معدود اشتباهات می‌تواند جایگاه بزرگ‌تری در میان طرفداران و منتقدین خود پیدا کند.
* رئیس مرکز مطالعات و تدوین تاریخ معاصر
