همیشه این‌گونه نیست که غذاهای خوشمزه تر، غذاهای خطرناک‌تر باشند. در برخی موارد، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌هایی که به‌نظر ما چندان مفید نمی‌آیند یا ارزش غذایی چندانی ندارند تنها به‌دلیل وجود انواع کارخانه‌ای و روش‌های فراهم آوری غیراصولی به خوراکی‌های بی‌ارزش معروف شده‌اند.
این مواد غذایی همان‌هایی هستند که با اندکی توجه در شیوه‌های عمل‌آوری می‌توانند جایگاه اصلی خود را در رژیم غذایی سالم بازیابند و در ذهن شما از خوراکی‌های تفننی خطرناک به خوراکی‌های سالم تغییر مکان دهند. در زیر نمونه‌هایی از نوشیدنی‌های مفید که آنتی اکسیدان‌های زیادی دارند و ما معمولا از کنار آنها می‌گذریم، آورده شده‌اند.
اگر پشت پنجره ایستاده اید، به برفی که نرم نرمک همه جا را سفید پوش می‌کند چشم دوخته‌اید و درفکر یک نوشیدنی مناسب هستید، نوشیدن یک لیوان شکلات گرم را می‌شود به شما پیشنهاد کرد.
ازاین شکلات گرم لذت بیشتری خواهید برد وقتی بدانید که این نوشیدنی زمستانی، بسیار سالم است چرا که متخصصان تغذیه دانشگاه کورنل دریافته‌اند که میزان آنتی‌اکسیدان‌های موجود درشکلات، دوبرابر بیشتر ازانگورقرمز و 3 برابر بیشتر از چای سبز است. البته پیش از این هم وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در شکلات به اثبات رسیده بود اما میزان آن درمقایسه با سایر موادحاوی آنتی اکسیدان مثل میوه‌های رنگی و چای سبز کشف جدیدی است که ژورنال تخصصی غذا وکشاورزی آمریکا در مقاله‌ای به آن پرداخته است.
چانگ‌وای لی، رئیس گروه تحقیق دانشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه کشاورزی نیویورک‌می‌گوید: مزیت این نوشیدنی این است که نسبت به سایرنوشیدنی‌ها، حاوی ترکیبات مفیدی به نام فنوئید فیتوکمیکال‌ها (فلاونوییدها) است که خواص ضدسرطانی بسیار قوی دارند و حتی پس از انجام فرایند در مواد غذایی باقی می‌مانند.
آن‌طور که در این مجله آمده، بررسی‌ها نشانگر آن بوده است که در هر وعده شکلات، حدود 611 میلی‌گرم فنولیک اسید و 564 میلی گرم اپی کاتچین وجود دارد که هر دو انواعی از فلاونوییدها هستند. درمقایسه با شکلات، انگور قرمز، حاوی 340 میلی گرم گالیک اسید و 163 میلی گرم اپی کاتچین و یک فنجان چای سبز حاوی165 میلی گرم گالیک اسید و 47 میلی گرم اپی کاتچین است.
دکتر لی از این کشف به‌عنوان کشفی حیرت انگیز یاد می‌کند و می‌گوید: اگر بدون هیچ اطلاعاتی قراربود یکی ازنوشیدنی‌ها را به‌عنوان پرآنتی اکسیدان‌ترین برگزینم، قطعا چای سبز را انتخاب می‌کردم و هرگز به برتری شکلات گرم، پی نمی‌بردم!
هرچه تیره‌تر بهتر
گذشته از آنتی‌اکسیدان‌های شکلاتی، مایع کمی‌تا قسمتی قهوه‌ای دیگری هم هست که سرشار از این ماده است. محققان دریافته‌اند که آب سیب تیره، 4 برابر بیشتراز آب سیب شفاف از ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی-عروقی می‌کاهد.
البته بیشتر مصرف‌کنندگان، نوشیدن آبمیوه شفاف را ترجیح می‌دهند چرا که فکر می‌کنند شفاف‌تر یعنی سالم‌تر. اما محققان دریافته‌اند که آبمیوه‌های حاوی گوشت میوه (پالپ) مواد مغذی بیشتری داشته، بنابراین در پیشگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی-عروقی کارآمدترند.
آنها معتقدند که وجود پلی‌فنول‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها در آبمیوه‌های کامل بر خاصیت درمانی آنها می‌افزاید. دانشمندان با تحقیق بر میزان پلی‌فنول‌ها در نمونه‌های مختلف آب سیب دریافته‌اند که انواع تیره آن که مقدار زیادی پالپ میوه هم دارد، 4برابر سایر انواع آب سیب از این ماده مغذی دارا هستند.
این محققان بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه کشاورزی راکلا در هلند دریافته‌اند که روند تولید آبمیوه‌های شفاف، باعث از بین رفتن مواد ضداکسیدکننده‌ای موسوم به پروسیانیدین‌ها می‌شود چرا که درروند شفاف‌سازی، سیب‌های آبگیری شده، تحت‌تأثیر آنزیم‌های مختلفی قرار می‌گیرند، همچنین انجام عمل سانتریفیوژ بر آنها منجر به پاک‌سازی پالپ میوه از این آبمیوه‌ها می‌شود.
نویسندگان این مقاله در ژورنال علمی غذا و کشاورزی نیز معتقدند، تفاوت عمده‌ای که در میزان پروسیانیدین‌های آبمیوه‌های تیره و شفاف وجود دارد، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی آنها را به شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
لوسی اد، کارشناس یکی از کارخانه‌های معتبر تولید آبمیوه، در این زمینه می‌گوید: آبمیوه‌های کامل (تیره) علاوه بر طعم بهتر از بافت بی‌نظیری هم برخوردارند و در بیشتر مواقع حس‌کردن پالپ میوه در دهان، حین نوشیدن آبمیوه برای افراد خوشایند است.
این در حالی است که محققان در سال گذشته دریافتند، مصرف آب میوه و سبزی‌ها بیشتر از 3 بار در هفته خطرابتلا به آلزایمر را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.محققان کانادایی همچنین دریافته‌اند که نوشیدن یک لیوان آب زغال‌اخته در روز با افزایش 8 درصدی در میزان کلسترول خوب (HDL) از سکته قلبی پیشگیری می‌کند.
آنتی اکسیدان‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
همان طور که از نامشان پیداست، آنتی اکسیدان‌ها ترکیبات یا مواد مغذی در غذاها هستند که قادرند با اثرات مضر اما طبیعی فرآیند فیزیولوژیک اکسیداسیون در بافت‌ها مقابله کنند.
در واقع زمانی که سلولهای بدن ما برای انجام فعالیت‌های متابولیک خود (سوخت وساز مواد در بدن) از اکسیژن استفاده می‌کنند، به شکل طبیعی موادی موسوم به رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌شوند که قادر به ایجاد آسیب‌های بافتی خواهند بود. آنتی اکسیدان‌ها با خنثی کردن اثرات زیان بخش رادیکال‌های آزاد از این آسیب‌ها جلوگیری می‌کنند. جالب است بدانید که همین روند اکسیداتیو است که باعث می‌شود روغن فاسد شود، سیبی که پوست آن گرفته شده تغییر رنگ دهد و آهن زنگ بزند.
اکسیدان‌های حاصل از فرآیند‌های داخل بدن نیز در نتیجه تنفس هوازی نرمال، متابولیسم و التهاب تشکیل می‌شوند. رادیکال‌های آزاد اگزوژن (خارجی) نیز از فاکتورهای محیطی مانند آلودگی، نور خورشید، ورزش شدید، اشعه ایکس، سیگار و الکل ناشی می‌شوند.
از آنجایی که سامانه‌های آنتی اکسیدانی بدن ما کامل نیستند، بنابراین با افزایش سن بخش‌های سلولی آسیب‌دیده به واسطه اکسیداسیون در بدن جمع می‌شوند و به این دلیل است که استفاده از منابع غذایی حاوی مواد آنتی اکسیدان ضروری به‌نظر می‌رسد.در واقع آنتی اکسیدان‌ها، شامل مواد مغذی (ویتامین‌ها و املاح معدنی) و آنزیم‌ها (پروتئین‌های موجود در بدن که در واکنش‌های شیمیایی نقش کمکی دارند) هستند و در جلوگیری از ایجاد بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری قلبی، سکته مغزی، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و کاتاراکت مؤثرند.
