گام‌های غیرسیاسی برای رفع تحریم‌های اقتصادی

برخلاف پیش‌بینی‌های گذشته که رفع تحریم‌‌ها را بسیار سخت و پرهزینه می‌دانست، تحقق این مهم در فرصت زمانی کمتر و کم‌هزینه‌تر به شرط مدیریت هدفمند و هوشمندانه امکان‌پذیر شده است. در شرایط کنونی نباید منتظر نشست تا کنگره آمریکا یا رئیس‌جمهور این کشور به‌عنوان بانیان این تحریم‌های غیرانسانی یا رهبران کشورهایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در تدوین و مدیریت تحریم‌های اقتصادی برای فشار بر مردم ایران نقش‌داشته‌اند، رأسا فرمان لغو تحریم‌ها را صادر کرده و آنگاه حرکت برای احیای مناسبات اقتصادی و تجاری با شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بین‌المللی آغاز شود.

کاهش فشارها بر ایران، بازگشت به شرایط قبل از تحریم‌ها و احیای مناسبات اقتصادی و تجاری عادی و پررونق با جهان، علاوه بر تحرکات دیپلماتیک مستلزم اقدامات غیرسیاسی از سوی دولتمردان و فعالان اقتصادی و تجاری است. موفقیت در این راه در گرو شناخت دقیق سازوکارهای پیچیده و مبهم تحریم‌های غیرانسانی اخیر (که عمدتا بر پایه توقف نقل و انتقالات پولی و مالی و همچنین حمل‌ونقل استوار است) و همچنین لایه‌های درونی آن است.

تمرکز بر توقف نقل و انتقالات پولی و پیگیری هوشمند آن و همچنین مجازات اقتصادی کسانی که از این فشارها می‌گریختند از این قاعده هیاهوی بسیاری را برانگیخت و فضای روانی نگران‌کننده‌ای را ایجاد کرد به‌گونه‌ای که بسیاری از دولت‌ها و شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی غربی و غیرغربی به‌صورت ارادی وارد جرگه تحریم‌ها شدند و مناسبات خود را با شرکای ایرانی قطع کردند. این نگرانی به‌طور خاص بانک‌ها و مؤسسات مالی که مسئول نقل و انتقالات پولی بودند را در بر گرفت. در واقع فعال شدن بانک‌ها در جریان تحریم‌ها، خودبه‌خود شرکت‌های تجاری و تولیدی را از دایره تجاری ایران خارج ساخت.

در شرایط فعلی که زمزمه رفع تدریجی تحریم‌ها در فضای سیاسی بلند شده است، رفع هیاهوهای کاذب و ازسر دشمنی در فضای تبلیغاتی تحریم‌ها امری مهم و اساسی است. اگرچه احیای مناسبات تجاری و اقتصادی گذشته سخت به‌نظر می‌رسد اما این حرکت همزمان باید در حوزه مؤسسات مالی و پولی بین‌المللی و شرکت‌ها و بنگاه‌های تولیدی و تجاری صورت گیرد. در این راستا، نقش بنگاه‌های تجاری و اقتصادی ایرانی تعیین‌کننده است به این معنا که بنگاه‌های ایرانی باید به‌تدریج در جهت احیای مناسبات اقتصادی گذشته خود و جلب اعتماد طرف‌های تجاری گام‌بردارند. حمایت و پشتیباتی دولت می‌تواند کمک مؤثری برای به‌حرکت درآمدن فعالان و بنگاه‌های اقتصادی در این مسیر باشد.