دکتر پروین غفاریان در گفتگو با خبرنگار همشهري آنلاين در تشريح اينكه اقيانوس‌ها به چند طريق مي‌توانند در شروع طوفان‌ها تأثيرگذار باشند، گفت: يكي از عوامل ناپايداري هوا، رطوبت داخل جو است. گرم شدن آب سطح اقيانوس‌ها رطوبت بيشتري وارد جو مي‌كند و منجر به تشديد چرخند زايي مي‌شود. چرخند‌زايي در واقع عامل ناپايداري در سطوح مياني و پاييني جو است.
رئيس پژوهشكده علوم جوي پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با بيان اينكه «چرخند زايي يك نوع سامانه جوي است كه ناپايداري جوي ايجاد مي‌كند.» افزود: يكي از دلايلي كه در يك ماه گذشته شاهد ناپايداري در جو بوده و اكثر شب‌ها رگبار و بعضاً بادهاي شديد و طوفان داشتيم، چرخند‌زايي در سمت جنوب درياي سياه و شرق درياي مديترانه بوده است.
وي افزود: چرخندهايي كه ايجاد شدند، امواجي را به سمت ايران ارسال كردند كه اين امواج به همراه گرمايشي كه در سطح زمين اتفاق افتاده است ناپايداري هوا را تشديد كرده و بيشتر در تهران، شمال غرب ايران و دامنه‌هاي البرز شاهد رگبار، رعد و برق و بادهاي شديد بوديم. البته نه تنها گرم شدن سطح زمين بلكه عبور امواج مياني جو، ناپايداري جو را تشديد كرده است.
غفاريان در پاسخ به اينكه علت مشاهده شدن رنگ‌هاي سياه و قرمز در تندباد اخير تهران چيست، اظهار داشت: طوفاني كه روز دوشنبه در تهران اتفاق افتاد همراه گرد و خاك بود. اين گرد و خاك عاملي براي تيره شدن جو بود. طوفان‌هايي كه همراه با ابرهاي همرفتي هستند مي‌توانند جو را تيره كنند؛ در اين شرايط گسترش عمودي ابرهاي همرفتي آن‌قدر زياد است كه مانع رسيدن نور خورشيد مي‌شود و آسمان تيره به نظر مي‌رسد. همچنين قرمز شدن جو نيز به دليل پديده گرد و خاك بود.
رئيس پژوهشكده علوم جوي پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی درباره امكان پيش‌بيني تندبادها نيز گفت: اين پديده‌ها بعضاً محلي هستند و در مقياس كوچك اتفاق مي‌افتند و پيش‌بيني آنها نسبت به پيش‌بيني پديده‌هايي كه در مقياس بزرگ اتفاق مي‌افتد متفاوت است. به عنوان مثال، بارش برف به راحتي با نقشه‌هاي هواشناسي قابل پيش‌بيني و شناسايي است اما اين طوفان‌ها در مقياس كوچك (ميان مقياس در جو) اتفاق مي‌افتند و توسط نقشه‌هاي هواشناسي قابل پيش‌بيني نيستند.
وي با بيان اينكه بهره‌گيري از «رادار هواشناسي» يكي از راه‌هاي قابل اتكا در پيش‌بيني طوفان‌هاي در مقياس كوچك است، گفت: روش ديگر پيش‌بيني اين طوفان‌ها، ماهواره‌هاي هواشناسي هستند كه از طريق ماهواره مي‌توان ابرهاي همرفتي و گرد و خاك را آشكارسازي كرد.
غفاريان، ايستگاه‌هاي جو بالا را راه ديگر شناسايي طوفان‌هاي محلي دانست و افزود: در اين روش، بالون‌هايي رها مي‌شوند و به سطوح فوقاني جو مي‌رسند و گزارش مي‌دهند كه پارامترها در چه وضعي قرار دارند. از اين طريق شاخص‌هاي ناپايداري آشكار مي‌شوند.
وي تأكيد كرد: مدل‌هاي هواشناسي كه براي شناسايي اين گونه طوفان‌ها كاربرد دارند بايد در ايران كاليبره شوند اما هنوز كار وسيعي در اين حوزه انجام نشده است؛ البته پژوهشكده علوم جوي پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در مرحله پايلوت بر روي دو مدل هواشناسي كار مي‌كند.
رئيس پژوهشكده علوم جوي پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی خاطرنشان كرد: اين نكته قابل توجه است كه پيش‌بيني طوفان و تندباد از طريق هر كدام از روش‌ها هم كه صورت گيرد، پيش‌بيني خيلي كوتاه‌مدت قبل از وقوع تندباد است يعني بين يك تا 6 ساعت قبل از اتفاق، مي‌توان پديده را آشكار كرد.
نظر شما