هویت شهری
-
دلقکبازی در تکیه دولت | چگونه ابتذال دامن تعزیه را آلوده کرد؟
در اواخر دوران سلطنت ناصرالدینشاه دستههای سرگرمی و تفریح در پایان تعزیه پدیدار شد و همین رفتار، خشم مردم را برانگیخت.
-
خاطرهبازی با بچههای دیروز سلسبیل | از ترنابازی در قهوهخانه وطن تا کبدی در کوچه امینی
الکدولک، هفتسنگ، فوتبال، والیبال و نهایتاً تیلهبازی یا هستهبازی، سرگرمی و بازیهای نوجوانان و جوانان محله سلسبیل در روزگاران نهچندان دور بود. بازیهایی که برای خرید وسایلش به پول آنچنانی نیاز نبود، در روزگاری که هنوز کسی دنیای مجازی را به خواب هم ندیده بود.
-
خانه وقفی سلسبیل؛ سرپناه دختران بیسرپرست
سلسبیل، بین خوش و رودکی، جنب باغ گلستان، کوچه شهید منصور جوادیون. اینجا خانهای است که تا چند دهه قبل برای دختران بیسرپرست، سرپناه شده بود.
-
رسم ماندگار جوانمردی در قهوهخانه وطن
قهوهخانه وطن، تنها قهوهخانهای بهجامانده از گذشتههای دور محله، هنوز هم پاتوق خیلی از موسفیدان و افراد قدیمی سلسبیل است.
-
غروب خزینه در حمام خورشید
اهالی محله سلسبیل در دورانی که هنوز حمام دوشی وجود نداشت، برای استحمام به خزینه حمام خورشید میرفتند؛ خزینهای که خاطرات متنوعی را برای ساکنان این محله تداعی میکند.
-
خاطرات بازار داغ سلسبیل | آلاسکافروشی و قطابفروشی تا تولید کروات و کلاه شاپو
بازار سلسبیل بازاری پررونق و پر رفتوآمد بود. کسبه از صبح خروسخوان کرکره مغازهها را بالا میکشیدند و تا غروب خورشید شور کسبوکار در بازار سلسبیل به راه بود. تولیدیهای لباس، خوردوخوراک، مغازههای قطابفروشی و صدالبته بستنیفروشی محل همچنان در خاطر اهالی باقی است.
-
روایتی از شمس و مولانای سلسبیل و خطبه عربی امام جماعت مسجد
خانه کوچک دیوار پشتی مسجد بابالحوائج در محله سلسبیل خانه استاد و شاگردی بود که همه آنها را شمس و مولانا میپنداشتند. ماجرای ارادت رجبعلی نکوگویان، مشهور به رجبعلیخیاط، و سید علی غروی، امام جماعت معروف محله سلسبیل، همچنان نقل قدیمیهای این محله است.
-
ماجرای ترور خیاط معروف سلسبیل | چرا چهارراه مرتضوی به چهارراه ۴۳شهید معروف شد؟
یک روز عادی است. عباسآقا مثل همیشه کرکره مغازه را بالا میکشد و با سلاموصلوات کار را شروع میکند. صدای چرخخیاطیاش سکوت صبحگاهی خیابان را میشکند. دقایقی بعد صدای شلیک و موجی از خون از پشت میز کار عباسآقا به سمت خیابان جاری میشود.
-
یخچالی که به محل تفریح سرگرمی جوانان سلسبیل تبدیل شد
آب انبار چهلپله و یخچال سلسبیل مثل دو یار جدانشدنی بودند. آبانبار، آب شرب مورد نیاز اهالی را ذخیره میکرد و یخچال نیز در طول زمستان یخ مورد نیاز آنها را ذخیره میکرد تا در تابستانهای داغ تهران آب خنک برای نوشیدن داشته باشند. در ادامه به ماجرای این یخچال قدیمی پرداختهایم.
-
گلولهای که استاد جوان را در خون غلتاند | نجاتاللهی که بود؟
شهید کامران نجاتالهی، استاد جوان دانشگاه پلیتکنیک تهران، که در سالهای پایانی حکومت پهلوی دوم در اعتراض به ورود نیروهای گارد به داخل دانشگاه و تعطیلی کلاسهای درس در دانشکده علوم مشغول سخنرانی بود با گلوله سرهنگ شاهبیگی چهل و هفت روز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به شهادت رسید.
-
عاشقانههای یک معلم | ماجرای شهیدی که شعر معروف «قربون کبوترای حرمت» را سرود
معلم بود، مداحی میکرد، رزمنده بود و همه اینها را با عشق به اهلبیت (ع) درآمیخته بود و معجونی از زیباترین رفتارهای اخلاقی را از خود به یادگار گذاشت.
-
به نام چشمهای در بهشت | چنان خوشآبوهوا که تفرجگاه شاهان قاجار شد
امروز محله سلسبیل در تقسیمات شهری به دو محله سلسبیل جنوبی و شمالی تقسیم شده، اما چند دهه پیش، این محله محدودهای وسیع را دربرمیگرفت که از شرق به میدان باغشاه یا میدان حر کنونی، از جنوب به خیابان شاهرخ سابق یا کمیل کنونی، از شمال به خیابان آزادی و از غرب به خیابان آیتالله دستغیب منتهی میشد.
-
زورآزمایی عقاب با شیر و خرس پیش چشم اهل محل
باغ گلستان یکی از نوستالژیهای محله سلسبیل است. اگر دستی به خاطرات غبارگرفته اهالی محله بکشیم،تصاویر رنگارنگ سالهای دور جان میگیرد و نمایشهای متنوع و برنامههای تفریحی جورواجوری که در این باغ دلگشا اجرا میشد و دل کل تهرانیها را میبرد دوباره زنده میشود.
-
بفرمایید شام روی پشتبام!
سلسبیل هم مانند دیگر محلههای قدیمی شهر مملو از خانههای یک-دوطبقه بود که مثل دانههای زنجیر به هم وصل بودند؛ بیشتر پشتبامها به هم راه داشت. صمیمیت همسایهها، سبب شده بود سلسبیل آداب و رسوم همسایگی خاص خود را داشته باشد. در ادامه به رسوم قدیمی این محله پراختهایم.
-
تعزیههای شکوهمند دربار قجری
اوج رونق و شکوفایی هنر تعزیه و اجرای نمایشهای مختلف در دوره قاجاریه بود. در این دوران پیشرفتهترین و مجهزترین مجالس تعزیه با حمایت دربار در تکیههای دولت و تکیه نایبالسطنه برگزار میشد به نحوی که حتی درباریان برای اجرای این مراسم به بهترین نحو با یکدیگر رقابت میکردند.
-
سلسبیل؛ پاتوق تابستانه شازدههای قاجار
محدوده غرب تهران در سالهای آخر حضور قاجارها در قدرت، به دلیل وجود باغهای خوشآبوهوا و پرمحصول، پاتوق شاهزادههای قاجاری بود. از دل همین باغهای پرتعداد بود که به مرور محله سلسبیل شکل گرفت. خواندن ماجرای باغهای محله سلسبیل خالی از لطف نیست.
-
پرسه در خاطرات آبانبار چهلپله | چند پله گودتر؛ دور از دست شعلهور تابستان
کوچه آبانبار برای اهالی قدیمی محله سلسبیل، مثل تونل زمان آنها را با خود روزگار گذشته میبرد؛ همان روزها که هنوز خبری از آب لولهکشی نبود و اهالی محله تابستانهای داغ تهران را با تهیه آب شرب از آبانبار چهلپله سپری میکردند. ماجرای آب انبار چهلپله سلسبیل را در ادامه بخوانید.
-
مناظر شهری عجیب و غریب کره شمالی | تصاویر
خبرگزاری رویترز تصاویری از آسمانخراشهای آیندهنگر با بناهای سوسیالیستی در کره شمالی منتشر کرده است.
-
روزگار خوش هنر هفتم در لالهزار دوم پایتخت
محله سلسبیل با آغاز دهه سی، به سرعت از بافت روستایی خود خارج شد و شکل و شمایل شهری گرفت. این تغییر چهره بالطبع نیازمند تأمین برخی سرانهها از جمله سرانههای فرهنگی بود و یکی از این مکانهای فرهنگی سینماها بودند. در این بخش نگاهی به قصه سینماهای محله سلسبیل داریم.
-
یادگار گمرکچی ناصرالدینشاه
غروب عاشورا که از راه میرسد، سقاخانه کربلایی عباسعلی که نمادهای آشنای واقعه کربلا در طراحی نمای آن به کار رفته، با شمعهای نذری عزادران به مکانی دیدنی و پر از معنویت تبدیل میشود. این سقاخانه قدیمی به گواه کتبیه نصبشده روی آن، حدود یک و قرن و نیم قدمت دارد و در سال ۱۲۶۰ بنا شده است.
-
تعزیهخوانی با اشعار ناصرالدینشاه | تعزیههای شاهانه از اوج تا ممنوعیت
اوج تعزیهخوانی در پایتخت در دوران قاجار بود. علاقه آنها به این هنر مذهبی باعث شد تا باشکوهترین و پرخرجترین تعزیههای تهران در تکیههای دولتی همچون تکیه حیاط شاهی و بعدها در تکیه دولت انجام شود.
-
تکیه شوفرها؛ پاتوق چهرههای سیاسی، هنری و فرهنگی | برپایی تعزیه از دهه ۴۰
تکیه شوفرها سال ۱۳۲۴ به همت مرحوم حاجحسین عظیمی در میدان قزوین تهران راهاندازی شد. در سالهای اولیه مراسم عزاداری در تکیه به روضهخوانی و سینهزنی و اجراهای جسته و گریخته نمایش تعزیه خلاصه میشد.
-
زنان؛ تماشاچیان وفادار تعزیه تکیه دولت
زنان همواره یکی از ارکان برگزاری مراسم آیینی تعزیه بودهاند. حتی در دوره قاجار که حضور زنان در اجتماع کمرنگ بود، آنها جایگاه ثابتی در مراسم تعزیه داشتند و پای ثابت تماشای این مراسم آیینی بودند. در ادامه به نقش زنان به عنوان تماشاچیان وفادار تعزیه در این نمایش آیینی پرداختهایم.
-
«دوسکومی»های خاطرهانگیز روبهروی مسجد حصاربوعلی
سقاخانه نونوار محله حصاربوعلی که چند سالی است در این محله ساخته شده، یادآور سقاخانه کهن مسجد حصاربوعلی است؛ همان سقاخانه کوچک که اگرچه نشانی از آن باقی نمانده، اما اهالی حصاربوعلی با تماشای ظرف مخصوص این سقاخانه که به «دوسکومی» معروف بود یاد و خاطر آن را زنده نگه میدارند.
-
فیلم | طهرونیها در حسرت آب خنک
تا قبل از راهاندازی کارخانههای یخ در تهران، یخ مورد نیاز پایتختنشینان از یخچالهای طبیعی تامین میشد.
-
واکنش مردم به ممنوعیت تعزیه | افزایش چشمگیر موقوفات برای اجرای شبیهخوانی در دوران پهلوی اول
آیین عزاداری اباعبدالله(ع) تقریباً از دوره صفویان یعنی سال ۹۳۳ خورشیدی در ایران متداول شد. این آیین در میان ایرانیان و اهالی پایتخت از اهمیت و قداست ویژه ای برخودار بوده و به همین دلیل عمده نذورات اهالی پایتخت وقف مراسم عزاداری اباعبدالله میشد که دربسیاری مواقع از سر لجبازی با حکومت بود.
-
اینجا آینه تهران است | همنشینی آینه و کاشی و کتیبه با چهار نگهبان
صبح که نور خورشید به آینههای سقاخانه میتابد، سقاخانه خیابان ظهیرالاسلام به نگینی درخشان تبدیل میشود. نام این سقاخانه تاریخی را آیینه طهران گذاشتهاند. هنر آینهکاری بهکاررفته در سقاخانه اگرچه تغییراتی داشته، اما هنوز هم زیبایی منحصربهفردی دارد و جلوهای خاص به این سقاخانه کهن بخشیده است.
-
نخستین سقاخانه مصور تهران با تمثال سقای کربلا
بنای سقاخانه علیجان در کوچهای به همین نام، دهههاست که میعادگاه عاشقان اهل بیت(ع) بود. اهالی محله پامنار، زائران امامزاده اسحاق (ع) و رهگذرانی که به هوای خرید از مراکز تجاری بازار عودلاجان و پامنار گذرشان به این محدوده میافتاد، با آب گوارای این سقاخانه گلویی تازه میکردند و صلواتی میفرستادند.
-
هنر موسیقی در خدمت سوگواره آیینی | رواج سازهای اروپایی در تعزیه از دوره قاجار
یکی از مهمترین بخشهای اجرای مراسم تعزیه در هر نمایش و ذکر مصیبت اهلبیت (ع) موسیقی شروع نمایش است؛ نوایی حماسی که اغلب با سازهای کوبهای و بادی نواخته میشود.
-
سقاخانه بربریها از نخستینهای طهران
بربریها در گذشته نه چندان دور که حوالی میدان بهارستان سکونت داشتند، سقاخانهای به نام خودشان بنا کردند.