مذاکرات جاری بین گروه‌های شورشی غیرعرب دارفور با شبه نظامیان عرب می‌تواند تا حدود زیادی شکل کلی مناقشه جاری در این منطقه را تغییر دهد و جان تازه‌ای به گروه‌های شورشی‌ای بدمد که برای بیش از چهار سال گذشته در حال مبارزه با دولت خارطوم و تلاش برای پایان به استفاده دولت از شبه نظامیان عرب برای تضعیف گروه‌های شورشی بوده‌اند.
آدام شوغار، از فرماندهان ارتش آزادیبخش سودان که از گروه‌های شبه نظامی غیر عربی است که در هسته مخاصمات دارفور قرار دارد دستش را به سوی همتای خود از یک گروه شورشی عرب دراز می‌کند و در عین حال با دقت تمام حرکات او را زیر نظر دارد.
شوغار می‌گوید: ما برادرانی از دارفور هستیم‌و می‌افزاید: ما درگیر مناقشه‌ای واحد برای احقاق حقوق‌مان هستیم.
این ملاقات همین اواخر در یکی از نقاط شرقی چاد، جایی که نمایندگان تمامی گروه‌های عمده درگیر جنگ با دولت مرکزی سودان و قبایل متحد با دولت گردهم آمده بودند تا توانمندی‌هایشان را روی هم بگذارند، برگزار شد.
هدف از این گردهمایی مذاکره بر سر راهکارهای پایان دادن به بحران دارفور از طریق مذاکره یا فراهم آوردن امکان ترتیب دادن حمله‌ای بزرگ علیه نیروهای دولتی بود.
الکس‌دی‌وال، کارشناس سودانی در عدالت آفریقا، موسسه تحقیقاتی در لندن که برای دهه‌ها دست‌اندرکار مطالعه وضعیت دارفور بوده، می‌گوید: دولت از اتحاد عرب‌های دارفور و اقدام مشترک آنها می‌ترسد. این حرکتی سرنوشت‌ساز خواهد بود و برای دولت مشکلات زیادی به وجود خواهد آورد.
مناقشه دارفور همیشه به مثابه مخاصمه‌ای بین عرب‌ها و آفریقایی‌های سیاهپوست که در آن همیشه عرب‌ها در حال قتل عام سیاهپوستان آفریقایی، کشاورزان و قبایل بدوی بوده‌اند به تصویر کشیده شده است.
این در حالی است که وضعیت قبایل عرب دارفور در بسیاری موارد چندان بهتر از کشاورزان آفریقایی و قبایل بدوی نیست و دولت سودان همیشه با ظن منفی آنها را تحت نظر دارد.
اگرچه نهادهای بین‌المللی، عرب‌های ساکن دارفور را عامل اصلی کشتارها در این منطقه تلقی می‌کنند آنها در بسیاری موارد خود را قربانی شبه نظامیان غیرعرب می‌یابند که با گسترش بحران به مرزهای دارفور با چاد از سوی دولت مرکزی چاد مسلح شده‌اند.
پیچیدگی نقش عرب‌ها و آفریقایی‌ها در سودان و چاد نشانگر دشواریی‌هایی است که بر سرراه یافتن راهکاری سیاسی برای بحران چهار ساله دارفور که تاکنون 3/2 میلیون تن از مردم این منطقه را آواره کرده و حداقل 200 هزار کشته بر جای گذاشته، قرار دارد.
عاملان اصلی این خصومت‌ها
شبه نظامیان عرب تحت حمایت دولت بوده‌اند که از آنها تحت عنوان جانجاوید یاد می‌شود. به ادعای ایالات متحده و سایر کشورهای غربی دولت مرکزی سودان از جانجاویدها به منزله ابزاری برای سرکوب شورش‌ها علیه خارطوم استفاده می‌کند چرا که ارتش سودان به دلیل جنگ‌های طولانی در جنوب و ترکیب آن که بیشتر متشکل از نیروهای غیرعرب است توان رویارویی با گروه‌های شورشی را نداشته است.
هر چندرهبران اکثر قبایل عرب دارفور به فراخوان مشارکت در نشست اخیر در چاد جواب مثبت دادند اما برخی‌ها نیز از حضور در این جلسه سرباز زدند و ترجیح دادند در حاشیه بمانند و این گروه‌ها همان‌هایی هستند که در حمایت از دولت خارطوم علیه شورشیان آفریقایی سلاح به دست گرفته‌اند.
اگرچه رابطه بین دولت مرکزی که تحت سلطه سه قبیله عرب است که در حاشیه رود نیل زندگی می‌کنند و اعراب دارفور همیشه پرخصومت بوده اما اعراب دارفور طی سال‌های اخیر از سوی حزب امه، بزرگترین حزب سیاسی در شمال سودان به عنوان ابزاری سیاسی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
وضعیت اقتصادی عرب‌های دارفور تابعی از شرایط جوی و کیفیت دامداری در سطح منطقه است و به ویژه در دهه‌های 70 و 80 میلادی با وقوع خشکسالی‌های پیاپی آنان به ورطه فقر سقوط کردند.
تملک اکثر زمین‌های دارفور توسط غیر عرب‌ها همیشه عاملی برای درگیری بین قبایل عرب متمرکز بر دامداری با غیر عرب‌های کشاورز بوده است و اگرچه این اختلافات در گذشته با وساطت ریش سفیدهای قبایل حل می‌شد اما طی سال‌های اخیر این مشکلات به بروز مخاصمات ختم شده است.
