همشهری آنلاین - پروانه بندپی: برخی پزشکان، بیمار را برای تهیه دارو به داروخانه‌ای خاص که مورد تائید خودشان است، ارجاع می‌دهند یا هنگام نوشتن نسخه به بیماران خود توصیه می‌کنند که حتما برند خاصی که تجویز می‌کنند، خریداری شود. گفته می‌شود این پزشکان به دلیل کمک به افزایش درآمد داروخانه‌های اطراف محل کار خود، مبلغی به عنوان پورسانت دریافت می‌کنند. تعدادی از پزشکان در حالی بیماران را مجبور به خرید دارو از داروخانه‌های سفارشی می‌کنند که این داروها اصلا کمیاب نیستند و تقریبا در همه داروخانه‌ها پیدا می‌شوند. به خصوص داروهای مربوط به مشکلات پوست و مو که در هر داروخانه‌ای یافت می‌شوند و عمدتا کمبودی درمورد آنها در بازار دارویی کشور وجود ندارد.
کارشناسان معتقدند ارجاع بیماران به داروخانه‌های مورد تایید پزشکان در گذشته شیوع بسیار کمتری داشت، ولی حالا به دلیل فشارهای اقتصادی حاکم بر جامعه پزشکی و نیز ورود سرمایه‌گذاران به حوزه‌ی دارو رو به افزایش است.
به طور قطع تعداد پزشکان و داروخانه‌هایی که با یکدیگر وارد ارتباط ناسالم و زد و بند می‌شوند و نگاه سودجویانه به بیمار دارند، در مقایسه با پزشکانی که اولویت اول‌شان بیمار و بیماری آنهاست، بسیار اندک است اما همین تعداد اندک می‌توانند هم چهره جامعه پزشکی کشور را مخدوش کنند و هم باعث ضرر و زیان مالی بیمار شوند و تاخیر در بهبود سلامت آنها را نیز به دنبال داشته باشند.
بعضی از داروخانه‌ها فقط داروفروش‌اند
دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن پزشکان متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش و کبد در این رابطه به همشهری می‌گوید: «ممکن است در میان هزار پزشک، یکی دو پزشک باشند که این گونه رفتار کنند و با داروخانه قرارداد داشته باشند اما به نظر من موضوع آنقدر رایج نیست که مساله مهمی محسوب بشود.»
دکتر خسرونیا ادامه می‌دهد: «در بیشتر موارد معمولا وقتی به بیمار می‌گوییم برای آزمایش‌دادن حتما به فلان آزمایشگاه مراجعه کن، یعنی ما آن آزمایشگاه را می‌شناسیم و قبول داریم و می‌دانیم که مثلا در سطح تهران ۵ -۶ آزمایشگاه بیشتر نیستند که آن آزمایش خاص را با کیفیت بالا و بهترین نتیجه انجام می‌دهند. درباره داروخانه هم پیش می‌آید که بعضی داروها را همه داروخانه‌ها ندارند، یا مثلا ممکن است دارو ترکیبی و دست‌ساز باشد و همه جا پیدا نشود. چون همه داروخانه‌ها داروهای ترکیبی را درست نمی‌کنند یا ممکن است داشته باشند ولی کیفیت بالایی نداشته باشد. برای همین پزشک به بیمارش تاکید می‌کند که دارو را حتما از فلان داروخانه تهیه کند. چون تعدادی از داروخانه‌های الان داروساز نیستند و مدرک داروسازی ندارند و فقط داروفروش‌اند. دلیلش هم این است که الان متاسفانه یک عده تاجر هم وارد کار داروخانه شده‌اند و با گرفتن امتیاز، داروخانه باز می‌کنند و مشغول فعالیت می‌شوند.»
رئیس انجمن پزشکان متخصص داخلی اضافه می‌کند: «ولی همان طور که گفتم، از بین هزار پزشک، ممکن است یکی دو پزشک هم این طور باشند. البته من خودم اگر جای سازمان نظام پزشکی بوم، با همان یک دو پزشک هم به خاطر این رفتار برخورد قانونی می‌کردم اما به طور قطع یقین می‌دانم که تعداد این پزشکان زیاد نیست.»
نگاه تجاری به بیمار ممنوع
در حالی که پزشک موظف است داروهایی برای بیمار تجویز کند که به بهبود و سلامتی او کمک کند، اما بعضی شرکت‌های دارویی و نیز شرکت‌های آرایشی و بهداشتی با ارسال مشوق‌هایی از پزشک می‌خواهند که داروی آنها را به بیماران تجویز کند. این در حالی است که ممکن است دارویی که خود پزشک قصد تجویز آن را داشته، برای بیمار مفیدتر باشد.
دکتر سید هادی احمدی، عضو انجمن داروسازان ایران در این باره به همشهری می‌گوید: «متاسفانه برخی همکاران پزشک و داروساز به جای نگاه علمی و طبابت، نگاه تجاری به بیمار دارند و رابطه‌ای ناسالم بین‌شان ایجاد شده است. بعضی شرکت‌های آرایشی و بهداشتی و حتی بعضی شرکت‌های دارویی به سراغ تعدادی از پزشکان می‌روند و محصولات خود را تبلیغ می‌کنند و با پزشک قرارداد می‌بندند و به این ترتیب درصدی هم به پزشک می‌رسد. در حالی که القا یا تحمیل یک برند خاص به بیمار تخلف محسوب می‌شود.»
عضو انجمن داروسازان ایران تاکید می‌کند: «القای یک برند ممکن است حتی به ضرر بیمار تمام شود. چون با نسخه‌ای مثلا ۱۰۰ هزار تومانی امکان دارد مشکل بیمار برطرف شود، اما تحمیل یک برند خاص از سوی پزشک باعث می‌شود که بیمار مجبور شود بالای یک میلیون تومان پول دارو بدهد. در حالی که پرداخت این همه هزینه برای آن مشکل دلیلی ندارد و فقط موجب زیان دیدن بیمار می‌شود. حتی ممکن است مشکلش را هم برطرف نکند. این رفتار در میان تعداد انگشت‌شماری از پزشکان وجود دارد و امیدواریم با نظارت سازمان نظام پزشکی برطرف شود.»
دکتر احمدی می‌گوید: «این تخلفات فقط مربوط به داروخانه نیست و درباره ارجاع اجباریِ بیمار به آزمایشگاه و مرکز تصویربرداری و مطب و بقیه جاها هم هست. یک وقتی ممکن است پزشک مستقلا تشخیص دهد که دقت فلان آزمایشگاه بهتر است و بیمار باید حتما به آنجا مراجعه کند، اما اگر این کار را با هماهنگی مسئولان آن آزمایشگاه و با نگاه تجاری انجام دهد، تخلف کرده است.»
تحمیل هزینه اضافی به بیمار غیرقانونی است
طبق قوانین سازمان نظام پزشکی کشور، هر عاملی که باعث تحمیل هزینه اضافی یا طول درمان اضافی برای بیمار شود، غیرقانونی است. دکتر احمدی می‌گوید: «رابطه ناسالم میان برخی پزشکان و برخی داروخانه‌ها پدیده نامیمونی است که به هیچ عنوان مورد تایید انجمن داروسازان و سازمان نظام پزشکی نیست و برایش کلی قانون وجود دارد.»
عضو انجمن داروسازان ایران تاکید می‌کند که «در آیین‌نامه انضباطی سازمان نظام پزشکی ذکر شده که «ارجاع بیمار به داروخانه یا مطب خاص جرم و تخلف است» و از نظر حرفه‌ای درست نیست. چون همه داروخانه‌ها دارند در شرایط استاندارد کار می‌کنند و همه داروها را هم دارند و اگر بیماری شکایت کند یا سازمان نظام پزشکی به نحوی از موضوع مطلع شود، با آن داروخانه و پزشک برخورد خواهد کرد.»
دکتر احمدی به این نکته اشاره می‌کند که «بعضا با این مساله مواجه می‌شویم که بیمار به دستور پزشک به نقطه‌ای خیلی دورتر از محل سکونتش فرستاده می‌شود تا بتواند دارویی را تهیه کند. در حالی که نزدیک‌ترین داروخانه به خانه‌اش هم آن دارو را دارد. به هیچ عنوان نباید بیمار را سرگردان کرد. بیمار نباید مجبور به تهیه دارو از داروخانه‌های مورد تایید پزشکان شود.»
دکتر احمدی تاکید می‌کند: «آنچه که مهم است، این است که ما نگاه تجاری و سودآوری به بیمار نداشته باشیم. نگاه تجاریِ تعداد معدودی از همکاران پزشک نباید باعث خدشه‌دار شدن تلاش کل جامعه پزشکی شود که دارند این همه زحمت می‌کشند.»
عضو انجمن داروسازان ایران در پاسخ به این سوال که آیا چنین مشکلی در شهرستان‌ها هم وجود دارد، توضیح می‌دهد: «این مشکل را در شهرهای کوچک خیلی کمتر داریم. ولی در استان‌هایی مثل تهران، البرز، اصفهان و مشهد و مراکز استان‌ها این پدیده بیشتر رایج است.»
تعیین داروخانه ارتباطی به پزشک ندارد
در مقابلِ برخی از پزشکان که با داروخانه‌ها تبانی می‌کنند و شرایط و حقوق بیمار را در نظر نمی‌گیرند، تعدادی از پزشکان نیز هستند که روح‌شان از این ماجرا خبر ندارد و به بیمار تنها نگاه طبابتی دارند. دکتر مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به همشهری می‌گوید: «این رسم قبلا رایج نبود و نباید باشد. محل تهیه دارو نباید دست پزشک باشد. اگر دارو موجود باشد، بیمار می‌تواند آن را از هر داروخانه‌ای که خواست، تهیه کند.»
دکتر محرز ادامه می‌دهد: «در مورد آزمایشگاه می‌شود گفت که پزشک می‌تواند این انتخاب را داشته باشد که بیمار را به آزمایشگاهی که خودش می‌خواهد بفرستد. آن هم البته در شرایط خاص. ما برای بعضی آزمایش‌های تخصصی، آزمایشگاه را هم برای بیمار تعیین می‌کنیم. چون می‌دانیم آنجا امکانات مورد نظرِ آن بیماری را دارد و کارش هم خوب است. اگر کار آزمایشگاه برای موارد خاص خوب نباشد، نتیجه درست نمی‌دهد و مریض کارش عقب می‌افتد. ولی آزمایش‌های روتین را بیمار هرجا خودش بخواهد، می‌تواند برود. اما درباره دارو باز تاکید می‌کنم که این موضوع به پزشک نمی‌تواند ارتباط داشته باشد و اگر دارو در بازار موجود باشد، بیمار می‌تواند آن را از هر داروخانه‌ای که خودش تشخیص می‌دهد، تهیه کند.»
نظر شما