شنبه ۱۴ فروردین ۱۳۸۹ - ۰۶:۴۲
۰ نفر

مهرداد ابوالقاسمی: سال‌88 برای تئاتر در حالی آغاز شده بود که در حدود 6‌ماه قبل از آن، یعنی در شهریور ماه حسین پارسایی، مدیرکل هنرهای نمایشی‌ساز رفتن سر‌داده و پایان سال‌87 را روزهای پایانی فعالیتش در اداره کل هنرهای نمایشی عنوان کرده بود

 اما با شروع سال‌88 او همچنان در مرکز حضور داشت و تئاتر کشور را مدیریت می‌کرد. با این حال اما تقریبا همگان مطمئن بودند که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر وزیر ارشاد و با توجه به وجود موجی از نارضایتی در میان هنرمندان تئاتر و پایان عمر 4‌ساله ریاست پارسایی، هدایت قافله تئاتر به شخص جدیدتری خواهد رسید. اما او همچنان تا پایان سال 1388حضور داشت و گمانه‌زنی‌ها و می‌روم می‌روم‌های پارسایی تنها بر صفحات روزنامه‌ها خودنمایی می‌کرد.

پارسایی در سال‌88 همچنان در تردید رفتن و ماندن باقی مانده بود و از این‌رو حتی در مراسم روز خبرنگار یعنی 17 مرداد1388 به خداحافظی از خبرنگاران پرداخت و این‌بار شهریور 88 را پایان حضورش بر مسند اداره کل هنرهای نمایشی اعلام کرد تا سرانجام ثابت شود که او قصد رفتن در شهریور ماه را داشته اما سال مدنظرش را اشتباه عنوان کرده است.

همچنین در این روز محمد حسین ایمانی خوشخو، معاون هنری وزیر ارشاد هم تحت‌تأثیر سخنان پارسایی به خداحافظی و کسب حلالیت از خبرنگاران و هنرمندان اندک حاضر در مراسم پرداخت و او هم پایان حضورش در این معاونت را قطعی دانست اما از شهریور، مهر یا آبان اسمی نبرد تا اینکه در پایان سال قرعه به نام ماه اسفند برای ایمانی خوشخو ثبت شود.

این اتفاقات در حالی شکل می‌گرفت که حکم دبیری جشنواره 28 تئاتر فجر از سوی معاون هنری وزیر ارشاد به‌نام حسین پارسایی صادر شده بود تا تردید میان رفتن و ماندن او با علامت سؤال بزرگی در اذهان عمومی شکل بگیرد؛ هرچند که این تردید با تغییرات در وزارتخانه ارشاد رنگ‌وبوی بیشتری به‌خود می‌گرفت و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن داشت که پارسایی به‌دلیل بر عهده داشتن مسئولیت دبیری جشنواره تئاتر فجر حداقل تا پایان سال در سمتش باقی خواهد ماند که اتفاقا همین‌گونه هم شد.

با پایان یافتن سال شاهد خداحافظی ایمانی خوشخو از معاونت بودیم و در هفته پایانی سال هم مراسم تودیع او برگزار شد ولی همچنان پارسایی در مرکز حضور داشت؛ هرچند که شایعاتی مبنی براینکه او هم باید از مرکز برود در پایان سال دهان به دهان می‌چرخید اما  تا امروز هیچگونه خبر رسمی و غیررسمی در این باب منتشر نشد تا همه چیز به امسال و احتمالا شهریور ماه 89 موکول شود.

رونق جشنواره‌ها، غفلت از اجرای عمومی

سال‌88 را باید سال رونق جشنواره‌ها به لحاظ کمی و نه کیفی دانست. در این سال هم مانند تمام سال‌ها، حضور پارسایی بر مرکز جشنواره‌ها در کانون توجهات قرار داشت و کار تا آنجایی پیش‌رفت که حتی در مهرماه و به فاصله زمانی اندک 3 جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، تئاتر کودک و نوجوان اصفهان و تئاتر رضوی برگزار شد تا از این حیث هم رکوردی بی‌نظیر در کارنامه تئاتر کشور در دوران مدیریت پارسایی به ثبت رسیده باشد.

جشنواره‌ها اما در حالی برگزار می‌شدند که اجرای عمومی نمایش‌ها در محاق قرار داشتند و حتی بارها و بارها جشنواره‌ها باعث ایجاد مانع در اجرای مستمر نمایش‌ها می‌شدند و در میانه کار به ناگاه اجراها برای یک هفته تعطیل می‌شدند تا تالارهای نمایشی میزبان جشنواره‌ها شوند. تمرکز اداره کل هنرهای نمایشی بر جشنواره‌ها باعث غفلت آنها از اجرای عمومی نمایش‌ها شد و به همین دلیل اجراهای  سال 88 حداقل برای مخاطبان آنطور که باید راضی‌کننده نبود.

باز هم جای خالی بزرگان

در سالی که گذشت  هم در جریان اجراها و جشنواره‌های رنگارنگ جای خالی بزرگان احساس شد و رویدادهای متعدد تئاتری با تمام وسعتشان نتوانستند عدم‌حضور بزرگان تئاتری چون حمید سمندریان، بهرام بیضایی، علی رفیعی و... را مستتر کنند. این در حالی است که زمزمه‌های متعددی درباره اجرای نمایش «ذیل جهانگشا»ی بیضایی و حتی «مردی برای تمام فصول» بهمن فرمان‌آرا بارها و بارها نقل محافل شد اما این نقل قول‌ها هرگز در صحنه تجلی پیدا نکرد. حتی حضور داریوش فرهنگ در سالن اصلی تئاتر شهر با نمایش «گالیله»، که اجرای این نمایش آرزوی دیرینه حمید سمندریان است هم نتوانست مخاطبان را اغنا کند و ضعف ساختاری، تکنیکی و تحلیل نادرست از نمایشنامه نتیجه نامطلوبی را از خود به‌جای گذاشت.

سالن‌هایی که ساخته نمی‌شوند

در سال‌88 همانند تمام سال‌های گذشته شاهد ساخت سالن نمایشی جدیدی از سوی وزارت ارشاد نبودیم. صدالبته جای شکرش باقی است که در این سال مانند دوره‌های قبل‌تر شاهد تخریب و تغییر کاربری تالارهای نمایشی موجود نبودیم و این را باید نقطه قوتی در سال‌88 در این زمینه دانست. ورودی تالار قشقایی همانند سال‌های قبل در سال‌88 همچنان بسته ماند و البته باز هم دیوار تالار قشقایی برای چندمین بار ترک برداشت تا همین مسئله بهانه‌ای شود تا وزیر جدید ارشاد پس از چندماه حضور بر مسند وزارت ارشاد به تنها مجموعه تئاتری کشور پا بگذارد و به تقبیح تخریب تئاتر شهر بپردازد. او هم مانند مدیران و وزیر گذشته با وعده پیگیری این مسئله و هیچ‌گونه فرجامی تئاتر شهر را ترک کرد تا انتظار تخریب تنها مجموعه تئاتری کشور همچنان وجود داشته باشد.

رخت بستن رونق از جشنواره‌ها به مثابه جشنواره‌زدگی

جشنواره‌های  سال 88  با وجود کثرت فراوان اما سال بی‌رونقی را به لحاظ کیفی سپری کردند. در این سال جشنواره‌های زیادی برگزار شد اما به همین شدت هم شاهد حضور کمرنگ هنرمندان و به‌خصوص هنرمندان شاخص در جشنواره‌ها بودیم که عمده‌ترین دلیل این مسئله به عدم‌حمایت مالی کافی از هنرمندان و فراهم نبودن شرایط اجرای عمومی نمایش‌ها بر می‌گشت. نگاهی کوتاه به اسامی برندگان جوایز مختلف در جشنواره‌ها، مهر تائیدی بر این مدعاست و جای خالی هنرمندان شاخص در کاتالوگ جشنواره‌ها هم می‌تواند راهنمایی‌دهنده خوبی در این زمینه باشد.

سایه سنگین سکوت بر تالار اصلی تئاتر شهر

تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر در واقع چشم و چراغ تئاتر کشور محسوب می‌شود و تجربه هم ثابت کرده هر موقع که تالار اصلی از نمایش‌های پر مخاطب و تماشاگر‌پسند میزبانی کرده به تبع آن سایر تالارها هم از رونق محسوسی برخوردار شده‌اند. در سال‌88 اما هیچ نمایشی نتوانست این رونق از دست رفته را به تالار‌ اصلی و به تبع آن تالارهای نمایشی برگرداند.

تحریم جشنواره تئاتر فجر شایعه یا واقعیت؟

جشنواره تئاتر فجر اما بزرگترین رویداد تئاتری کشور است که هر سال سرمای زمستان را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و حتی گاهی اوقات از جشنواره به‌عنوان بهار تئاتری نام برده می‌شد و گرمای جشنواره حتی تا سال بعد هم در جریان تئاتری کشور نمودی عینی داشت. اما  سالی که سپری شد  جشنواره‌28 تئاتر فجر نه‌تنها رونق سال‌های گذشته را نداشت بلکه زمستان را هم تشدید کرد. هنرمندان زیادی حاضر به شرکت در جشنواره نشدند و نمایشنامه نویسان زیادی هم آثارشان را از جشنواره بیرون کشیدند و البته باز هم از نسل اولی‌ها و دومی‌ها آنطور که انتظار می‌رفت، خبری نبود و جشنواره صرفا به عنوان  یک بیلان کاری برای مدیران برگزار شد و تنها حاشیه‌های زیادی را رقم می‌زد که تنها خرسندی اهالی مطبوعات را در پی داشت و خوراک هر روزه آنها را فراهم می‌کرد.

پیتر بروک، مفتش بزرگ

خبر حضور پیتر بروک، کارگردان فرانسوی - انگلیسی مطرح دنیا که یکباره از سوی اداره کل هنرهای نمایشی و در سایت ایران تئاتر منتشر شد، بی‌تردید داغ‌ترین خبر سال گذشته  بود که انتشار آن تعجب همگان را برانگیخت. درحالی‌که هنرمندان ایرانی حاضر به شرکت در جشنواره نشده بودند اما شواهد حکایت از آن داشت که بروک با نمایش «مفتش بزرگ» پس از 30‌سال به ایران و جشنواره تئاتر فجر خواهد آمد. واقع بینان از همان نخستین روزهای انتشار این خبر آن را جدی نگرفتند و به انتظار تکذیب آن نشستند و سرانجام ظرف مدت کوتاهی و در کمتر از یک هفته همین‌گونه شد و بروک در نامه‌ای انصرافش را از حضور در این جشنواره اعلام کرد تا داغ‌ترین خبر سال و بزرگ‌ترین اتفاق تئاتری هم فقط در فضای مجازی و صفحات روزنامه‌ها شکل گرفته باشد. پارسایی در نشست مطبوعاتی جشنواره تئاتر فجر علت انصراف بروک را نامه‌نگاری دوستانی از داخل به قصد پشیمان کردن وی و جلب حمایت او از هنرمندان ایرانی عنوان کرد.

کد خبر 104125

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز