با اجرای این قانون این بار نیز دستاندرکاران بخش صنعتومعدن با گروهبندی بنگاههای صنعتی از ارائه بستهحمایتی برای مقابله با آثار منفی اجرای این قانون بر بنگاههای صنعتی خبر داده و برای مدیریت این آثار و دستیابی به اهداف اصلی طرح، وزارت صنایع و معادن بسته حمایتی بخش صنعت و معدن در طرح تحول اقتصادی را تدوین کرد. این بسته حمایتی مشروط در حالی ارائه شده که بسیاری از بنگاههای صنعتی متأثر از فضای نامساعد کسب و کار بهویژه استفاده از تسهیلات بانکی و اعمال محدودیتهای اعمال شده توسط کشورهای غربی با مشکلات بسیاری مواجه بوده و برخی صنعتگران از کاهش ظرفیت یا تعطیلی خطوط تولید خبر میدادند. با این شرایط در بسته حمایتی بخش تولید نیز از 140رشته صنعتی فعال در کشور تنها 25رشته تأثیرپذیر شناخته شده و مقرر شد تا از تسهیلات پیشبینی شده در این بسته استفاده کنند.
این در حالی است که اغلب بنگاههای صنعتی از تأثیر اجرای این قانون بر افزایش هزینه تمام شده تولید خبر داده و با اشاره به مشکلات موجود در زمینه تأمین نقدینگی و افزایش قدرت رقابتپذیری کالاهای تولیدی در بازار مصرف داخلی یا بازارهای هدف صادراتی از یکسو و الزام واحدهای صنعتی به تثبیت قیمت محصولات خود از سوی دیگر، شرایط ادامه فعالیت را بسیار دشوار قلمداد میکنند. از سوی دیگر اکنون با گذشت 6ماه از آغاز اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها و اصلاح نرخ حاملهای انرژی، بسیاری از بنگاههای صنعتی از اجرایی نشدن این بسته گلایه داشته و معتقدند تسهیلات پیشبینی شده در چارچوب بسته حمایتی بخش صنعت و معدن قادر به حل مشکلات این بخش نبوده است چراکه تکیه بر افزایش بهرهوری بنگاههای صنعتی برای کاهش هزینه تمامشده تولید تنها پس از اصلاح و بازسازی خطوط تولید مقدور است و هنوز تسهیلاتی در این زمینه پرداخت نشده است.
بنگاهها و فعالیتهای مشمول تسهیلات
به موجب بسته حمایتی بخش صنعت و معدن تسهیلات بانکی برای کارخانهها و پروژههای صنعتی در 3محور عمده درنظرگرفته شد؛ بخش نخست پرداخت تسهیلات بانکی برای بازسازی و تکمیل فرایند تولید شامل تسهیلات بازسازی و تکمیل فرایند تولید برای پروژههای کوچک و پروژههای بزرگ بود که با معیارهای انتخاب و اولویتبندی مانند میزان تأثیرپذیری رشته فعالیت، افزایش بهرهوری انرژی و بازدهی پروژه (جدول شماره1) (پروژههایی با نرخ بازدهی داخلی حداقل 20درصد و دوره بازگشت سرمایه 5 ساله دارای توجیه اقتصادی محسوب میشود) مشخص شده بود. در بخش دوم پرداخت تسهیلات بانکی برای گسترش مولدهای برق در مقیاس کوچک در نظر گرفته شده که با روشهای پر بازده تولید برق مانند بازیافت گرما از تولید برق (تولید ترکیبی برق و گرما CHP)، تولید برق از بازیافت گرما (در کارخانههایی که در فرایند تولید خود مقدار زیادی گرما تولید میکنند مثل فولاد و سیمان) و تولید برق از منابع تجدید پذیر (مانند باد، زمین گرمایی، نور خورشید و امواج دریا) تخصیص خواهد یافت. بخش سوم بسته حمایتی بخش صنعت و معدن به پرداخت تسهیلات بانکی برای حمایت از محصولات بهینه (پربازده) به شرح جدول شماره2 تخصیص یافته و اعلام شده بود این تسهیلات برای راهاندازی خط تولید و تأمین نقدینگی مورد نیاز واحدهای موجود برای افزایش تولید پرداخت خواهد شد.
محورهای بسته حمایتی
مدیریت افزایش هزینه تولید، مدیریت قیمت و افزایش بهرهوری در بخش صنعت و معدن از عمدهترین اهدافی است که دستاندرکاران تدوین بسته حمایتی بخش صنعتومعدن به هنگام ارائه این بسته اعلام کردند. با این شرایط بسته مذکور در محورهای سهگانه ارائه شد؛ نخستین محور قیمتگذاری انرژی (سقف قیمتها و روند افزایش) بود. در این بخش خطمشیها و ملاحظات تعیین قیمت حاملهای انرژی در سال اول اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها و قیمتهای نهایی انرژی (سقف قیمتهای انرژی در سال آخر اجرای قانون) برای بخش صنعتومعدن تدوین شد و بر این اساس برای برخی صنایع قیمتهای تبعیضی (کمتر از سایر صنایع) در نظر گرفته شد.
دومین محور، برنامه کوتاهمدت (شامل پروژههای جبرانی و بهرهوری) است؛ برنامهای که طرحهای کمکی به بنگاهها برای دورانگذار (سال اول اجرای قانون) را دربر میگیرد تا بنگاهها بتوانند با کمترین مشکل سال اول را پشت سر بگذارند. همچنین اعلام شد با توجه به اینکه دستاوردهای پروژههای بهرهوری بهتدریج حاصل میشود، این برنامه به بنگاهها کمک میکند تا آثار افزایش قیمت حاملهای انرژی را جبران کنند. این برنامه در قالب تأمین نقدینگی واحدهای صنعتی و معدنی (خط اعتباری هزینه انرژی)، حمایت در بازار داخلی (سود بازرگانی ویژه و مدیریت واردات و ساماندهی توزیع کالا)، حمایت در بازار خارجی (جوایز صادراتی)، کمکهزینه تولید (درصورتی که تبعیض قیمت حاملهای انرژی، خط اعتباری هزینه انرژی و سایر طرحهای کوتاه مدت برای حمایت از تولید کافی نباشند، کمک هزینه تولید بهصورت کمک بلاعوض پرداخت خواهد شد) و سرانجام اعطای تسهیلات خط اعتباری برای پرداخت هزینههای انرژی با نرخ سود 3درصد و دوره بازپرداخت 12ماهه درنظر گرفته و اعلام شد که اعطای تسهیلات خط اعتباری درصورت تاخیر در بازپرداخت اقساط، متوقف خواهد شد.
همچنین برای حفظ مزیت صادراتی محصولات تولید داخل با هماهنگی وزارت بازرگانی، جوایز صادراتی متناسب با افزایش هزینه تولید (علاوه بر جوایز صادراتی معمول) برای صادرات محصولات رشته فعالیتهای تأثیرپذیر پرداخت و برای حمایت از تولیدات داخلی نیز با هماهنگی وزارت بازرگانی، سود بازرگانی ویژه (علاوه بر تعرفههای معمول) برای تولید محصولات این رشتهها اعمال خواهد شد. محور سوم بسته حمایتی به برنامههای میان مدت و بلندمدت اختصاص دارد. این محور شامل برنامههایی برای افزایش بهرهوری بوده و اعلام شده است جبران آثار افزایش قیمت انرژی در بلندمدت جز با افزایش بهرهوری ممکن نیست؛ بر این اساس محور بلندمدت برنامههایی مانند بهرهوری فرایند تولید، مدیریت و منابع انسانی، زنجیره عرضه، عرضه محصولات، صادرات و واردات و برنامه نظام تأمین مالی را دربر میگیرد.
شرایط استفاده از تسهیلات
براساس بسته حمایتی بخش صنعت و معدن همچنین شرایط و ضوابطی برای استفاده بنگاهها از تسهیلات پیشبینی شده در این بسته درنظرگرفته شده است. بر این اساس بنگاههایی که از اجرای قانون هدفمندکردن یارانهها، تأثیرپذیری بالا یا متوسط دارند، مشمول استفاده از منابع این طرح خواهند بود. از سوی دیگر باید بنگاه متقاضی در طرح بهروز رسانی اطلاعات واحدهای صنعتی و معدنی شرکت و شناسه صنعتی دریافت کرده باشد.
همچنین بنگاههایی میتوانند از منابع طرح هدفمندی یارانهها استفاده کنند که در سامانه آمار تولید، اطلاعات لازم را وارد کرده باشند. مطابق شرایط استفاده از تسهیلات مذکور همچنین اعلام شده است در مواردی که اجرای استاندارد مصرف انرژی فرایند اجباری شده است (سیمان، فولاد، آجر، آلومینیوم، گچ، شیشه، قندوشکر، کاغذ، کاشی و سرامیک، تایر و تیوپ، اوراق فشرده چوبی و روغننباتی) بنگاه متقاضی باید اجرای استانداردهای معیار مصرف انرژی فرایند تولید را آغاز کرده باشد. بر این اساس رشته فعالیتهایی که با افزایش هزینه مستقیم (انرژی، مواداولیه و حملونقل) یا کاهش تقاضا مواجه میشوند، بنابر میزان تأثیرپذیری به 2 گروه اول (با تأثیرپذیری بیشتر) و گروه دوم (با تأثیرپذیری کمتر) تقسیمبندی شده و سایر رشتهفعالیتها در گروه سوم قرار میگیرند.