شب گذشته ابعاد مختلف این طرح را طی یک گفت‌وگوی تلویزیونی تشریح کرد. احمدی‌نژاد در چارچوب اهداف این طرح، از متوازن سازی رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، کاستن از اتکای دولت به منابع نفتی، جلوگیری از اسراف منابع، کاهش فاصله طبقاتی، تبدیل بهره‌وری به فرهنگ، متوازن سازی پرداخت مالیات، اصلاح نظام گمرکی، تغییر ساختار بانک‌ها، ارزش‌گذاری مجدد پول ملی، اصلاح نظام توزیع، ساماندهی بخش مسکن، اصلاح ساختار دولت و هدفمند سازی پرداخت یارانه‌ها خبر داد.
اهدافی که در طول 60 سال گذشته که دولت مدرن در ایران روی کار بوده است در چارچوب 10 برنامه عمرانی و توسعه دنبال شده ولی به دلایل ساختاری و سیاسی هیچ گاه به فرجام مطلوب نرسیده است. با وجود این احمدی‌نژاد مدعی شد که دولت او برای اجرایی کردن این طرح عزم راسخ دارد و از پرداخت هزینه‌های سیاسی و اجتماعی برای نهایی شدن آن باکی ندارد. البته او در این مسیر از تمام مردم و صاحب‌نظران یاری طلبید تا یک بار برای همیشه ساختار بیمار اقتصاد ایران اصلاح شود. شعاری که پیشتر محمد خاتمی نیز همزمان با تدوین طرح ساماندهی اقتصادی در دولت اول خود مطرح کرد و با وجود دارا بودن پشتوانه مردمی بالا از عملی کردن آن بازماند. همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی نیز همزمان با آغاز اجرای برنامه اول توسعه پس از جنگ وعده تعدیل ساختار اقتصاد ایران و برطرف‌سازی عدم تعادل‌های آن را مطرح ساخت ولی افزایش هزینه‌های اجتماعی و سیاسی طرح، اجرای آن را نیمه کاره گذاشت. تورم 5/49 درصدی، افزایش بی‌سابقه قیمت دلار، صعود بدهی‌های ارزی و بروز برخی اعتراض‌های مردمی مقدمه توقف این طرح بود.
طرح اقتصادی، سیاسی نشود
در همین خصوص یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در رابطه با طرح تحول اقتصادی دولت به خبرنگار همشهری عصر گفت: رئیس‌جمهوری صحبت‌هایی که پیرامون طرح تحول اقتصادی مطرح کردند در بیان مسئله و آرمان صحبت‌های بسیار خوبی است. به‌عنوان مثال صحبت‌های رئیس‌جمهوری در رابطه با هدفمند کردن یارانه‌ها کار شجاعانه و بسیار تاثیر گذاری است اما مشروط به اینکه در اجرا نیز به همین شکلی که از سوی رئیس‌جمهوری مطرح شده است عمل شود.
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران افزود: در اصل موضوع طرح تحول اقتصادی کسی با آن مخالف نیست که یارانه‌ها هدفمند شود یا اینکه مسکن ساماندهی پیدا کند و فعالیت‌های گمرکی از نظم و انظباط بیشتری بر خوردار باشد. وی با اعتقاد به اینکه طرح تحول اقتصادی طرح بسیار خوبی است که از آن استقبال می‌کنم گفت: موضوعی که باید به آن توجه کرد چگونگی پیاده کردن طرح تحول اقتصادی و تبعات آن است. در حال حاضر یارانه‌ها 100 میلیارد دلار است و اکثر اقتصاددان‌ها اعتقاد دارند که این موضوع یکی از علل عدم تعادل اقتصادی ایران است. این موضوع در اقتصاد ایران اگر سامان پیدا کند در حوزه‌های مختلف اقتصادی می‌تواند تاثیر جدی داشته باشد.
آل اسحاق با بیان اینکه باید در چگونگی پیاده کردن طرح تحول اقتصادی دقت لازم اعمال شود گفت: سیاستهای اجرایی، عملیاتی و نهایتا مجموعه نظام حاکمیتی مدیریتی باید به گونه‌ای باشد که کم‌ترین آثار سویی را در اجرا داشته باشد. رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران ادامه داد: مجموعه عوامل مختلف تاثیر گذار در اجرای طرح تحول اقتصادی باید بررسی شده باشد و نقاط مثبت و منفی آن ارزیابی شود و بر این اساس اجرای طرح تحول اقتصادی کار بسیار مناسبی است که می‌تواند از سوی دولت صورت پذیرد. آل اسحاق به تشکیل کمیسیونی از سوی اتاق بازرگانی تهران برای بررسی طرح تحول اقتصادی دولت اشاره کرد و گفت: کمیسونی برای بررسی طرح تحول اقتصادی دولت در اتاق تهران تشکیل شده است که منتظر اطلاعات بیشتر در رابطه با طرح دولت هستند و آمادگی هر گونه همکاری را با دولت نیز دارند.
وی با اعتقاد به اینکه طرح تحول اقتصادی در سطح مسائل ملی و حیاتی کشور است گفت: لازمه حسن اجرای طرح تحول اقتصادی دولت تعامل میان دولت، مردم و نخبگان است و باید به دور از حال و هوای سیاسی انجام شود. اگر مسائل سیاسی بخواهد به اجرای طرح تحول اقتصادی آغشته شود این طرح با مشکل مواجه می‌شود. بنا بر این باید این طرح را از جریانات سیاسی کنار گذاشت. آل‌اسحاق ادامه داد: دولت‌های قبلی نیز به‌دنبال اجرای این طرح بوده‌اند اما تا کنون این طرح به مرحله اجرا در نیامده است. باید دست در دست هم داد تا با کم‌ترین عارضه‌ای این طرح به مرحله اجرا در آید.
دولت جزئیات طرح را ارائه کند
از سوی دیگر محمد شاهی عربلو، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هفتم در رابطه با طرح تحول اقتصادی که از سوی رئیس‌جمهوری مطرح شده است گفت: مشکلات اقتصادی بسیار شفاف‌تر از مشکلات سیاسی و اجتماعی است و راهکارهای مطمئنی برای مشکلات اقتصادی وجود دارد. بنا براین اعتقاد دارم که مشکلات اقتصادی ایران قابل درمان است و طرح تحول اقتصادی نیز برای ساماندهی اقتصادی کاملا امکان‌پذیر است. وی افزود: اقدام دولت برای طرح تحول اقتصادی اقدام مبارکی است و امکانات برای اجرای چنین اقدامی در دست دولت قرار دارد اما دولت طرح تحول اقتصادی خود را ارائه نداده است. شاهی عربلو با بیان اینکه باید در طرح تحول اقتصادی زوایای مختلف آن مورد توجه قرار بگیرد گفت: هنگامی که زوایای مختلف طرح تحول اقتصادی مورد توجه قرار بگیرد در مرحله اول می‌توان گرانی را کنترل کرد. متأسفانه در حال حاضر گرانی کنترل نشده است و شاهد افزایش قیمت‌ها در جامعه هستیم.
شاهی عربلو با اعتقاد به اینکه بدون برنامه‌ریزی دقیق اجرای طرح تحول اقتصادی از سوی دولت امکان‌پذیر نیست گفت: دولت باید زوایای طرح خود را برای رسیدن به هدف تحول بزرگ اقتصادی در ایران مشخص کند و با برنامه ریزی دقیق در این زمینه حرکت کند.
دفاع از طرح تحول اقتصادی
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به طرح دولت برای هدفمند کردن یارانه‌ها گفت:من از طرحی که دولت در اندیشیده هدفمند کردن یارانه‌هاست دفاع می‌کنم و امیدوارم مجلس هم بتواند برای واقعی کردن قیمت‌ها و تغییر روش پرداخت یارانه‌ها کمک کند. فکر نمی‌کنم فعلا بتوانیم یارانه‌ها را حذف کنیم بلکه باید روش پرداخت یارانه‌ها تغییر کند. رضا عبداللهی در گفت و‌گفت‌وگو با فارس تصریح کرد: من معتقدم باید یارانه به صورت مستقیم به اقشار جامعه پرداخت شود و با تفکیک و دهک‌بندی در این زمینه موافق نیستم زیرا هزینه این تصمیم بیشتر از فایده آن خواهد بود. این یارانه باید به همه مردم به صورت مستقیم بدون تبعیض پرداخت شود.
وی یکی از روش‌های پرداخت مستقیم یارانه را افزایش حقوق و دستمزد کارمندان، کارگران و افراد شناخته شده تحت حمایت نهادها و واریز پول برشمرد و گفت:این روش به نفع اقشار کم درآمد جامعه خواهد بود.
عبداللهی هزینه دهک‌بندی اقشار جامعه را بسیار بالا دانست و گفت: این روش در جامعه منجر به ایجاد اختلاف می‌شود و باید از اقشار ثروتمند جامعه مالیات دریافت کرد. کسانی که درآمد بیشتری دارند باید مالیات بیشتری نیز پرداخت کنند و نباید یارانه حذف شود تا بین جامعه تفکیک و تبعیض به وجود آید.
وی با اشاره به اینکه مرحله اجرایی این تصمیم بسیار سخت است، گفت: من 20 سال در این زمینه مطالعه کردم و معتقدم اگر برای پرداخت مستقیم یارانه گام برداریم مؤثرتر خواهد بود.
عبداللهی تصریح کرد: برای اینکه جامعه از رفاه و عدالت بیشتری برخوردار شود باید دو اقدام اساسی رفع انحصارات دولتی و واقعی کردن قیمت‌ها (دستمزدها و نرخ کالاها و خدمات) صورت گیرد و برای انجام این اصلاحات نیز باید تأمین اجتماعی کارآمد داشته باشیم تا از وقوع آشوب‌های اجتماعی جلوگیری شود.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه تاکید کرد: با اجرای این بسته سیاستی (واقعی کردن قیمت‌ها و دستمزدها) از فرار نیروی انسانی و مغزها، قاچاق کالا و مصرف بی‌رویه جلوگیری می‌شود و عدالت خود را نشان می‌دهد و از جیب فقرا برای ثروتمندان خرج نخواهیم کرد.
در همین رابطه دکتر محمود جامساز، اقتصاددان در گفت‌‌وگو با خبرنگار همشهری عصر درخصوص نقد سیاستهای دولت در طرح ایجاد تحول اقتصادی، تزریق یارانه‌ها را سیاستی درجهت جبران تورم ایجاد شده دانست و اظهار داشت: زمانی که تورم بالا و قدرت خرید مردم پایین است دولت با تزریق یارانه سعی در افزایش قدرت خرید قشر آسیب‌پذیر دارد و بر این اساس کالاها را به قیمت غیرواقعی در اختیار این افراد قرار می‌دهد.
وی از تورم 30 درصدی در اقتصاد ایران خبر داد و گفت: اگر تورم را به صورت ضمنی درنظر بگیریم به‌طوری که رشد نقدینگی را از رشد تولید ناخالص داخلی کم کنیم تورم ضمنی ایران در حدود 30 درصد خواهد بود چرا که در حال حاضر رشد تولید ناخالص داخلی 6 درصد و نرخ رشد نقدینگی 36 است.
این اقتصاددان افزایش واردات را سیاست دیگری در جهت جبران تورم توصیف کرد و گفت: افزایش واردات اقدامی در جهت تعدیل تقاضاهاست.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه هدفمند کردن یارانه‌ها همواره دغدغه دولت‌ها محسوب می‌شده است و هیچ‌گاه رنگ انسجام واقعی را به خود ندیده است.
دکتر جامساز با بیان اینکه دولت‌ها باید اجراکننده استراتژی باشند و نه سیاستهای مقطعی، گفت: اینکه دولتی یک سیاستگذاری خاص خود را دنبال کند و دولت دیگری آن را نقض کند، به اقتصاد ایران لطمه خواهد زد و لذا سیاستهای اقتصادی باید در قالب یک استراتژی مطرح شود و مانند حرکت در افق دور سند چشم‌انداز عمل شود.
