با جمعیت رو به گستردگی در سرزمین‌های سبز شمالی، گویی همه فکر می‌کنند آب روان بهترین حمل کننده زباله است.
در این میان کارشناسان با اعلام خطر درباره این شرایط حق دارند بپرسند مسئولان چه طرحی برای اجرا دارند؟
دفع غیربهداشتی زباله‌ها در ساحل شهرستان تالش و در کنار طرح‌های سالم‌سازی گیسوم، آلالان و قروق، محیط‌زیست این خاک سبز را به خطر انداخته است. موارد بسیاری از مرگ دام‌ها بر اثر خوردن سرنگ، پلاستیک و زباله‌های رها شده از سوی اهالی دیده شده است. در همین حال شیر تولید شده از احشام زباله‌خوار در کارخانه شیر پاستوریزه اسالم با عنوان شیر یارانه‌ای، بسته‌بندی و به مردم فروخته می‌شود.
جمع‌آوری نابسامان و دفع غیراصولی زباله به حدی محیط‌زیست و گردشگری تالش را به خطر انداخته است که حتی شهروندان عادی از آن با عنوان «افتضاح» یاد می‌کنند؛ فاجعه‌ای که هر یک از مسئولان تالش از شهرداری گرفته تا سازمان محیط زیست، آن را به گردن توپو گرافی (ناهمواری‌های طبیعی) تالش می‌اندازند. پیداست وجود دریا، جنگل و آب‌های زیر زمینی، بهانه مسئولان برای ادامه این فاجعه زیست‌محیطی و رها کردن روزانه 60 تن زباله در ساحل شده است و مسئولان اینگونه هدایای خدادادی طبیعت تالش را پاس می‌دارند.
جهانگیر رستمی، شهروند ساکن لیسار تالش، درباره وضع نابسامان زباله‌ها می‌گوید: «زباله روستاهای تالش یا برجا می‌ماند یا اصولی دفع نمی‌شود. تالش با 300 هزار نفر جمعیت از نظر دفع زباله و فاضلاب وضع بسیار نابسامانی دارد. زباله‌ها را در ساحل رها می‌کنند تا با فاضلاب به رودخانه منتقل شود و سپس به دریا بریزد.»
این شهروند از مسئولان تالش به‌دلیل عملی نکردن وعده‌هایشان گله دارد و رابطه را به جای ضابطه در امور شهرستان تالش حاکم می‌داند. به گفته وی، مدتی است ساخت 2 کارخانه تولید کمپوست در لیسار و تالش آغاز شده که هنوز بلاتکلیف‌اند.
وضعیت نابسامان معابر و جمع شدن زباله و حیوانات موذی، مشکلی است که زندگی «ملک دشتیاری» شهروند 50 ساله ساکن خیابان فجر تالش را مختل کرده است. دشتیاری جمع‌آوری و دفع زباله‌های تالش را با ذکر کلمه «افتضاح» تشریح می‌کند و می‌گوید: « تا به حال چند بار به شهرداری و فرمانداری رفته‌ام و از همه خواهش کرده‌ام تا به وضع اینجا رسیدگی کنند. زباله اطراف خانه ما را گرفته و موش از در و دیوار مان بالا می‌رود. از کنار خانه ما نهر کشاورزی رد می‌شود که بارها از شهردار تالش خواهش کرده‌ام فکری به حال اینجا بکنند و روی کانال را بپوشانند. حتی حاضرم خودم تا 300 هزار تومان کمک کنم.»
چه غلط، چه درست
جمع‌آوری زباله درشهرستان تالش به گفته شهردار تالش، دستی و به‌کمک وانت بزرگ و گاری و 3 دستگاه کامیون زباله پرس کن انجام می‌شود. «عباس قلی‌زاده» اذعان می‌کند پس از جمع‌آوری، زباله‌ها به محل دفن در حاشیه ساحل و منطقه«قروق» منتقل و به لحاظ شرایط جغرافیایی محل، به‌صورت غیربهداشتی دفن می‌شود.
این‌طور که شهردار تالش می‌گوید شبکه تفکیک از مبدا و بازیافت زباله در تالش اجرا نمی‌شود اما با یکی از پیمانکاران در این باره وارد مذاکره شده‌اند و مکاتبات لازم با مراجع ذیربط و شورای اسلامی شهر برای دریافت مجوز فعالیت صورت گرفته است.
قلی‌زاده دلیل رها کردن روزانه 60 تن زباله در ساحل تالش را اینگونه توضیح می‌دهد: « شرایط توپوگرافی زمین، ساخت شهرها در کریدور دریا و نزدیکی کوه و دریا سبب شده است تا شهرداری‌ها قادر به دفع بهداشتی زباله نباشند. دفع زباله در زمین‌های پای کوه به‌دلیل وجود آب‌های زیرزمینی و فرایند طولانی دریافت زمین از منابع طبیعی مشکلات خود را دارد. چه غلط چه درست، ناچاریم زباله‌ها را در ساحل دفن کنیم و این انتخاب بین بد و بدتر است.»
تولید کمپوست و بد اقبالی شهردار تالش
مدیریت پسماند یکی از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی است. بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا، تولید کمپوست از زباله را راه حلی مناسب ارزیابی کرده‌اند و آن را به اجرا گذاشته‌اند. به‌عنوان نمونه در تهران روزانه7500تن زباله تولید می‌شود. از این میان آنچه کارخانه‌های تولید کمپوست از زباله تولید می‌کنند، کمپوست و ماده سوختی RDF است که 50 درصد ارزش حرارتی ذغال کک را داراست.
شهرداری تهران حتی گام‌هایی برای تولید برق از زباله نیز برداشته است اما شهردار تالش تولید کمپوست را بی‌نتیجه عنوان می‌کند و می‌گوید: «ساخت کارخانه کمپوست تالش از سال 84 تصویب و با تامین اعتبار از سوی استانداری گیلان آغاز شد اما به‌نظر می‌رسد با توجه به برگشت 40 در صد از زباله غیرقابل تبدیل و نیاز به دفن آن در محیط، کارخانه کمپوست از کارایی لازم برخوردار نیست و حتی محصول تولید شده در کارخانه در بازار خریدار ندارد.»
قلی‌زاده می‌گوید: «با توجه به پیچیده بودن سامانه‌های مختلف برای تولید کمپوست از زباله، نیازمند کارشناسی دقیق برای انتخاب سامانه‌ای کارآمد هستیم و به‌نظر می‌رسد وزارت کشور و سازمان محیط‌زیست کشور بهترین سازمان برای مطالعه و انتخاب سامانه باشند.»
طبیعت هزینه زباله را می‌پردازد
حمید غلامی، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان تالش درباره‌نابسامانی دفع زباله‌ها در تالش می‌گوید: «دفع نامناسب زباله مشکل همه استان‌های شمالی است که سطح آب‌های زیرزمینی در آنها بالاست. با دفن زباله، آلودگی‌ها به آب‌های
زیر زمینی نشت پیدا می‌کند و سبب آلودگی این منابع می‌شود. در استان گیلان به‌دلیل نبود فناوری، به اجبار زباله‌ها را در نقاطی دفن می‌کنند که با آب‌های زیر زمینی فاصله داشته باشد.»
به گفته وی، اداره منابع طبیعی با دفع زباله در ارتفاعات که به‌دلیل شرایط اقلیمی از جنگل پوشیده شده است، نیز موافق نیست. بنابر این تنها راه باقیمانده، کمپوست زباله است که نیاز به هزینه گزافی دارد.این‌طور که به‌نظر می‌آید، مسئولان استان‌های شمالی، به میزان صدمات غیرقابل جبران ناشی از دفع زباله در طبیعت که بسیار بیشتر از هزینه ساخت کارخانه کمپوست است، توجهی ندارند.
غلامی در پاسخ به این‌که چرا اداره محیط‌زیست تالش به شهرداری برای کمپوست زباله فشار نمی‌آورد، می‌گوید: «شهرداری موظف است با بودجه‌ای که دارد، پیمانکار مناسب را برای این منظور به کار بگیرد. ما و مسئولان استانی هم پیگیری می‌کنیم، اما اعتبار دادن دست ما نیست. شهرداری هم می‌گوید که چاره‌ای ندارد و می‌پرسد زباله‌ها را کجا باید ببرد؟»
این متولی محیط‌زیست شهرستان تالش، جریان دفع زباله‌ها را در کنار طرح‌های سالم‌سازی دریا اینگونه توجیه می‌کند: «طرح‌های سالم‌سازی قروق، آلالان و گیسوم، از ابتدا جایگاه تخلیه زباله بوده و پس از آن شهرداری در کنار آن نیاز فوری، طرح سالم‌سازی دریا را راه انداخته است!»
این‌طور که غلامی می‌گوید، استانداری با توافق اداره منابع طبیعی و محیط زیست، درصدد است «پیر هرات »را به‌عنوان جایگاه تخلیه زباله تعیین کند و این منطقه جنگلی با درختچه‌های توسکا که از طریق وزمه - بیجار قابل دسترسی است، قربانی بعدی بی‌توجهی مسئولان گیلان به زباله‌ها خواهد بود.
