در این میان مدیران شهری راهکارهای متعددی برای کاهش حجم ترافیک مهرماه پیش‌بینی می‌کنند. اما به تعبیر عباس مرزبان تا زمانی که سیستمی جامع و هوشمند برای ثبت اطلاعات و داده‌های نه صرفا ترافیکی بلکه جامع وجود نداشته باشد، این ترافیک همچنان پابرجاست؛اگرچه این کارشناس حمل‌ونقل و ترافیک معتقد است که ترافیک مهرماه در چند سال اخیر نسبت به سال‌های قبل‌تر کمتر شده و در این میان اقدامات شهرداری تهران قابل توجه بوده است.
سخن گفتن از ترافیک اگرچه به بهانه آغاز سال تحصیلی می‌تواند مشکل دیرپای ترافیک در تهران را بیشتر مورد واکاوی قرار دهد اما انگار این معضل، دائمی و پایاست؛آن هم در شهری که هر روز بر تعداد خودروهای آن افزوده می‌شود.
مرزبان می‌گوید: ترافیک مهرماه چندسالی است کاهش یافته است. در این‌گذار باید اذغان کرد که اقدامات شهرداری تهران تأثیر‌گذار بوده؛ اقداماتی که هر کدام می‌تواند پایه اقدام جدی دیگری باشد. اگرچه توسعه خطوط حمل‌ونقل عمومی در پایتخت توانسته است بخشی از مشکلات عمومی ترافیک را حل کند اما با آغاز سال تحصیلی، شهر ناگهان چهره عوض می‌کند و تردد در معابر عمومی شهر افزایش می‌یابد.
این کارشناس حمل‌ونقل و ترافیک معتقد است: در روزهای آغازین سال تحصیلی، افزایش ترافیک بسیار چشمگیر است. مشکل، تنها تعداد دانش‌آموزان و دانشجویانی نیست که به جمع مسافران شهری افزوده می‌شوند بلکه یکی از معضلات قدیمی که در هفته اول مهر بیشتر نمایان می‌شود، عدم‌کارایی سیستم سرویس مدارس است. قرار بود با راه‌اندازی سرویس مدارس علاوه بر ایجاد امنیت و تسهیل در تردد دانش‌آموزان نظامی ایجاد شود که براساس آن ترافیک کاهش یابد. اما حالا با گذشت دو سه سال از راه‌اندازی طرح ساماندهی سرویس مدارس می‌توان این شیوه را همچنان در هفته‌های اول ناکارآمد دانست.
مرزبان می‌گوید: افزایش 30درصدی ترافیک در مهر یک اتفاق است. در هفته اول مهر حجم غیرقابل‌قبولی به سفرهای شهری افزوده می‌شود. آن‌هم به‌خاطر والدینی است که به‌رغم وجود سرویس مدارس، خودشان فرزندانشان را به مدارس می‌برند و بازمی‌گردانند. البته این موضوع بیشتر جنبه روانی دارد و با گذشت دو سه سالی از خدمات رسانی سرویس مدارس که اطمینان و امنیت دارند، همچنان خانواده‌ها در هفته اول خودشان وظیفه جابه‌جایی فرزندشان را برعهده می‌گیرند.
به گفته این کارشناس حمل‌ونقل و ترافیک، در هفته اول مهرماه نمی‌توان از افزایش ترافیک 30درصدی سخن گفت بلکه با پیوستن والدین به مجموعه مسافران شهری افزایش ترافیک قطعا بیش از 30درصد است.
اما سوی دیگر ماجرا ساماندهی ترافیک به‌صورت دائمی است؛ موضوعی که دغدغه مرزبان نیز هست. او می‌گوید: مهرماه تنها یک بهانه است تا همه مسئولان و فعالان حوزه ترافیک به فکر یک راهکار دائمی باشند. به‌نظر می‌رسد که باید این تلقی بهوجودآید که در تمام سال ما باید به فکر راه‌حل‌های دائمی باشیم وگرنه هر ساله می‌توان با فرارسیدن مهرماه راه‌حل‌هایی را مطرح کرد و براساس آن اقداماتی انجام داد. اما برای اینکه مشکل دائمی ترافیک حل شود آیا تنها باید منتظر آغاز سال تحصیلی باشیم؟
وی معتقد است: توسعه الگوهای خوب و پاسخگو براساس نیاز شهرها می‌تواند راهی مناسب برای ساماندهی ترافیک شهرهای بزرگ باشد. تجربه سرویس مدارس می‌تواند یک الگو باشد.
در این شیوه مبدا‌های سفر با مقصدهای یکسان شناسایی می‌شود و سازمان تاکسیرانی به اتفاق شرکت‌های مختلف سعی در نظام‌مندکردن این سفرها می‌کنند. حال تصور کنید اگر یک سیستم جامع اطلاعاتی وجود داشته و شهروندان مختلف مانند کارمندان ادارات یا کارمندان دولتی و غیردولتی اطلاعات لازم اعم از مقصد و مبدا را ذکر می‌کردند، آیا نمی‌شد این سفرها را ساماندهی کرد تا کمتر اغتشاش در مسافرت‌های شهری بهوجودآید؟ مسلما تجربه سرویس مدارس می‌تواند یک الگو باشد.
مرزبان می‌گوید: در طول سال‌های گذشته شهرداری به کمک سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی و سواری خدمات خوبی ارائه داد.
واقعیت این است که اگر بخواهیم به الگوهای وطنی و میهنی از تجربه‌های حمل‌ونقل عمومی دست یابیم باید تجارب موفق و خوب را توسعه بدهیم. در این میان به‌نظر من سرویس مدارس یک نمونه موفق است؛ نمونه‌ای ایمن، مناسب و در عین حال قابل اعتماد. نباید فراموش کرد که هزینه این شیوه نسبت به حمل‌ونقل انبوه‌بر چندان هم زیاد نیست. در واقع هر دانش‌آموز در مقایسه با استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی تنها 30درصد افزایش هزینه دارد. این به‌دلیل تجمیع سفرهای شهری توسط یک نهاد به نام سازمان تاکسیرانی یا شرکت‌های خصوصی تحت امرش است. بنابراین می‌توان با تجمیع سفرهای شهری در قالب گسترده‌تر و این‌بار با هدف ساماندهی سفرهای شهری کارمندان دولت، کاهش ترافیک رادر دستور کار قرار داد.
این کارشناس همچنین معتقد است: اگر سیستمی جامع و هوشمند برای ثبت و ساماندهی اطلاعات مبدا و مقصد سفر وجود می‌داشت می‌توانستیم بسیاری از سفرهای شهری را ساماندهی کنیم. نه آنکه این سفرها با استعدادهای مختلف و به‌صورت پراکنده توسط خود شهروندان صورت بگیرد و باعث افزایش ترافیک شود. تنها کافی است تصور کنیم که بسیاری از کارمندان دولت امکان استفاده از یک نظام هوشمند برای تردد در شهر را داشته باشند، مسلما آنگاه این افراد دیگر از خودروی شخصی استفاده نخواهند کرد و از مکانیسمی خاص برای تردد در شهر بهره می‌گیرند.
نقطه پایان این گفت‌وگو باز هم مهرماه است؛ موضوعی که مرزبان به آن اشاره می‌کند. او می‌گوید: مهرماه همواره با خاطرات روزهای کودکی همراه است. بنابراین ما که روزگاری به‌عنوان دانش‌آموز در این چرخه گرفتار آمده بودیم، امروزه باید با تدبیر و چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی تلاش کنیم تا مشکلات دیروز را کمتر کنیم و راه‌های نوینی برای زندگی آیندگان بجوییم.
