که حتماً شما هم در تلویزیون، مدارس فرزندان‌تان یا در جزوه های آموزشی با آن برخورد داشته‌اید. به‌همین‌منظور طرح‌هایی هم‌چون برنامه جامع کاهش خطر‌پذیری لرزه‌ای شهر تهران نیز در دستورکار است تا در آینده اجرایی شود.
وقتی کره‌زمین در‌حال بستن کمربند زلزله‌خیزش بود، نقشه ایران هم زیر این کمربند گیر کرد. حالا هر‌چند وقت یک‌بار زلزله‌ای یک گوشه کشور را می‌لرزاند و از آن‌جایی که نه فقط ما بلکه هیچ کشوری حریف این لرزیدن زمین نشده، لذا برای کاهش صدمات برنامه‌های مختلفی را در‌نظر گرفتند تا حداقل از شدت مصایب آن بکاهند.
تعارف که نداریم؛ هم ما می‌دانیم و هم شما که جلوی وقوع زلزله را نمی‌توان گرفت و این‌طور نیست که در چهارگوشه شهر گوسفند کار بگذاریم تا ما را زودتر متوجه زلزله کنند! اما می‌توان به کمک راهکارهایی هم‌چون طراحی سازه‌ها، برنامه‌های آموزشی و توجه به استانداردها ساختمانی جلوی بسیاری از خرابی‌ها یا حداقل شدت آن را گرفت.
داشتن یک طرح جامع و برنامه مدون و لزوم رعایت آن از سوی همه سازمان‌ها و افراد تاثیر به‌سزایی در کاهش خطرات و صدمات مالی و جانی خواهد‌داشت. کشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست، ایران برروی فلاتی قرار گرفته که به‌طور‌میانگین حداقل سالی چند‌بار به خود می‌لرزد و تقریبا هر‌چند سال یک‌بار شاهد زلزله ویرانگری هستیم که در اقصی نقاط کشور جان هموطنان‌مان را می‌گیرد.
همین زلزله بم یادتان هست؛ زمینی که نماد آرامش و سکون بود در سپیده‌دمی عنان از دست بداد و دمی به خود لرزید تا بمی را زیرو‌رو کند. شهری که ناگفته‌های راز‌گونه بسیاری در دل خود داشت، تنها در عرض کمتر از یک‌دقیقه چنان به خود پیچید که تنها تصویری از دیوارهای خشتی آن در ذهن‌مان باقی مانده است؛
گویی تاریخ هرگز چنین شهری را نزاده بود. بم با همه پایداری‌اش در طول تاریخ، تنها در عرض چندثانیه قربانی تکان‌های زمین شد تا از این پس به فکر ساختن خانه و امارتی باشیم که حداقل با لرزشی چنین منهدم نشود و بدون شک پایتخت هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیست.
نقش سرمایه در کاهش خطرات طبیعی
برنامه جامع کاهش خطر‌پذیری لرزه‌ای شهر تهران مصوب سال گذشته شورای اسلامی شهر تهران است و مراحل اجرایی آن از جمله تدوین برنامه تفصیلی جهت عملیاتی کردن این طرح از خردادماه امسال با انتخاب مدیر طرح آغاز شده است. این مجموعه پایان خردادماه سال آینده برای اجرا و تصویب به شورای عالی نهاد مطالعات و تهیه طرح‌های توسعه شهری ارایه می‌شود که در آن بر ضرورت سرمایه‌گذاری‌های وسیع در حوزه کاهش مخاطرات طبیعی تاکید شده‌است.
صرف بودجه در این حوزه، اتلاف منابع نیست
دکتر مازیار حسینی، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در جریان این همایش گفت: «باید در تمام امور و برنامه‌ها، در اولویت بودن کاهش مخاطرات پیرامونی مورد‌توجه قرار گیرد، چرا‌که مدیریت ریسک و کاهش خطر‌پذیری یک‌نوع سرمایه‌گذاری اقتصادی و اجتماعی است و صرف بودجه در این حوزه به هیچ‌وجه اتلاف منابع نیست، بلکه نوعی صرفه‌جویی در برابر هزینه‌های ناشی از رخداد‌های آتی است که به حفظ جان و مال انسان‌ها می‌انجامد».
نیاز به طرح مشخص داریم
رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در خصوص مباحث اولیه این طرح گفت: «مباحث اولیه طرح جامع کاهش خطر‌پذیری لرزه‌ای شهر تهران ابتدا در کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران که زیرمجموعه کمیسیون عمران است، مطرح شد و در آن‌جا جمعی از استادان با محوریت شورای اسلامی شهر تهران گرد‌هم آمدند و به این جمع‌بندی رسیدند که کلان‌شهر تهران به طرح مشخصی در حوزه کاهش خطر‌پذیری لرزه‌ای نیاز دارد و مصوبه فوق سه‌محور اصلی دارد که در نوع خود قابل‌تامل است».
کاهش اشتباهات در ساخت‌و‌سازهای جدید
قطعا شما هم شنیده‌اید که مسئولان شهرداری توجه ویژه‌ای به نوسازی بافت‌های فرسوده تهران دارند. در محور نخست این طرح هم به توسعه آتی شهر توجه شده است، چرا‌که بههرحال شهری که می‌گوییم 50درصد از بافت آن آسیب‌پذیر و فرسوده است، حتماً در بازسازی و نوسازی آن باید سعی شود اشتباهات گذشته را تکرار نکرده و رویکردی جدید اتخاذ کرد. رویکردی که امنیت ساکنان یک‌خانه را در برابر لرزه‌های احتمالی شهر تامین کند.
تقویت زیر‌ساخت‌های گذشته
محور دوم طرح جامع کاهش خطر‌پذیری لرزه‌ای شهر تهران نگاهی به گذشته دارد، به این دلیل که بخش عمده‌ای از زیر‌ساخت‌های شهر بخش‌هایی هستند که در گذشته و سالیان دور ساخته شده‌اند و نیاز به بازنگری اساسی در قالب بهسازی لرزه‌ای دارند؛ از مخازن آب گرفته تا بیمارستان‌ها، از مدارس گرفته تا ساختمان‌های حیاتی و حساس هم‌چون آتش‌نشانی و امداد، مکان‌هایی که بههرحال اثر‌گذاری خاصی در ارایه خدمات به مردم دارند و باید به‌نوعی در برابر حوادثی این‌چنینی تقویت و بهینه شوند.
همه‌چیز سخت‌افزاری نیست
این هم بخش پایانی اظهارات دکتر حسینی: «محور سوم که رویکرد‌ش با حوزه‌های قبلی به ظاهر تفاوت دارد، بحث ارتقای فرهنگ عمومی و آموزش است که در این مجموعه به صورت یک‌محور مشخص و مجزا، هم برای دست‌اندرکاران و هم برای شهروندان به‌عنوان ذی‌نفعان طرح پیش‌بینی شده. در این طرح جدای از توجه به بعد سخت‌افزاری به بحث آموزش و افزایش اطلاعات عمومی در مواقع برخورد با چنین حوادثی می‌پردازیم تا میزان آگاهی عمومی بالاتر برود و شهروندان نیز در دستیابی به این هدف بزرگ ما را یاری کنند».
همشهری زندگی
