سه‌شنبه ۲ مهر ۱۳۸۷ - ۱۳:۲۷
۰ نفر

کاظم موسوی بجنوردی: آقابزرگ تهرانی، فقیه و کتاب‎شناس شیعی در ۱۱ ربیع‎الاول سال ۱۲۹۳ قمری در تهران به دنیا آمد.

آقابزرگ تهرانی

پدر و پدربزرگش از روحانیون این شهر بودند. جد بزرگش، حاج‎محسن، بازرگان بود و به یاری منوچهرخان معتمدالدوله گرجی، نخستین چاپخانه ایران را بنیاد نهاده بود.

آقابزرگ تحصیلات مقدماتی خود را در مدرسه دانگی آغاز کرد و در مدرسه پامنار و سپس در مدرسه فخریه (مروی) ادامه داد. وی ادبیات عرب را نزد شیخ‎محمدحسین خراسانی و شیخ‎محمدباقر معزوالدوله، منطق را نزد میرزامحمدتقی، سطوح اصول را نزد سیدعبدالکریم مدرسی، سیدمحمدتقی گرکانی و شیخ‎علی‎نورایلکایی آموخت و اندکی ریاضیات نیز نزد میرزاابراهیم زنجانی فراگرفت و بعدها به مطالعاتی در تاریخ ادبیات و رجال حدیث پرداخت.

وی در 10 جمادی‎الثانی 1315 به قصد ادامه تحصیل به نجف رفت و تا سال 1329 در این شهر به کسب دانش پرداخت.

در سال 1329 به کاظمین رفت و به منظور تدوین بزرگ‎ترین دایره‎المعارف کتاب‎شناسی شیعی- الذّریعه‎الی‎تصانیف‎الشّیعه- به تحقیق و تتبع پرداخت. چندی بعد به سامرا رفت و ضمن ادامه کار خود در آنجا، در مجلس درس میرزامحمدتقی شیرازی نیز حاضر شد. در سال 1335 به کاظمین بازگشت، دو سال درآنجا ماند و باز به سامرا رفت.

در 1354 به نجف بازگشت و به منظور چاپ الذریعه، چاپخانه‎ای به نام مطبعه‎السعاده بنیاد نهاد، اما دولت پادشاهی عراق به بهانه‎‌های گوناگون مانع کار وی شد. شیخ‎ جلد نخستین ذریعه را در مطبعه‎الغری به چاپ رساند، اما انتشار آن، باز هم درنتیجه مخالفت دولت عراق شش ماه به تعویق افتاد.

آقابزرگ برای تدوین و تکمیل این دایره‎المعارف به سفرهای طولانی نیز پرداخت. از بیشتر کتابخانه‎های عمومی عراق و ایران و سوریه و فلسطین و مصر و حجاز و بسیاری از کتابخانه‌های خصوصی در این کشورها دیدن کرد و به بررسی کتب آنها پرداخت. وی در 62 کتابخانه شخصاً کاوش کرد و فهرست‌های بسیاری از کتابخانه‎های دیگر را نیز مورد مطالعه قرارداد.

آقابزرگ دو بار ازدواج کرد و دارای 5 پسر و 4 دختر شد. وی پس از یک بیماری طولانی در نجف‌اشرف در ذی‎الحجه سال 1389قمری درگذشت و بر طبق وصیتش، در کتابخانه خود که آن را برای استفاده علما و طلاب وقف کرده بود، به خاک سپرده شد.

مهمترین آثار آقابزرگ تهرانی:

  • الذریعه الی تصانیف‎الشیعه
  • طبقات‎اعلام‎الشیعه
  •  مصفی‎المقال فی مصنفی علم‎الرجال
  • المشیخه، نجف
  • هدیه‎الرازی الی‎المجدد‎الشیرازی
  • النقداللطیف فی نفی‎التحریف عن‎القرآن‎الشریف (خطی)
  • توضیح‎الرشاد فی تاریخ حصرالاجتهاد
  • تفنید قول‎العوام بقدم‎الکلام (خطی)
  • ذیل‎المشیخه
  • ضیاءالمفازات فی طریق مشایخ‎الاجازات، (خطی)
  • اجازاتالطوسی نجف
  • مستدرک کشف‎الظنون

منبع مورد استفاده برای این مدخل

کد خبر 64128

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار ادبیات و کتاب

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز