تاریخ عمومی ایران
-
چرا صندوق «عدالت ناصری» پر از نامههای ناسزا و لعنت شد؟
عدالتگستری به سبک شاه قاجار ناصرالدینشاه را باید در قصه صندوق «عدالت ناصری» جستجو کرد؛ صندوقی که با بوق و کرنای بسیار در ارگ تهران جا خوش کرد و در نهایت نه شاه آن را جدی گرفت و نه مردم.
-
روزهای تاریک پیش از روشن شدن کورهها | خردهروایتهایی درباره زندگی مورچهوار تهرانیها
اکنون پنجره خانههای پالاش در کوی زاهدی شهرک ولیعصر (عج) منطقه۱۸ به بیابان و زمینهای بایری باز میشود که دور تا دور آن را مناطق مسکونی دربرگرفته است. در دل این بیابانها، هنوز رد و نشانی از دودکش و کوره آجرپزی پیدا میشود. کورههایی که از خط تولید خارج شده و دیگر دودی از آنها بلند نمیشود.
-
برشی از کتاب «بچههای کارون»
لحظهای که پدرم را جلوی چشمم تیرباران کردند | یک خال هندی خوشگل میگذاشتند روی پیشانیات!
«بچههای کارون» نوشته احمد دهقان قصه گروههای رزمنده نوجوانی است که بسیار زود با جنگ آشنا شدند و در نهایت نیز به پیروزیهای بزرگی چون آزادسازی خرمشهر دست یافتند. به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر، بخشهایی از این کتاب منتشر شده است.
-
اداره لانهزنبوری تهران کجاست؟ | زنبور از بالای این ساختمان ٨٩ساله تکان نمیخورد!
این اداره متفاوت در چهارراه لشکر معماری سمبولیکی دارد. ابتکار طراحی و اجرای کندوی زنبور عسل در معماری بنا برای هر رهگذری جالب توجه است و توانسته ساختمان یادشده را بهعنوان یکی اززیباترین و قدیمیترین ساختمانهای تهران مطرح کند.
-
باغ منیرالسلطنه چگونه به بورس لوازم ورزشی مبدل شد؟
میدانی که این روزها به راسته فروش لوازم ورزشی معروف است در زمان قاجار یکی از محلههای اعیاننشین تهران بود و حتی نام امروزیاش هم برگرفته از باغ منیرالسلطنه، مادر کامران میرزا، پسر سوم ناصرالدین شاه قاجار است.
-
حمام کشوریه؛ در فهرست اولین حمامهای نمره تهران
ورودی حمام کشوریه از خیابان سیروس _شهید مصطفیخمینی_ است با یک درچوبی منبتکاری شده ۴ لنگه، و کاشیکاری بالای آن و سقفی دارای آئینه کاری؛ البته بعدها برای حفاظت از حمام و جلوگیری از آتشسوزی و از بین رفتن در چوبی، در آهنی دیگری روی آن نصب شده است.
-
داستان «کاروانسراهای چهلخانه» کشتارگاه تهران
دوروبر کشتارگاه تهران _میدان بهمن_ از ابتدا که اینطور نبود، کوچهها شکل هندسی خود را پیدا نکرده و خانهها در همسایگی هم ردیف نشده بودند. بیابان بود و در گوشهوکنار باغهای زردآلو کاروانسرا، بیشتر جایی برای نگهداری دام و طیور بود.
-
عکسهویت | ساختمان قماش اثر معمار «مارسل دوبرل» کجاست؟
ساختمان قماش اثر معمار فرانسوی «مارسل دوبرل» که در ضلع شمال غربی میدان راهآهن تهران قرار گرفته اواخر دوره پهلوی اول در قالب سبک مدرن طراحی و ساخته شده است.
-
اولین زن اسیر ایرانی ؛ ۴ ماه در عراق بودم | روایت عجیب دختر ۲۰ ساله ایرانی که پایش به بیمارستانی در عراق رسید | شانس آورده بودم که مجروح بودم
به عنوان اولین زن اسیر ایرانی چهارماه در انفرادی بغداد بودم، پس از چندماه بعثیها، شبانه در تاریکی مطلق مرا با ماشین نظامی به راهآهن بردند تا به همراه اسرای ایرانی که با قطار باری فرسوده از بصره به عراق رسیده بودند مرا به موصل بفرستند.
-
ارتباط یک چهارراه با یک ضربالمثل | میبینی ماسته، میخری دوغه، میخوری آبه!
امروزه از خانه باغ بسیار بزرگ معروف به پارک مختارالسلطنه که در چهارراه مختاری، در محدوده پایین دست پل امیر بهادر تا حوالی میدان راه آهن قرار داشت تنها نام خیابان مختاری باقی مانده است، اما ضربالمثل ماستها را کیسه کردن به صاحب این خانه ارتباط دارد.
-
ساعتی در قلعه فیروزبهرام در حاشیه منطقه١٨
تکهای جدامانده از تاریخ در جنوبیترین نقطه تهران
کمی بعد از ورودی بزرگراه خلیج فارس در محدوده منطقه۱۸ یک دوربرگردان هست که اولین تابلویش یک نام آشنا دارد: «به طرف فیروز بهرام». داخل خیابان که شوید تازه میفهمید توی جنوب تهران خودمان هم میتوانید نقاط سرسبز و تماشایی پیدا کنید.
-
از باغ اناری یوسفآباد چه خبر
تهران روزگاری پردار و درخت بود و سرسبز. تا چشم کار میکرد باغ بود و باغ، باغهای انار، توت و.... باغهای انارش اما معروفتر بود؛ «انار طهرانی». در کتاب تهراننامه هم به انار طهران اشاره و به استناد آن بیش از هزار و ۴۰۰ باغ در داخل و خارج از حصار ناصری شناسایی و ثبت شده است.
-
خودروهای متفقین از کدام جاده تهران عبور میکردند؟ | آشنایی با چند گذرگاه قدیمی؛ از پارک مختارالسلطنه تا کوچه وستاهل
تا دوره قاجار مهمترین معبر در تهران جاده شوسهای بود که بعد از دروازه شمیران به طرف شمیرانات پیش میرفت و خیابان ولیعصر(عج) نخستین خیابانی است که احداث آن در دوره پهلوی اول، جنوب تهران و میدان راهآهن را به شمال آن یعنی سرپل تجریش وصل کرد.
-
انتهای کوچه سخن در بهار شیراز چه خبر است؟ | صاحب این خانه از معروفترین معماران ایرانی است + تصاویر
در میان شلوغی و ترافیک شهر تهران، در انتهای یکی از کوچههای مرکز شهر، خانهای زیبا بنا شده که صاحب آن معمار بسیاری از آثار معماری تاریخ این کشور است. خانهای که گوشهگوشه آن ذوق هنری و قریحه معماری صاحبش را فریاد میزند.
-
ترفند عجیب یک وزیر شیرینعقل برای پیروزی در جنگ | بر سر شتران میدان نبرد چه آمد؟
در تهران قدیم، جایی نزدیک سرقبر آقا، گودی وجود داشت که آن را زنبورکخانه میگفتند و زنبورکچیباشی (یعنی رئیسکل زنبورکخانه) در نزدیکی باغ ایلچی که حالا گذر عباسآباد است، اقامت داشت.
-
بازخوانی ماجرای پیدا شدن استخوانهای سوخته یک کودک در شهر سوخته | آیا این کودک پیش از سوختن خفه شده بود؟
۵هزار سال پیش در زمستان، کودکی زیر یک اجاق کرسی در نتیجه استشمام دیاکسیدکربن خفه شد و سپس با آتش گرفتن فضای کرسی بدون هیچگونه حرکتی به مرور سوخت. این گزارش در ویژهنامهایرانشناسی، ماهنامه سرزمینمن در اسفند۱۳۸۷ منتشر شده است.
-
نخستین دانشجویان پزشکی دارالفنون را ببینید | تدریس عملی در خانه بیماران انجام میشد
در زمان ناصرالدینشاه بود که «میرزا تقیخان فراهانی» ملقب به امیرکبیر بانی راهاندازی نخستین مدرسه مدرن در ایران شد و اولین دانشجویان رشته پزشکی نیز از همین مدرسه فارغالتحصیل شدند.
-
روزگاری در این بوستان پایتخت آدمها غیب میشدند
تهران قجری کمجمعیت بود و کموسعت، همه در و همسایه هم به احوالات هم واقف؛ کافی بود اتفاق کوچکی بیفتد تا همه شهر باخبر شوند. برای همین بود که گوشه دنجی پیدا کردن کار هرکسی نبود.
-
مرور تاریخچه ایستگاه «دوراهی قپان» | قپان کجاست و قپاندار کیست؟ | ضربالمثل «مرا چوب قپان خودت کردی» از کجا آمده؟
دوراهی قپان؛ نامی است بهجامانده از احوال تهران قدیم در تقاطع مکان و زمان گذشته. جایی که از یک شغل قدیمی و فراموش شده به نام قپانی حکایت دارد. اگر از خیابان قزوین به سمت میدان شمشیری بروید، درست در تقاطع خیابان امینالملک و آذری به این محل میرسید.
-
روزی روزگاری ساختمان شماره۷ وزارت امورخارجه، باشگاه افسران بود
باشگاه افسران وزارت جنگ یا باشگاه افسران ارتش بنایی مربوط به دوران رضاشاه است که در شمال میدان مشق تهران، کنار عمارت قزاقخانه قرار داشت. پس از انقلاب این ساختمان به وزارت امور خارجه واگذار شد و با نام ساختمان شماره ۷ وزارت خارجه مورد بهرهبرداری اداری قرار گرفت.
-
سنگ مزار اولین متوفی بهشت زهرا(س) را ببینید | آیا واقعأ به خانواده اولین متوفی پیکان هدیه دادند؟
اگر از قدیمیترها بپرسید یکی از خبرهایی که در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه دهان به دهان میشد، داستان اولین متوفی در بهشت زهرا(س) و اهدای یک دستگاه پیکان به خانواده متوفی بود.
-
عکسهویت | بورس اوراق بهادار تهران چگونه ۵۶ ساله شد؟
۵۶سال از ورود نخستین کارگزاران بخش خصوصی به بورس تهران میگذرد. در آن سالها چراغ بورس اوراق بهادار تهران با ورود سهام «بانک صنعت و معدن» و «نفت پارس» روشن شد و شهروندان تهرانی برای اولین بار با مقولههایی همچون خرید اوراق بهادار و سود سهام آشنا شدند.
-
چند روایت معتبر و خواندنی در باره شناسنامه محلهای به نام علیآباد
ماجرای تبدیل کورهپزخانه «علی گردله» به ترمینال جنوب
شاید در نگاه اول، گشتن برای یافتن وجه تسمیه محلههای مختلف شهر تهران امری بیهوده و وقت تلفکردن باشد؛ مثل حرف پیرمرد نداف که از کوره در رفت و با لبخندی تلخ گفت : «باباجان، دنبال اینها را میگیرید که چه؟ من هشتاد سال دارم و باز مجبورم کار کنم!»
-
عکسهویت | فرش زیبایی که زیر پای ژیان و پیکان پهن شد!
وقتی تهران از آن قاب اولیه درآمد و به قول تهران شناسها پوست انداخت، امکانات بیشتری پیدا کرد. در حوزه حمل و نقل ساخت بزرگراههایی مطرح شد که بتواند جوابگوی رشد روزافزون خودروها را بدهد. جالب اینکه چندان تجربهای در این زمینه وجود نداشت و به این دلیل در ساخت بزرگراه از خارجیها کمک گرفتند.
-
شاعر تهران در خانه معروف محله جمالزاده | سپانلو، بچه خالص تهران بود
امروز یادروز فقدان مردی است که عاشق تهران بود. شاعری که بر قایق هویت تهران سوار بود و از آن لذت میبرد. بحق او را «شاعر تهران» نامیدهاند.
-
تختهپل؛ میدانی برای تجارت و کسبوکار دوافروشها
به گفته اعتمادالسلطنه، میدان تختهپل در زمان سلطنت زندیه و سپس در دوران قاجار دشتی گسترده بود محل کشت و برداشت انواع سبزی برای مصرف اهالی تهران و به سبزهمیدان معروف.
-
چند کلام درباره سیر تحول میدان امام خمینی(ره) و ساختمانهای تاریخی اطرافش
دگرگونی های یک میدان تاریخی در تهران | از میدان توپخانه تا میدان امام(ره) ۱۳۵ سال کشید | تاریخ زنده میشود
این روزها اگر سری به میدان امام خمینی(ره) بزنید، در شمال آن با ساختمانی زیبا و دیدنی با معماری قدیمی و ترکیب آجر و گچ مواجه میشوید. ساختمان هنوز تمام نشده و دور تا دور آن را با نرده و حفاظ پوشاندهاند. این مطلب مربوط به شماره ۱۴۹ ماهنامه خانواده به تاریخ اردیبهشت ۱۴۰۲ است.
-
موزه عباسی؛ پر فراز و نشیب ترین مجموعه ایرانی
موزه عباسی ابتدا در مهرماه سال ۱۳۵۶ افتتاح شد، اما یک سال بعد، در آبانماه سال ۱۳۵۷ تعطیل شد.این خبر مربوط به شماره ۱۴۹ ماهنامه خانواده به تاریخ اردیبهشت ۱۴۰۲ است.
-
مروری بر سخنان رهبر معظم انقلاب درباره حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) | شهر ری قبله تهران است...
«جناب عبدالعظیم(ع)، با اینکه اهل ری نیستند، اما حقاً و انصافاً به ری و تاریخ ری آبرو دادند و حق عظیمی به گردن همه تهرانیها و اهل ری دارند.» این گزارش اردیبهشت ۱۴۰۲ در مجله همشهری خانواده منتشر شده است.
-
اولین آگهی در تهران خوردنی بود!
به حالا نگاه نکنید که هر نوع آگهی توی مشت ماست و فقط کافی است با نوک انگشتمان روی گزینه مورد مثل در و دیوار ضربه بزنیم و کلی آگهی ببینیم، تا قبل از اینها تبلیغات جور دیگری بود و جالب اینکه به گواه تاریخ اولین آگهی در زمان امیرکبیر به چاپ رسیده است.