پیاده‌روهای قم کلکسیونی از گداهای رنگارنگ

گدایی و تکدی‌گری هرچند پدیده‌ای زشت و خلاف قانون محسوب می‌شود اما این روزها کمتر شهری از شهرهای کشورمان است که دچار این آلودگی نشده باشد. در این میان شهرهای مذهبی به واسطه پذیرا بودن زائرانی از سراسر کشور و حتی سایر کشورها، متحمل متکدیان غیربومی نیز هستند. به‌عنوان نمونه شهر قم، از این پدیده به‌شدت رنج می‌برد. گزارشگر مهر نیز به همین دلیل این سوژه را بررسی کرده که نتیجه آن را در پی می‌خوانید؛ وقت نماز ظهر اوج کارش بود. عصایش را دست می‌گرفت و لنگ‌لنگان به‌سوی مسجد می‌رفت. مسجد بزرگ بود و قدیمی. نمازخوان هم زیاد داشت. همیشه این موقع که می‌شد زن و مرد دست بچه‌ها و پیرهایشان را می‌گرفتند و می‌آمدند. چای هم بود با نان زنجبیلی. نان را نمی‌توانست بخورد. چای را با یک نفس سرمی‌کشید و الهی شکری تحویل می‌داد.

کتش آنقدر مندرس شده بود که آرنجش از آستین بیرون می‌زد. پاپوش‌هایی که دیگر نمی‌شد اسم کفش رویشان گذاشت را در می‌آورد و کنارش می‌گذاشت. پاهای زخمی بیشتر دلسوزی مردم را جلب می‌کرد. دست‌هایش را دراز می‌کرد. سال‌ها بود که شغلش این بود... . دراز کردن دست‌ها...

مسئولیت مدیریت شهری

حجت‌الاسلام شوزب شیری، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم از کسانی است که گلایه بسیاری از وضعیت تکدی‌گری در شهر قم دارد. وی با اشاره به زائران غیرایرانی که هر روز به شهر وارد می‌شوند اظهار کرد: تلاش کرده‌ایم تا با کار فرهنگی امامزادگان شهر قم را به این افراد بشناسانیم اما اگر با متولیان فرهنگی شورای هر امامزاده صحبت کنید، متوجه می‌شوید که این افراد از دست متکدیان به تنگ آمده‌اند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم گفت: تکدی‌گری در امامزاده‌ها برای وجهه شهر قم بسیار بد است که باید فکر اساسی به حال آن کرد. پیش از این تنها به تکدی‌گری اطراف حرم مطهر اهمیت داده می‌شد اما امروز امامزاده‌ها نیز مرکز توجه هستند و این موضوع مسئولیت بیشتری برای مدیریت شهری ایجاد می‌کند.

کم‌کاری دستگاه‌ها

معاون سیاسی امنیتی استاندار قم نیز حل نشدن معضل تکدی‌گری را ناشی از کم‌کاری دستگاه‌ها در این زمینه می‌داند. حجت‌الاسلام محمد مهدی عرب انصاری با اشاره به اینکه این موضوع را نباید زیاد پیچیده کرد، عنوان داشت: مدتی دستگاه‌های متولی اقدامات خوبی در زمینه جمع‌آوری متکدیان انجام دادند تا جایی که حتی مراجع نیز به این موضوع واکنش نشان داده و از مجموعه مدیریت شهری قم تشکر کردند با این حال اکنون باز به عقب برگشته‌ایم و این اصلا خوب نیست.

وی با اشاره به اینکه استانداری در این موضوع کوتاه نخواهد آمد، گفت: تمام دست اندرکاران باید وظیفه خود را نسبت به این مسئله به خوبی ایفا کنند. معاون سیاسی امنیتی استاندار قم معتقد است که کارتن خوابی لکه ننگی بر دامن شهر قم است که مهم‌ترین پیامد آن خدشه بر وجهه نظام و شهر است و به سرعت باید برای آن فکری کرد.

چه‌کسی مسئول است؟

نیروی انتظامی، بهزیستی، شهرداری و استانداری ازجمله نهادهایی هستند که باید فکری به حال متکدیان بکنند اما مشکل اینجاست که هر نهاد مسئولیت را به گردن دیگری می‌اندازد و در این میان مشکل هنوز پابرجاست. مسئولان شهرداری قم در حالی بهزیستی را مسئول ساماندهی اسکان دائم متکدیان می‌دانند که طبق قانون در شهرهای بالای 500هزار نفر جمعیت، شهرداری باید گرمخانه‌هایی برای بی‌خانمان‌ها و متکدیان داشته باشد.

حجم متکدیان در قم آنقدر بالاست که گاهی بعد از جمع‌آوری این افراد به اردوگاه‌های مختلفی که برای اتباع بیگانه تدارک دیده شده فرستاده می‌شوند اما هنوز هیچ ارگانی مسئولیت ساماندهی آنها به‌صورت دائم را نپذیرفته است. مسئله اینجاست که موضوع چندان پیچیده نیست. یک سوله، چند تختخواب و 2 وعده غذای گرم در یک روز کار فوق‌العاده‌ای نیست که این همه تعلل در آن پذیرفتنی باشد با این حال به‌نظر می‌رسد هر دستگاه تلاش می‌کند مسئولیت این امر را تا جایی که ممکن است به‌عهده نگیرد و دیگران را جلو بیندازد.

حکایت همچنان‌باقی است

کودکان آشنای سر چهارراه‌ها که در انتظار توقف اتومبیل‌ها در پشت چراغ قرمزند تا کار خود را شروع کنند، زنانی که با کودکانی شیرخواره در آغوش، در خیابان‌ها به تکدی‌گری مشغولند، افراد دارای نقص عضوی که از عابران استمداد می‌کنند، عده‌ای که برای اثبات تنگدستی خود به شواهد و مستندات پزشکی که با خود به همراه دارند استناد می‌کنند و از عابران تقاضای توجه و دلسوزی دارند، همه و همه تنها علت یک پدیده نازیبا نیستند، بلکه خود معلول ناهنجاری‌های دیگر اجتماعی هستند که تا ریشه‌های اصلی این علل خشک نشود حکایت همچنان باقی خواهد بود.