در شرايطي كه اجراي خورشيد كاروان در سال 95به‌ماه صفر موكول شده، پاي حرف‌هاي نويسنده اين نمايش نشستيم تا از ويژگي‌هاي آن و اوضاع تئاتر ديني بگويد.مهدي متوسلي كه بيشترين فعاليت خود را بر نمايشنامه‌هاي ديني و مذهبي متمركز كرده، درباره وضعيت نمايش‌هاي توليدشده با موضوع واقعه كربلا به همشهري مي‌گويد:
شايد شائبه سفارشي بودن توليد نمايش‌هاي ديني در 15سال گذشته فراگير بود اما با گذشت زمان مي‌بينيم بسياري از كارگردان‌ها براساس انديشه خود نمايش‌هايي را روي صحنه برده‌اند. تلقي سفارشي بودن آثار ديني نادرست و اين نوع نمايش، لازمه تئاتر ايران است كه نمي‌توان به راحتي آن را ناديده گرفت و حذف كرد.
وي كه خورشيد كاروان را براساس نمايشنامه «هيهات» ابوباسم حيادار نوشته، ادامه مي‌دهد: درباره كم‌كار شدن كارگردانان درمورد اين موضوع بزرگ كه بخشي از تاريخ اسلام را دربر مي‌گيرد، بايد بگويم بيشتر اين كم‌كاري‌ها به وضعيت اقتصادي بازمي‌گردد. بودجه فرهنگي در ايران محدود و حمايت از هر نوع نمايش در حوزه اجتماعي تا موضوع‌هاي ديني و حتي طنز كم است. به‌طور حتم اگر شرايط اقتصادي بهتر و قفل‌ها باز شود، شاهد كارهاي بيشتر و بهتري خواهيم بود.
- دست به عصا شدن هنرمندان
نويسنده «پنجره فولاد» با اشاره به اينكه برخي نمايش‌ها به سمت شعار پيش رفته‌اند، يادآور مي‌شود: يكي از دلايل شعارزده شدن برخي آثار اين است كه از يكسو نويسندگان با انتخاب موضوعي چون واقعه عاشورا، مدافعان حرم، دفاع‌مقدس و... وقتي براي تحقيق و پژوهش نمي‌گذارند. از سوي ديگر، مديريت فرهنگي هم بر توليد كارها اصرار دارد اما حمايتي در اين زمينه نمي‌كند و اگر هم حمايتي باشد، دخالت‌ها آنقدر زياد است كه هنرمند را از ادامه كار بازمي‌دارد.
متوسلي مي‌افزايد: شرايط به‌گونه‌اي شده كه هنرمندان در اين زمينه دست به عصا حركت مي‌كنند. جواناني هم كه به توليد نمايش در اين حوزه روي مي‌آورند، نه زماني براي تحقيق مي‌گذارند نه از تجربه ديگران استفاده مي‌كنند. بخشي از متوليان فرهنگي با كمترين بودجه مي‌خواهند بزرگ‌ترين ركوردها را بزنند و يكي از دلايل عمده شعارزد‌گي، سفارشي است كه براي توليد نمايش‌ها داده مي‌شود، مديران انتظار دارند در 2ماه يك كار عاشورايي توليد شود و نتيجه، اجراي كاري سطحي و شعارزده مي‌شود كه تماشاگر رغبتي به تماشاي آن ندارد.
- هنرمندان عقب‌تر از وقايع
اين نويسنده نگاه سطحي مديران فرهنگي را به مضامين ديني باعث سطحي شدن نگاه هنرمندان مي‌داند و مي‌گويد: مدافعان حرم، جنگ تحميلي و... كه مي‌توان از آنها داستان‌هاي تأثيرگذار استخراج كرد، به تحقيقات گسترده نياز دارند. ممكن است افراد دلسوز در اين زمينه كار كنند اما بايد بدانيم در دنيا كارهاي فرهنگي از امور سياسي و نظامي جلوتر است. آنها براي فرهنگ برنامه مي‌ريزند و از نگاه فرهنگي به تجزيه و تحليل رويدادها مي‌پردازند اما در ايران بعد از هر اتفاق، تازه دنبال توليد اثر هستيم. مديران فرهنگي ما از هنرمندان عقب‌ترند و هنرمندان هم از اتفاق‌هايي كه اطراف آنها مي‌افتد.
- اجرا در‌ماه صفر
نمايش «خورشيد كاروان» براساس نمايشنامه مهدي متوسلي سال‌هاست به كارگرداني محمود فرهنگ در ايام محرم و صفر روي صحنه مي‌رود. تمرين‌هاي اين نمايش عاشورايي از مدتي پيش با حضور بازيگران در مؤسسه فرهنگي فدك آغاز شده و هنوز محل اجراي آن مشخص نيست. زنده‌ياد انوشيروان ارجمند سال‌ها يكي از نقش‌هاي اصلي خورشيد كاروان را ايفا مي‌كرد كه در چند سال اخير جليل فرجاد جايگزين او شده است. فرهاد بشارتي، كرامت رودساز، انوش معظمي و... ديگر بازيگران نمايش هستند.
نظر شما