و بسیاری از آثار هنری فاخر از ارتباط میان عوامل مزبور نشات می‌گیرد؛ اما گرافیک در مطبوعات ما به دلیل مسایل مالی معمولا با افت و خیزهایی همراه بوده که این موضوع در سا‌ل‌های اخیر مشهودتر است؛ به طوریکه کم‌توجهی به این بحث باعث شده بعضا شاهد چندین نشریه با یک شکل و رنگ‌های مشابه باشیم که انگار یک لباس مشترک بر تن همه آن‌ها کرده شده که حتی در نگاه اول توسط مخاطبان خاص آن‌ها هم اشتباه گرفته می‌شوند.
به گزارش ایسنا، این نمای تکراری نشریات برروی گیشه روزنامه‌فروشی‌ها که تنوع مورد نظر طیف گسترده مخاطبان از اقشار مختلف را از بین برده و آن‌ها را دلزده می‌کند، از آسیب‌هایی است که در چند سال اخیر در حوزه مطبوعات مشهود است و شاید نشان از نبود خلاقیت در بین طراحان دارد و استفاده از تجربیات موفق برخی نشریات - ولو مربوط به سایر کشورها - را به صورت تقریبا کپی فریاد می‌زند.
برخی کارشناسان در بیان چرایی تقلید مجله‌های مختلف از طرح روی جلد دیگر نشریات که شاید در امر جذب مخاطبان موفق عمل کرده‌اند، معتقدند که شاید دلیل تقلید، استفاده طراحان از یک منبع همچون فضای سایبر و تجربیات ثبت شده در آن است. بانک‌های اطلاعاتی در زمینه طرح روی جلد و استفاده از فضای مجازی که در آن با یکنواختی مواجهیم، شاید در مواردی حس خلاقیت افراد را در حد اندک برمی‌انگیزد اما از آنجا که اطلاعات در این فضا تخصصی نبوده و عمدتا عمومی است، نمی‌توان نتیجه‌ای جز تکرار در عرصه‌ای چون طرح روی جلد در تعدادی از مجلات را انتظار کشید.
تجربه نشان داده در بسیاری موارد طرح جلد یک مجله یا نشریه رمز موفقیت و فروش بیش‌تر آن اثر شده است که این موضوع بیانگر قدرت و نفوذ هنر گرافیک و طراح در مخاطب است. ضرورت ارتباط بین محتوای نشریه و طرح جلد از مواردی است که کارشناسان بر آن تاکید دارند که ارتباط بین این دو می‌تواند در معرفی یک نشریه موثر باشد.
اما یکی از موضوعات مهم و قابل توجه این است که طراحان و گرافیست‌هایی که در طراحی جلد نشریات فعالیت می‌کنند، باید قبل از طراحی با مطالعه مجله از موضوعات مطرح شده آگاهی یابند و بعد به سراغ نبوغ و خلاقیت خود بروند تا بتواند طرح مناسبی را بیافرینند البته این گذشته از طرح کلی جلد در نشریات است که در تمام شماره‌ها باید حفظ شود.
ترفند تقلید توهین به جامعه نجیب ایرانی
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است: برای مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی تکرار و تقلید خوب نیست و برای جامعه نجیب ایرانی دست زدن به چنین ترفندهایی توهین کننده است.
هوشنگ عباس‌زاده، در آسیب‌شناسی جلد مشابه بسیاری از نشریات در چند سال اخیر با بیان این که در حال حاضر مطبوعات حالت بحران را می‌گذرانند، گفت: مطبوعات برای جذب مخاطب به هر تمهیدی روی می‌آورند که شاید در این مسیر تعدادی از مطبوعات ما عملکردی چون نشریات زرد یافته‌اند؛ هرچند این نوع نگارش بیان‌کننده مشکلات نیست و طبق رسالت خبری دردی را از مردم دوا نمی‌کند.
او با بیان این که اخیرا بسیاری از نشریات روی گیشه روزنامه‌فروشی‌ها شبیه هم هستند و حتی در نگاه اول توسط مخاطبان خاص آن‌ها هم اشتباه گرفته می‌شوند، ادامه داد: استفاده از رنگ‌هایی همچون قرمز و مشکی برای جلد نشریات جلب‌کننده است. اکثر نشریات وقتی دیدند این نوع ترکیب رنگ در تعدادی از نشریات پاسخ داد، سعی کردند با بهره‌گیری از این تجربه مخاطب بیش‌تری را جذب کنند. هرچند این کپی‌برداری و تقلید از نظر حرفه‌یی مناسب نیست و اصل خلاقیت را نادیده می‌گیرد.
وی افزود: البته این تکرار در نحوه طراحی روی جلد نشریات در ابتدا جذاب و گیرا است و در ادامه با تکراری شدن مخاطب را دلزده می‌کند. مسوولان نشریات باید بدانند در درازمدت نوع محتوایی که ارائه می‌شود باعث تداوم حفظ مخاطب نخواهد شد زیرا ظاهر بعد از مدت زمانی عادی می‌شود و دیگر راهی برای فروش نشریه نخواهد بود.
به عقیده این کارشناس البته طرح روی جلد مشابه نشریات پرفروش و بعضا پرمحتوا یکی از راه‌های جذب مخاطب است. در حال حاضر بیش‌تر نشریاتی که حرفی برای گفتن ندارند و راه‌های اطلاع‌رسانی را نمی‌دانند با بیان شایعات در حوزه‌هایی به ویژه ورزشی و هنری مخاطبان غیرحرفه‌یی رسانه‌ها را برای شاید چندین شماره به دنبال خود می‌کشانند.
او با اشاره به تعریف یونسکو از تعداد آمار مخاطبان مطبوعات و نشریات به این مفهوم که برای هر 10 میلیون نفر یک میلیون تیراژ استاندارد است، خاطرنشان کرد: طبق این استاندارد اعلام شده تیراژ مطبوعات در ایران باید 7 میلیون باشد که با بهره‌مندی از راه‌هایی چون کپی‌برداری از ظاهر و نیز روی‌آوردن به بیان اخبار کذب و غیرواقع نمی‌توان به این رقم رسید. علاوه بر این، باید ضمن تولید محتوای صادقانه و واقعی، فرهنگ روزنامه‌خوانی را نیز در بین مردم رواج داد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در بیان تجربه خود از حضور مخاطبان در برابر باجه‌های روزنامه‌فروشی ابراز کرد: مردم با این ردیف روزنامه‌ها و مجلات مختلف و نگاه کردن به ظاهر یکسان و حتی تیترهای مشابه در یک موضوع مشترک با پوزخند می‌گویند، همه مثل هم هستند و برای خرید کردن رغبتی از خود نشان نمی‌دهند؛ برای جذب مخاطب باید به شعور او احترام گذاشت و حس تنوع‌طلبی او را درک کرد.
دلیل تقلید، استفاده طراحان از تجربیات ثبت‌شده
همچنین سعید خال ـ استاد ارتباطات گفت: روی جلد هر نشریه را اولین کانال ارتباطی فرد با مطبوعات دانست و گفت: موضوع پر اهمیت طراحی روی جلد به گرافیک مطبوعاتی بر می‌گردد که باید تخصصی انجام شود.
او ادامه داد: شخصی که طراحی روی جلد نشریات را برعهده دارد، باید علاوه بر تسلط بر حوزه‌هایی چون رنگ شناسی، نقاشی، امور گرافیکی و عکاسی، روانشناس و جامعه‌شناس خوبی نیز باشد تا با توجه به ذائقه روز مخاطب روی جلد نشریه را طراحی کند.
وی با بیان اینکه طراحی روی جلد کاری کاملا تخصصی است، از نبود متخصصان این امر در ایران ابزار تاسف کرد و افزود: به جز چند واحد دانشگاهی نه چندان تخصصی، آموزش علمی دیگری در این حوزه انجام نمی‌شود که آن هم خیلی سطح بالا و حرفه‌یی نیست. طراحان جلد به صورت تجربی در عرصه‌ی مطبوعات کشور مشغول به کارند.
به گفته او در کار طراحی روی جلد آشنایی با رنگ‌ها و تاثیر چگونگی تلفیق آن‌ها با نوشته و عکس به نحوی که مورد پذیرش مخاطب باشد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و چون دامنه مخاطبان مجله با روزنامه فرق می‌کند و طراحی روی جلد آن و تیترهای آن به طور حداقل هفتگی تغییر می‌کند، می‌تواند با یک طرح جذاب و در عین حال اصولی مخاطبان خود را جذب و حفظ کند.
این استاد ارتباطات معتقد است: کشور ما در ارتباط با صنعت مطبوعات خیلی ضعیف است؛ شاید خبرنویس کم نداشته باشیم، اما در حوزه‌های علمی و کارشناسی مطبوعاتی مشکل گرافیک، صفحه‌بندی و حروف چینی افراد آشنا به علم را کم داریم.
به اعتقاد وی هنوز در بین مسوولان نشریات ما جا نیفتاده است که هر شماره از نشریه باید مثل یک اثر هنری به هنرمندان متخصص آن سفارش داده شود و توقع نتیجه‌ای با زیبایی‌های معقول و تخصصی را داشت.
