دکتر منوچهر صانعی درهبیدی درمورد نهادینه نشدن فرهنگ عذرخواهی بین مردم و مسئولان کشور به خبرنگار مهر گفت: این مسئله برمیگردد به تربیت اخلاقی افراد که ریشه دربنیادهای تربیتی هر ملت و کشوری دارد. ما ایرانیان بنا بر اسناد تاریخی که به جا مانده ارزش‌های اخلاقی نیکو بسیار داشته‌ایم.
وی افزود: بعدها بخاطر جنگ‌ها وضعیت اسفباری برای ما پیش آمد و با ورود ترکهای قفقاز و آسیای میانه، غزنویها، سلجوقیها، خوارزمشاهیان و بعد مغولها این وضعیت اسفناک ادامه یافت و روحیه ما ایرانیان به کلی عوض شد.
استاد گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: مسئله فقط این نیست که ما حاضر نیستیم از اشتباهاتمان فقط عذرخواهی کنیم بلکه رذایل اخلاقی در طول هزارسال در ما نهادینه شد. دورویی و ریاکاری و دروغ جزو اخلاق ما شده و پاک کردن آنها همانطور که هزارسال طول کشید که فضایل اخلاقی جایشان را به رذایل دادند زمان میبرد. ولی شرایط امروزی ما بسیار نامناسب است.
این محقق و پژوهشگر فلسفه تصریح کرد: باید فضایل اخلاقی گذشتهامان که در کتابها باقی مانده است احیا کنیم و به فضایل اخلاقی سابقمان بازگردیم. به یکنوع بازشناسی و بازنگری احتیاج داریم. ما ملتی نبودیم که مواد مخدر و فحشا و لواط و دروغ و رذایل اخلاقی دیگر در ما وجود داشته باشد. باید از آموزش و پرورش شروع کنیم و آن را بدست کسانی که به این شرایط تاریخی آگاه هستند بسپاریم. کتابهای درسی ما پر از ابتذالات و تحریف‌های تاریخی است و اینها به خرابتر شدن اخلاق ما کمک میکنند. رسانهها هم باید شرایط تاریخی و فضایل اخلاقی گذشته ما را بازگو کنند. ما به رسانه ملی خردمند نیازداریم. متأسفانه صداو سیما یک ساعت برنامه تربیتی برای مردم تدارک نمیبیند.
این مدرس دانشگاه افزود: ما هنوز حتی در میان تحصیلکردههایمان جای کیسه زباله در خیابان را نمیدانیم که در سطلهای مخصوصی است که در دوطرف کوچه یا سر خیابان میگذارند است. گرفتار یک سقوط اخلاقی شدهایم و رهایی از آن جز با بازگشت به فضایل اخلاقی گذشتهامان امکان پذیر نیست.
صانعی درمورد اینکه چه عواملی باعث میشود تا افراد جامعه نه تنها در مقابل عمل اشتباه خود عذرخواهی نکرده، بلکه در مقام یک مدعی نیز ظاهر شوند تصریح کرد: این مسائل به جهل و نادانی و بی توجهی به ارزش‌های انسانی برمیگردد. این مسابقه ثروت اندوزی و کسب مقام و مال به هر طریق ممکن از جمله با کمفروشیها، گران فروشیها و احتکارو ... اینها همه به یک سیستم تربیتی افراد برمیگردد که میبایست از پایه و از سنین کودکی فرد درست تربیت شود.
وی درمورد اینکه در ساختارهای سیاسی اجتماعی کشورهای جهان سوم و یا در حال توسعه آیا فرهنگ عذرخواهی نکردن از سطح بالای قدرت به سطح پایین قاعده تسری نیافته است؟ اظهارداشت: از بالا درست شدن یک فکر اشتباه است باید از پائین شروع کرد. مردم وقتی زیر بار زور نروند و دروغ نگویند دروغگو و ستمگر بساطش را جمع میکند و میرود پی کارش. دریک نظام تربیتی باید از پائین به بالا اصلاح صورت گیرد.
صانعی درپایان گفت: خلاصه، مردم هستند که باید درست کنند اگر قرار است چیزی درست بشود. البته در این میان نقش روشنفکران جامعه حیاتی است متأسفانه در یکصد سال اخیر طبقه روشنفکر در ایران کم کارترین و شرمآورترین طبقه ایرانی بوده است.
