800 سال پیش، بومیان آمریکا 2 گونه گیاه تنباکو به نام‌های «نیکوتینا روستیکا» و «نیکوتینا توباکوم» را در مزارعشان کشت می‌کردند. آنها تنباکو را در برگ‌های خاصی می‌پیچیدند، سپس یک سوی آن را آتش می‌زدند و به سوی دیگرش پک می‌زدند تا دود حاصل را همراه با هوای تنفسی به ریه‌هایشان فرو بفرستند.
بعد از مدتی استفاده از این مواد به کشورهای اروپایی سرایت کرد. ساکنان این قاره با آنکه به نوبه خود مواد دخانی را به مثابه سمی مهلک می‌دانستند، این ارمغان را به عثمانی‌ها هدیه دادند تا به این ترتیب کشورهای آسیایی و از جمله ایران و هندوستان هم از آن بی‌نصیب نمانند.
به همین علت هم از عثمانی‌ها به عنوان رواج‌دهنده «دودکشی» در مشرق زمین یاد می‌شود.
برخی تاریخ‌نگاران بر این باورند که گرچه استفاده از چپق را عثمانیان ترویج کرده‌اند، اما قلیان ابتکار ایرانیان بوده است؛ کما اینکه به کار بردن واژه‌هایی چون «تنبک»، «عجمی» و «معسل» که امروزه هم در مورد کیفیت انواع توتون قلیان به کار می‌رود، در ایران رایج شده است.
مصرف توتون در ایران به ویژه در دوران صفویه رواج یافت که علت آن درآمدهای قابل توجه آن بود؛ به طوری که دولت صفوی از مالیات توتون در تبریز 20 هزار تومان و در شیراز 12 هزار تومان درآمد داشته است. هم‌اکنون نیز ضمن آنکه توتون در برخی مناطق مستعد کشور کشت می‌شود، واردات انواع سیگار خارجی نیز استمرار دارد.
خدیجه محصلی، کارشناس می‌گوید: خوشبختانه در کشور ما تولید سیگار به صورت انحصاری در اختیار دولت است، زیرا اگر بخش خصوصی هم در این زمینه مشارکت داشت، رقابت برای کسب مشتری بیشتر به ترویج استفاده از آن در جامعه منجر می‌شد.
چرا با وجود مضرات سیگار، دولت همچنان به تولید آن مشغول است، او در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: واقعیت این است که بخشی از مردم کشور ما معتاد به مصرف سیگار هستند و لغو تولید داخلی منجر به افزایش قاچاق این کالا می‌شود، بنابراین مبارزه با سیگار باید با یک برنامه حساب شده برای کاهش تقاضا و به موازات آن کاهش تولید انجام گیرد.
