ملخ صحرایی (Schistocerca gregaria) که مضرترین انواع ملخ‌هاست اصولاً بومی ایران نبوده و در کشورهای دیگر ملخ بیابانی نامیده می‌شود و چون معمولاً از روی خلیج فارس پرواز نموده و خود را به ایران می‌رساند در ایران به آن ملخ دریایی نیز می‌گویند.
ملخ صحرایی را انسان از قرن‌ها قبل از میلاد مسیح می‌شناخته و در کتیبه‌های بسیار قدیمی نیز به آن اشاره شده است. در ایران خسارت حاصله از هجوم این ملخ از دیر زمان مورد توجه بوده و آفت مزبور قحطی‌ها و ویرانی‌هایی به بار آورده است.
ملخ صحرایی هرچند سال یک بار از کانون‌های دائمی خود که شامل آفریقا، عربستان سعودی، هندوستان و پاکستان است به مناطق جنوبی ایران حمله نموده و دامنه انتشار آن در بعضی از سال‌ها تا مناطق شمالی دریای خزر کشیده می‌شود. از نظر اقتصادی، خسارت ملخ صحرایی فوق‌العاده حائز اهمیت است. دستجات پیاده ملخ و بابدار آن هرچه سرسبزی در سر راه خود ببیند اعم از علوفه، غلات، صیفی‌جات، انواع درختان و رستنی‌های جنگلی را از بین برده و حتی علف‌های هرز از دست این آفت در امان نیستند. حمله ملخ صحرایی، علاوه بر خسارت مستقیم، روی دامداری شدیداً تأثیر می‌گذارد و میزان گوشت و شیر دام‌ها بر اثر حمله آن به مراتع تقلیل می‌یابد. خسارت این آفت در ایران به‌طور دقیق برآورد نشده است. در آخرین حمله این ملخ در سال ۱۳۴۰، سطح مبارزه علیه آن ۰۰۰/۲۵۰۰ هکتار بوده است.
ملخ صحرایی به دو شکل بیولوژیکی مختلف وجود دارد که نه تنها رفتار آن‌ها بلکه شکل و رنگشان نیز در این دو مرحله فرق دارد. اختلافات مزبور سابقاً موجب شده بود که آن‌ها را دو گونه مختلف بدانند، ولی در سال ۱۹۲۱ میلادی اواروف (Uvarov) ملخ‌شناس روسی با تئوری فاز، ثابت کرد که دو گونه مذکور، فقط یک گونه است و بعدها نیز ثابت گردید که ملخ‌های مهاجر همان ملخ‌های بومی بی‌ضرری هستند که در شرایط خاصی رفتار آن‌ها تغییر یافته‌اند. با عنایت به این مطلب، ملخ صحرایی دارای دو فاز انفرادی (Solitary) و گله‌ای یا مهاجری (Migratory) است که اسم علمی آن در فاز انفرادی Schistocerca gregaria. Flaventris و در فاز مهاجری Schistocerca gregaria ph. Gregaria F است و در آخرین بار در سال ۱۳۹۸ هجری شمسی به ایران حمله کردند.
- کالبدشناسی
طول بدن حشره بالغ ملخ صحرایی در مرحله مهاجری از سر تا انتهای شکم ۷۲-۵۸ میلی‌متر و از سر تا انتهای بال‌ها ۷۸-۶۲ میلی‌متر است. طول شاخ‌ها نیز به ۱۵ میلی‌متر می‌رسد. ملخ نر در هر حال کوچک‌تر از ملخ ماده است. پشت پیش‌گرده (پرونوتوم) یا سینه اول دارای دو قسمت است، قسمت جلویی باریک‌تر و دارای سه شیار عرضی است که به فواصل تقریباً مساوی از یکدیگر قرار گرفته است و یک خط طولی سه شیار مزبور را در وسط قطع می‌کند. این خط در حالت مهاجری برجسته نیست و به زحمت دیده می‌شود. ملخ‌هایی که در پاییز وارد ایران می‌شوند، دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای هستند و پس از دو تا سه ماه پرواز، موقعی که نزدیک به بلوغ جنسی می‌شوند، به تدریج لکه‌های زرد روی بدنشان ظاهر می‌شود و در موقع تخم‌ریزی زرد می‌شوند. این تغییر رنگ در ملخ‌های نر کامل‌تر و واضح‌تر از ملخ‌های ماده صورت می‌گیرد. در نسل‌های بهاره و تابستانه در ایران ملخ‌های بالدار پشت گلی روشن هستند و بعد در اثر پرواز و بلوغ جنسی زرد لیمویی می‌شوند. بال‌های رویی نسبتاً شفاف و دارای تعداد زیادی لکه‌های تیره می‌باشد. ساق پاهای عقب زرد رنگ و دارای خارهایی است که در انتهای آن سیاه می‌باشد. روی سطح زیری سینه اول بین قاعده دو پای جلویی یک برآمدگی کوچک به خوبی نمایان است.
کپسول تخم ملخ صحرایی که در خاک قرار دارد، تقریباً راست یا اندکی خمیده و از دو قسمت تشکیل یافته است. قسمت پایین محتوی تخم و قسمت بالای آن از ماده کف مانند به ارتفاع ۴۰-۳۰ میلی‌متر و قطر ۷ میلی‌متر پر شده است.
- منبع: ویکی‌پدیا
نظر شما