که در همه سال‌های عمر پربرکتش، فرهنگ مبارزه‌ای بی‌امان را ضد اشغالگران پی‌ریزی کرد و با تعمیق فرهنگ جهاد، عزت و اتحاد اسلامی را در مقابله با طرح صهیونیستی و استکبار جهانی به ارمغان آورد.
لبنان، جهان عرب و اسلام با درگذشت علامه فضل‌الله؛ این عالم برجسته شیعی یکی از علما و فق‌های بزرگ را از دست داد که جایگاه و نقش برجسته‌ای در خدمت به اسلام داشت.
علامه فضل‌الله به عنوان یک شخصیت دینی اثبات کرد که با حفظ اصول و ثوابت دین، همراه با مقتضیات زمان حرکت می‌کرد. نگاهی به زندگینامه علامه فضل‌الله نشان می‌دهد که وی به عنوان فقیهی سیاسی با فعالیت‌های اجتماعی گسترده عمر خود را به مبارزه با استکبار جهانی و بیدارگری جهان اسلام گذراند.
نگاهی به زندگینامه علامه فضل‌الله
سید محمد حسین فضل‌الله در سال 1935م (1354ق) در نجف اشرف در خانواده روحانى دیده به جهان گشود. تحت اشراف پدرش سید عبدالروف فضل الله ـ از مراجع مذهبى شیعه ـ مراحل تربیت و تعلیم را به شیوه‌اى که در آن زمان مرسوم بود گذراند.
در دوره کودکى وارد مکتب‌خانه شد تا خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را بیاموزد. اما فضاى خشن مکتب‌خانه که تحت اداره افراد کهنسال بود با مزاجش سازگار نیامد و حتى آثار منفى بر روحیه‌اش گذارد. به زودى وارد مدرسه‌اى شد که مرکزى با نام (منتدى النشر) به سبک جدید تاسیس کرده بود. وى وارد کلاس سوم این دبستان شد و زمانى که کلاس چهارم را مى‌گذراند، دبستان را هم ترک گفت و در سن 9 سالگى تحصیلات حوزوى‌اش را آغاز کرد.
سیدمحمدحسین مرسوم حوزوى از صرف و نحو و معانى و بیان تا منطق و اصول فقه را نزد پدر خود فراگرفت و در این مرحله استادى غیر از پدرش نداشت، تا این که براى فراگیر جلد دوم کتاب کفایة الاصول به محضر یکى از اساتید ایرانى‌اش به نام شیخ مجتبى لنکرانى مى‌شتابد.
با اتمام کتاب کفایة‌الاصول به درس خارج مراجع أن دوره مانند سید ابوالقاسم خویى، سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودى و شیخ حسین حلى راه یافت و در کنار دروس خارج اصول فقه و فقه، بخشى از کتاب (الاسفار الارهم) معروف به (حکمت متعالیه) ملاصدرا شیرازى را نزد ملاصدرا بادکوبه‌اى فرا گرفت و مدت پنج سال نیز این درس را از سید محمد باقر صدر فراگرفت.
فضل الله در سال 1952م در سن هفده سالگى براى نخستین بار به قصد دید و بازدید خانوادگى به لبنان رفت. در سال 1966م جمعى از موسسان انجمن مذهبى «اسرة التآخى» منطقه نبعه در حاشیه شرقى بیروت از فضل‌الله دعوت کردند تا در آن منطقه رحل اقامت افکند.
وى با برگزارى جلسات تفسیر، وعظ دینى و اخلاقى و برنامه‌هاى پاسخ به پرسش‌ها توانست تحول عظیمى در چندین نسل پدید آورد، تأسیس حوزه علوم دینى به نام «المعهد الشرعى الاسلامی» با هدف پرورش طلاب علوم دینى بخش دیگرى از فعالیت‌هاى فرهنگى و علمى سید محمد حسین فضل‌الله است. حوزه علمیه ویژه زنان را نیز در بیروت و حوزه‌اى نیز در صور و حوزه المرتضى در دمشق (سیده زینب) را تاسیس کرده است.
آثار مکتوب آیت‌الله فضل‌الله؛ سرشار از فضایل علمی و اخلاقی
از سیدمحمدحسین فضل‌الله تاکنون بیش از هفتاد عنوان کتاب که در مجموع به بیش از یکصد جلد مى‌رسد، منتشر شده است. برخى از کتاب‌هاى وی مجموعه سخنرانى‌ها و برخى دیگر تقریرات درس‌هاى خارج اصول و فقه ایشان است که به وسیله شاگردانش تنظیم شده است.
از جمله پژوهش‌هاى قرآنى این عالم شیعی عبارتند از «من وحى القرآن» (تفسیر قرآن در 24 جلد)، «الحوار فى القرآن»، «اسلوب الدعوه فى القرآن»، «من عرفان القرآن»، «حرکة النبوة فى مواجهه الانحراف» و «دراسات و بحوث قرآنیة» و نیز «الاسلام و المسیحیه»، «الاسلام و فلسطین»، «الاسلامیون و التحدیات المعاصرة»، «السلام و المشروع الحضارى»، «خطاب الاسلامیین» و «المستقبل مع الحکمة فى خط الاسلام» از دیگر تألیفات مهم ایشان محسوب می‌شوند.
خدمات فرهنگی آن دانشمند وارسته نیز فراوان بود. جلسات هفتگی تفسیر قرآن کریم، میزگردهای علمی در موضوعات مختلف علوم اسلامی، تأسیس مراکز بزرگ اسلامی در لبنان، تألیف و تدوین مقالات فراوان در گستره‌های مختلف علوم اسلامی و نیز کرسی تدریس علوم دینی در مدارس علمیه، بخشی از خدمات آن مرد بزرگ بود که آثار آن در سرتاسر لبنان ساری و جاری است.
علامه فضل‌الله صبح امروز؛ 13 تیر پس از مدتی بستری شدن در بیمارستان بهمن واقع در ضاحیه جنوب بیروت در سن 75 سالگی به علت خونریزی شدید داخلی درگذشت.
آخرین وصایای فضل‌الله؛ هشدار نسبت به فتنه‌انگیزی‌ها
وی در آخرین خطبه‌های خود در نماز جمعه بیروت که می‌توان از آن به‌عنوان مهم‌ترین وصایای ایشان نام‌برد، متذکر شده بود: ایالات متحده سعی دارد با مستمسک قرار دادن مسابل طائفه‌ای، قومی، نژادی و نظایر آن با همکاری بعضی طرف‌های بین‌المللی بین ایران و کشورهای عربی فتنه ایجاد و از تنوعات و گوناگونی‌های موجود در منطقه بهره‌گیری کند. همین طور به بعضی از دولت‌های عربی می‌خواهد چنین القا کند که ایران خطری است که نقش و نفوذ آنان را مورد تهدید قرار می‌دهد ولی مساله درگیری اعراب و اسراییل قضیه‌ای قابل حل است.
وی بیان داشته بود که این توطئه آمریکایی که بعضی از دولت‌های غربی دیگر نیز در آن مشارکت دارند، در مراحل آینده هم در همین راستا تمرکز خواهد داشت.
