کسانی که تحمل باخت یا شكست را ندارند، انتظار روبه‌رو شدن با این اتفاق را هم ندارند. پس وقتی با آن مواجه می‌شوند عكس‌العمل‌های دوراز انتظاری از خود نشان می‌دهند كه گاهی به سختی جبران می‌شود.
روان‌شناسان معتقدند این درست است که باید با تمام توان تلاش کنیم تا شکست نخوریم، اما همیشه باید احتمال شکست را در نظر بگیریم تا درصورت وقوع، شوکه نشویم و بتوانیم با مشکل درست برخورد کنیم و دچار عوارض بعد از شكست نشویم!
نمی‌توانیم؟ خب، حداقل موقعی که با شکست مواجه می‌شویم حواسمان باشد كه کامل خودمان را نبازیم تا رشته‌ی کار از دستمان خارج نشود.
درست مثل تیم برزیل در آن بازی حیرت‌آور! كه بعد از خوردن یك گل، رشته‌ی كار از دستش خارج شد.
ما هم بدانیم كه در فعالیتی، حتی اگر همه‌ی تلاشمان را به‌كار ببریم، در نهایت نتیجه‌ی بازی معلوم نیست، این یعنی برای هر اتفاقی آمادگی داشته باشیم.
بعضی اتفاق‌ها و شكست‌ها ناگهانی رخ می‌دهند و بعضی به‌مرور و در درازمدت. در هر دو حالت وقتی متوجه اتفاق شدیم، باید درست برخورد كنیم و هیجانی و احساسی تصمیم نگیریم و البته ناامید هم نشویم.
در روان‌شناسی، آزمایشی وجود دارد درباره‌ی موش‌های شناگری که غرق شدند. دراین ماجرا تعدادی موش صحرایی که بعضی از آن‌ها می‌توانستند ۸۰ ساعت مداوم شنا کنند آماده شدند.
محققان قبل از این‌که آن‌ها را در آب بیندازند، این باور غلط را در موش‌ها به وجود آوردند که آن‌ها گیر افتاده‌اند. خیلی از موش‌ها تنها پس از چند دقیقه شنا غرق شدند. نه چون نمی‌توانستند شنا کنند، بلکه چون فکر می‌کردند گیر افتاده‌اند و راه نجاتی ندارند، ناامید شدند و دست از شنا کشیدند و غرق شدند.
از مثال موش ناراحت نشویم. بسیاری از ما وقتی همه‌چیز آن‌طور که می‌خواهیم پیش می‌رود، تلاش می‌كنیم و پرانرژی هستیم، اما به محض این‌كه با مشکلات روبه‌رو می‌شویم، سریع ناامید می‌شویم و دست از تلاش برمی‌داریم.
یعنی با این‌که توان انجام كاری را داریم، شكست می‌خوریم و البته بعد از شكست‌خوردن هم ناامیدتر شده وآن را پایان دنیایمان می‌دانیم. غافل از این‌كه اگر زمین خوردیم باید بلند شویم، این قانون را از كودكی به ما آموخته‌اند.
* * *
فقط نگران نباش!
چه‌طور شد كه در كنكور رد شدم؟ چه‌طور دوست صمیمی‌ام از من ناراحت شد؟ چه‌طور آن ضربه را در تكواندو خوردم و بازی را باختم و...
اگر الآن در این شرایط هستی و احساس می‌كنی شكست خورده‌ای، اول از همه نگران نباش! شكست خوردن آن قدرها هم بد نیست. این‌كه راه شكست از موفقیت می‌گذرد فقط یك شعار نیست. این راه وجود دارد، فقط بسته به خود ماست كه بعد از شكست‌خوردن می‌خواهیم دوباره راه بیفتیم یا نه! اگر منطقی به قضیه نگاه كنیم می‌بینیم كه شکست به ما می‌آموزد که همیشه نمی‌توانیم آن‌چه را كه می‌خواهیم داشته باشیم.
با شكست‌خوردن یاد می‌گیریم كه باید پشتکار بیش‌تری داشته باشیم و در هرصورت می‌توانیم به موجودیت خود ادامه دهیم.
شکست ارزشمندترینِ همه‌ی درس‌های دنیاست و می‌تواند ما را قوی‌تر بکند. كسی می‌داند كه پشت پرده‌ی شكست‌خوردن چه منابع رشدی نهفته‌اند؟ نه، خیلی از ما نمی‌دانیم و متوجه هم نمی‌شویم که شکست‌خوردن هم منافعی دارد.
در روزهای بعد از شكست، نگران نباشیم، خجالت نكشیم و البته به شكست‌خوردن هم عادت نكنیم.
یادمان باشد خیلی وقت‌ها هم فكر می‌كنیم شكست خورده‌ایم اما در واقع شكستی دركار نیست، ما فقط برنده نشده‌ایم! یعنی بسیاری از رویدادهای زندگی درزمین فوتبال و والیبال اتفاق نمی‌افتد كه حتماً باید برنده یا بازنده داشته باشد، در واقع نتیجه‌ی كار به تلاش ما، به وقت هدرندادن و البته عجله‌نكردن و برنامه‌ریزی درست ما بستگی دارد و اگر آن‌طور كه باید تلاش نكرده‌ایم و فرصت‌ها و زمان‌ها را هدر داده‌ایم، دیگر نباید انتظاری برای رخ دادن یك معجزه و موفقیت داشته باشیم.
* * *
كشتیهای غرق‌شده بیرون می‌آیند
مادر بالای سرم ایستاد و گفت: «كشتی‌هات كه غرق‌نشدن!» اما واقعاً كشتیهای من غرق شده بودند. مادرم هم گفت: «پس كشتی‌ها رو بیرون بیار.» بعد از اتاقم بیرون رفت و یك‌دفعه صدای زنگ پیامك موبایلم بلند شد. از زیر پتو سرم را بیرون آوردم، بله برادرم بود. مطمئنم مادراز او خواسته بود یك پیامك برای من بفرستد، برادرم نوشته بود: آن‌چه انسان را غرق می‌كند، در آب افتادن نیست، بلكه زیر آب ماندن است.
مدتی طول كشید تا توانستم خودم را پیدا كنم، اما فهمیدم برای بیرون آوردن كشتیهای غرق شده‌ام باید شجاع باشم و دل به دریا بزنم و به موقعیت هایی بروم که از آن‌ها می‌ترسم . مثلاً اگر ازارتفاع ترس دارم، امروز برای کوهنوردی روز مناسبی است! فهمیدم زمانی كه انتظار نامعقول و بالایی از خود یا موقعیت‌های خود دارم و بیش از اندازه نگران شكست‌های كوچك و اشتباه‌های جزیی خودم هستم، بیش‌تر مضطرب می‌شوم و در نتیجه نمی‌توانم تمركز كنم و موفق باشم.
می‌گویند وقتی ادیسون می‌خواست، لامپ را اختراع کند، بیش از ۱۰هزار ترکیب مختلف را آزمایش کرد و شکست خورد. وقتی کسی از او پرسید كه چگونه بعد از این همه شکست می تواند به تجربیات خود ادامه دهد، او گفت که ناکامی‌های گذشته را شکست نمی‌داند، بلكه با هر ناکامی قدمی به موفقیت نزدیک‌تر شده است. انسان ۹۹بار اشتباه می‌کند تا در نوبت صدم موفق شود.
نظر شما