زلزله‌ای در عمق 10 کیلومتری
ساعت 14:46 به وقت محلی (5:46بامداد به وقت گرینویچ)، مردم ژاپن و خصوصا ساکنان مناطقی که در سواحل اقیانوس آرام قرار دارند زلزله شدیدی را احساس کردند. شدت این زمین لرزه به حدی بود که تکان‌های ناشی از آن در توکیو، پایتخت و بسیاری دیگر از شهرهای ژاپن احساس شد.زمان زیادی از وقوع زلزله نگذشته بود که تلویزیون ملی ژاپن اعلام کرد کانون این زمینلرزه که با بزرگی8.9در مقیاس ریشتر، در نزدیکی سواحل شمال شرق ژاپن در اقیانوس آرام روی داده، در نقطه‌ای در 400کیلومتری شمال شرق توکیو و در عمق 10کیلومتری بستر اقیانوس آرام قرار دارد.
زنگ هشدار
درحالی‌که وحشت از زلزله سراسر ژاپن را فرا گرفته بود، خیلی زود خبرهای بدتری منتشر شد که این وحشت را 100برابر کرد؛ هشدار درباره وقوع یک سونامی مرگبار. براساس این هشدارها، تا ساعاتی بعد سونامی‌ای با امواجی به ارتفاع 10 متر، سواحل ژاپن، فیلیپین، هاوایی، اندونزی، تایوان و سواحل روسیه در اقیانوس آرام را دربرمی گرفت. با انتشار این هشدار، برخی از کشورهای منطقه اقدام به انتقال ساکنان مناطق ساحلی به مناطق امن کردند و از جمله روسیه با صدور هشدار وقوع سونامی، از اهالی سواحل شرقی این کشور خواست تا به مناطق مرتفع پناه ببرند.
فرار به ارتفاعات
ساعاتی بعد از وقوع زمین لرزه، شبکه‌های تلویزیونی ژاپن تصاویر هوایی حرکت امواج به سوی سواحل این کشور و فرار ساکنان این مناطق به سوی ارتفاعات را پخش کردند.
در گزارش‌های بعدی، تصاویری از هجوم سونامی به سواحل شمال شرق هونشو، جزیره اصلی ژاپن از شبکه‌های تلویزیونی پخش شد. این تصاویر حاکی از خسارت به اتومبیل‌ها و ویرانی برخی ساختمان‌های ساحلی از جمله در شهر اوناهاما در استان فوکوشیما بود.
پالایشگاه در آتش
اگر چه تا بعد از ظهر روز گذشته تلفات انسانی این حادثه 400نفر گزارش شده بود اما گزارش‌های متعددی درباره واردآمدن خسارت به تاسیسات شهری و از جمله یک پالایشگاه نفت در نزدیکی توکیو منتشر شد. براساس این گزارش‌ها این پالایشگاه دستخوش حریق شده و دود غلیظی آن را فرا گرفته است.در همین حال، خبرگزاری ژاپنی کیودو گزارش کرد که فرودگاه ناریتا در توکیو نیز به‌دنبال وقوع این زمینلرزه برای مدتی فعالیت خود را متوقف کرد و قطار فوق‌سریع این کشور نیز لحظاتی متوقف شد.
سونامی در طبقه اول
در همین حال به گزارش خبرگزاری الجزیره، ارتفاع امواج ناشی از سونامی در برخی از شهرهای ساحلی به حدی بلند است که ارتفاع آن تا طبقه اول ساختمان‌ها رسیده است و این امواج به حدی قدرتمند هستند که کشتی‌ها و قایق‌ها، خودروهای سواری، تانکرها و خودروهای سنگین را به داخل خیابان‌های شهرها کشانده است. فرودگاه سندایی در شمال ژاپن نیز کاملا به زیر آب رفته و باند هواپیماها را خودروهایی که آب آنها را با خود آورده، پوشانده است.
تهدید هسته‌ای
در همین حال درحالی‌که آسوشیتدپرس گزارش داده که در منطقه میاگی در شمال شرق ژاپن، ساختمان یکی از تاسیسات اتمی بر اثر آتش سوزی شکاف برداشته است، نخست‌وزیر ژاپن در نخستین واکنش به زلزله با بیان اینکه این زلزله هیچ خسارتی بر تاسیسات هسته‌ای این کشور نداشته است، تاکید کرد: با این حال زلزله خسارت‌های بسیار زیادی در مناطق شمال شرق بر جای گذاشته است. وی همزمان با اشاره به ورود نهادهای امنیتی برای مدیریت بحران، از مردم این کشور خواست آرامش خود را حفظ کنند. در همین حال عباسعلی تسلیمی، رئیس پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و زلزله‌شناسی، با اشاره به اینکه احتمال افزایش تلفات زلزله ژاپن زیاد است، به همشهری گفت: با وجود اینکه مرکز زلزله کیلومترها با شهری مثل توکیو فاصله داشته اما باعث وارد آمدن خسارات فراوانی به تاسیسات این شهر و حتی تاسیسات هسته‌ای آن شده است. بنابراین احتمال می‌رود تعداد قربانیان این زمینلرزه به سرعت افزایش یابد. وی با اشاره به تفاوت موقعیت ژاپن با کشورهایی مثل ایران افزود: زلزله دیروز ژاپن به خاطر گسلی به طول حدود 500 کیلومتر رخ داده است، درحالی‌که به طورمثال زمینلرزه مرگباری که سال 57 طبس را لرزاند و هزاران قربانی بر جای گذاشت، به خاطر گسلی به طول 5کیلومتر رخ داده بود. تسلیمی خاطرنشان کرد: خوشبختانه به‌رغم اینکه ایران کشور زلزله خیزی است اما تا‌کنون زمین‌لرزه‌‌ای به قدرت 8ریشتر و بیشتر از آن در کشور رخ نداده و این مسئله به خاطر تفاوت لایه‌های زمین در نقاط مختلف دنیاست؛ به همین دلیل نوع زمین‌لرزه‌هایی که در کشورهای مختلف رخ می‌دهد و میزان خساراتی که این زمین‌لرزه‌ها برجا می‌گذارند با هم متفاوت است.
بزرگ‌ترین زلزله‌های جهان
سازمان زمین‌شناسی آمریکا 5 زلزله بزرگی که تا‌کنون در نقاط مختلف دنیا به وقوع پیوسته را اینگونه اعلام کرده است:
خرداد 1339- زلزله‌ای9.5 ریشتری در جنوب شیلی که منجر به بروز سونامی شد و هزار و 716 کشته بر جای گذاشت.
فروردین ۱۳۴۳- زلزله‌ای 9.2 ریشتری، آلاسکا را لرزاند و منجر به بروز سونامی شد. در این زمین لرزه 128 نفر کشته شدند.
6 دی‌ماه 83- زلزله‌ای با شدت 9 در مقیاس ریشتر، جزیره سوماترا‌در اندونزی را لرزاند و منجر به بروز سونامی شد و 226 هزار نفر از 12 کشور کشته گرفت.
مرداد 1247- زلزله‌ای که با شدت 9 در مقیاس ریشتر «آریکا» در شیلی را لرزاند، منجر به بروز سونامی عظیم شده و 25 هزار کشته در آمریکای جنوبی بر جای گذاشت.
اسفند 89 - زلزله‌ای با شدت 8.9 ریشتر، ژاپن را لرزاند و باعث وقوع سونامی شد.
