نتایج آرا نشان می‌دهد که میان جناح چپ و راست نوعی توازن صفر ایجاد شده‌است که برای عرصه سیاسی اسرائیل به‌معنای بن‌بست است. در این شرایط تغییر یک یا دو کرسی از 120کرسی پارلمان می‌تواند در ترکیب دولت بعدی که مانند همیشه یک دولت ائتلافی است، تغییر زیادی ایجاد کند. فعلا نتانیاهو تنها گزینه نخست‌وزیری است و روشن‌ترین نتیجه‌ای که می‌توان در توصیف این انتخابات گرفت همین پیروزی جناح راست و نتانیاهواست. اما او و متحدانش با چالشی جدی از سوی چهارحزب و فهرست انتخاباتی روبه‌رو خواهند بود؛ احزاب کارگر، یاش‌آتید، هاتنوا و مرتض. البته رهبران سه حزب از میان این احزاب رقیبی برای نتانیاهو در کرسی نخست‌وزیری نیستند. در میان این احزاب، سه حزب کارگر، یاش‌آتید و هاتنوا شرکای بالقوه ائتلافی دولت نتانیاهو هستند و حزب چهارم، یعنی حزب کوچک چپگرای مرتض، در جایگاه حزب اقلیت مخالف باقی می‌ماند.
در این شرایط و تا اینجای کار، اینکه نتانیاهو دولت بعدی را تشکیل می‌دهد تقریبا قطعی است اما او نخست‌وزیری ضعیف‌تر از سال‌های قبل خواهد بود. در این میان ییر لاپید، رهبر حزب یاش آتید، برنده اصلی است چرا که حزبش به‌صورت غیرمنتظره‌ای توانست 19کرسی از 120کرسی پارلمان را به‌دست آورد و به‌عنوان دومین حزب در پارلمان قد بلند کند. همچنین جناح راست که بدنه اصلی دولت قبلی ائتلافی نتانیاهو را تشکیل داده‌بود، در این انتخابات دچار تغییرات مهمی شد.
چندین اتفاق باعث شد تا چنین نتیجه غیرمنتظره‌ای برای این انتخابات رقم بخورد. اول اینکه طبقه متوسط اسرائیل و رای‌دهندگان جوان‌تر، اعتراض‌های اجتماعی بهار سال2011 را پای صندوق‌های رأی بردند. نتانیاهو فکر می‌کرد که توانسته موج اعتراض‌ها علیه وضعیت اقتصادی و قیمت بالای مسکن و افول استانداردهای زندگی را کنترل کند و حتی تصور می‌کرد این وضعیت را به سود خودش تمام می‌کند اما اکنون معلوم شد که سخت در اشتباه بوده‌است.
طبقه متوسط و رأی‌دهندگان جوان دو کار در این انتخابات انجام دادند: اول اینکه پرشمار در انتخابات شرکت کردند و این دور از انتظار بود و دوم اینکه به چهره‌های جدید رأی دادند. رأی آنها در این انتخابات، هم ناخشنودی‌شان نسبت به کمبود و گرانی مسکن و وضعیت اقتصاد را نشان داد و هم نشان داد که مردم احساس می‌کنند تندروها در دولت ائتلافی نتانیاهو، اسرائیل را به منتهی الیه راست می‌برند. رأی طبقه متوسط و جوان‌ها رأی نارضایتی نسبت به عدم‌پیشرفت در روابط تل‌آویو با همسایگان عرب و شدت‌گرفتن اختلافات با دولت آمریکا بود؛ رأی نارضایتی درباره هزینه‌های زندگی و رفاه اجتماعی و امتیازاتی که در این شرایط به افراطیون مذهبی داده می‌شود.
در ابتدا به‌نظر می‌رسید که رهبران جدید حزب کارگر و به‌ویژه خانم شلی یاخیموویچ برنده اصلی این خشم عمومی هستند. اما چند خطای مهم، حمایت عمومی از حزب کارگر را کاهش داد و باعث شد که این حزب تنها 15کرسی در پارلمان به‌دست آورد. این وضعیت به نفع حزب یاش‌آتید تمام شد. لاپید رهبر این حزب، یک چهره رسانه‌ای و تلویزیونی محبوب، خوش‌سخن و جذاب است که خیلی خوب توانست نارضایتی مردم از وضعیت موجود و سیاست‌های افراطی نتانیاهو را مدیریت و از این وضعیت به نفع خود استفاده کند.
نفتالی بنت از چهره‌های جناح راست، توانست آرای حزب لیکود را از این حزب بگیرد و طرفداران خسته از تندروهای صهیونیست را به‌خود جلب کند و 12کرسی به‌دست آورد. بنت یک چهره مذهبی و رهبر سابق شورای شهرک‌نشینان کرانه باختری است. او جوان است و قدرت سخنوری دارد و یک کارآفرین موفق در زمینه تکنولوژی پیشرفته به‌حساب می‌آید. او از افسران سابق قوای نظامی است و توانست در این انتخابات، هم رأی تندروهای جناح راست را جذب کند و هم رأی شهرنشینان جوان و سکولارها را.
نتیجه این انتخابات چندین سناریو را رقم‌زده است. ازجمله این سناریوها دورنمای تشکیل دولت ائتلافی میانه چپ به رهبری لاپید است. اما خود لاپید با اعلام اینکه انتخاب او پیوستن به دولت ائتلافی نتانیاهو به‌عنوان یک شریک اصلی است، در واقع به این گمانه‌زنی پایان داد. یک احتمال دیگر این است که نتانیاهو ائتلافی ضعیف مبتنی بر همکاری با بنت و احزاب راست افراطی تشکیل دهد. اما حتی اگر چنین ائتلافی ممکن باشد، این دولت ائتلافی به سختی می‌تواند چالش‌های داخلی و خارجی اسرائیل را مدیریت کند.
به این ترتیب نتانیاهو با لاپید و زیپی لیونی، وزیر خارجه پیشین(که حزبش شش‌کرسی به‌دست آورده) و چند‌متحد راستگرای دیگر، دولت ائتلافی تشکیل خواهد داد. بدون شک نتانیاهو برای تشکیل چنین ائتلافی باید سازش‌هایی انجام داده و امتیازهایی بدهد.
برنامه و شعار میانه لاپید، هم به بنت ملی‌گرا می‌خورد و هم به احزاب افراطی جناح راست؛ اما نمی‌توان تصور کرد که با هردوی آنها ائتلافی صورت دهد. اگر چنین سناریویی محقق شود، دولت بعدی اسرائیل میانه‌روتر از دولت کنونی خواهد بود. مناقشه این دولت با دولت اوباما در واشنگتن کمتر می‌شود و مذاکرات با فلسطینیان احتمالا ازسرگرفته خواهد شد.
اما چنین ائتلافی متشکل از احزاب با برنامه‌های مختلف و متنوع، ائتلافی بی‌ثبات خواهد بود و در چنین شرایطی باید منتظر یک انتخابات زودهنگام دیگر باشیم. در این میان چهره‌های جدید در عرصه سیاست اسرائیل محک می‌خورند. لاپید در این آزمون نشان می‌دهد که آیا یک رهبر واقعی است یا فقط یک سیاستمدار جنجالی که برای مدتی توجه افکار عمومی را جلب کرده و بعد محو می‌شود. بنت هم نشان می‌دهد که آیا سبک جدیدی از رهبری در جناح راست است یا فقط شعار داده‌است.
در این میان پرسش‌های مهمی پیش روی شرکا و دشمنان اسرائیل قرار می‌گیرد. آیا دولت اوباما می‌داند چطور با یک نتانیاهوی ضعیف و یک فضای تغییریافته سیاسی در این رژیم کار کند یا نه؟ آیا رهبران فلسطین می‌دانند چطور میانه‌روهای جدید اسرائیل را تشویق کنند یا نه؟ در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو پاسخ به این سؤالات را درمی‌یابیم. فعلا نکته مهم این است که نتانیاهو با یک نتیجه غیرمنتظره روبه‌رو شده و فضای جدیدی ایجاد شده‌است.
* سفیر سابق اسرائیل در آمریکا
