این خودرو در حالی به‌عنوان سومین خودروی ملی ایران خودرو معرفی شد که دیگر محصول ملی این شرکت یعنی رانا، در پیچ و خم طی مراحل تولید بوده و زمان دقیق عرضه آن به بازار هنوز مشخص نیست. با این شرایط وزیر صنایع تأکید می‌کند که چهارمین خودرو با برند ملی معرفی شده و مدیرعامل ایران‌خودرو هم دنا را سومین خودروی جدید با برند این شرکت قلمداد کرده است، اما به راستی این اظهارنظرها تا چه حد صحت داشته و آیا واقعا ایران خودرو توانسته است محصولی کاملا جدید را با تکیه بر دانش فنی متخصصان داخلی وارد بازار کند؟! به‌اعتقاد برخی کارشناسان طراحی خودرو دنا تنها یک فیس لیفت از سمند، مانند سورن است.
پس از طرح سمند و موتور ملی با نام EF7، عملا کار‌های انجام شده درباره طراحی یک محصول جدید در ایران بیشتر تبلیغاتی بوده است. کارشناسان معتقدند طراحی سمند از آنجا که ایران را به سمت طراحی یک برند جدید و داخلی سوق داد کاری جدید بود البته در این طرح نیز صنعت ایران تنها توانست با کمک مشاوران خارجی روی پلتفرم پژو 405 خودرویی جدید طراحی کند. در این طرح بزرگ‌ترین مشکل، نداشتن طراحی پلتفرم و دانش طراحی و تولید بود. پلتفرم خودرو شامل شاسی، قوای محرکه، سیستم ترمز و تعلیق است که برای رفع این مشکل در گام نخست طی سال1381 پروژه طراحی موتور ملی کلید خورد. این پروژه برای یک خانواده موتور شامل 3موتور تعریف شده بود که از این 3موتور هم‌اکنون 2 موتور در خودروی دنا استفاده شده است. در کنار پروژه موتور ملی، برای به‌دست آوردن یک پلتفرم جدید و دانش ساخت پلتفرم، ایران در سال 1382 وارد پروژه تندر 90 یا همان ال 90 شد؛ پروژه‌ای که تا‌کنون نیمه‌کاره مانده است. این پروژه تا پایان دولت هشتم طبق برنامه پیش می‌رفت اما در سال‌های اخیر پیشرفت آن متوقف شد.
از آن سال به بعد چه طراحی تیبا محصول سایپا و چه معرفی رانا تقلیدی بود از کار انجام‌شده روی سمند. در پروژه تیبا، شرکت سایپا روی پلتفرم ریو و پراید با کمک مشاوران خارجی و طراحان ایتالیایی محصولی را طراحی کرد که هنوز هم پس از ورود چند ماهه به بازار با استقبال روبه‌رو نشده است. ایران خودرو هم با کمک مشاوران خارجی روی پلتفرم پژو 206 محصول رانا را طراحی کرد. 2 خودروی تیبا و رانا را شاید بتوان محصول جدیدی دانست اما به گفته یکی از طراحان پروژه دنا، این خودرو تنها سمندی است که طراحی جلو و عقب آن تغییر کرده است.
پیدایش سمند
در سال 1376 طراحی خودروی سمند آغاز شد اما تا چندی پیش از شروع تولید سمند، از این خودروی ملی خبری نبود. در آغاز، طراحی خودروی ملی چندان سخت به‌نظر نمی‌رسید اما پس از شروع طرح، عظمت آن کاملا مشخص شد. طراحی پلتفرم (مجموعه‌های فنی خودرو) ابتدا غیرممکن به‌نظر می‌رسید و روش پروتون مالزی که خودروی خود را با طراحی بدنه روی پلتفرم‌های میتسوبیشی، قرار می‌داد، انتخاب شد.
حال آنکه پس از مدتی، مشخص شد حتی طراحی بدنه نیز کار بسیار دشواری است. در طرح سمند، مهندسان ایرانی به‌صورت مشترک با تیمی خارجی به انجام محاسبات مهندسی خودروی سمند پرداختند. طراحی بدنه با گروه فرست اتوموتیو انگلیسی و با همکاری گروهی از مهندسان آلمانی، اتریشی، کره‌ای و ایرانی انجام شد؛ طراحی قالب، در کره صورت گرفت و داشبورد خودرو نیز با الهام از خودروی فولکس‌واگن و توسط تیمی مشترک از مهندسان آلمانی، اتریشی و ایرانی طراحی شد، ساخت قالب نیز در تایوان انجام شد. خودروی سمند ابتدا، قرار بود پیکان جدید باشد و جایگزین این خودرو با همان قیمت شود اما با ادامه کار و مشخص شدن هزینه‌های فراوان، قیمت خودرو به‌گونه‌ای افزایش یافت که دیگر نمی‌توانست جایگزین پیکان شود. این خودرو با آنکه نخستین تجربه ما در زمینه طراحی بوده اما مشارکت مهندسان ایرانی در کنار مشاوران خارجی، سبب کارآموزی جدی شده است.
پس از سمند
پس از اجرای پروژه سمند، با تغییرات انجام‌گرفته در ایران‌خودرو، مرکز تحقیقات این شرکت ضعیف شد و تمام طرح‌های قبلی به فراموشی سپرده شد. تنها در مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو در سال 1381پروژه طراحی موتور ملی با مشارکت دانشگاه آخن آلمان آغاز شد. این طرح در نهایت به طراحی موتور ملی EF7 منجر شد. این موتور بعدا با همکاری طرف آلمانی توسعه یافت و مجهز به توربوشارژ شد. این موتور روی سمند سورن که نخستین خودروی تغییر شکل یافته سمند بود نصب شد. موتور EF7 حدود 110 اسب بخار و همین موتور با توربوشارژ 150 اسب بخار قدرت داشت. ایران‌خودرو پس از طراحی سمند و فیس لیفت اول خودرو که سورن نام داشت کار روی طراحی خودرویی با مشارکت چند تیم خارجی در سال 1385 روی پلتفرم پژو 206 را آغاز کرد. این طرح دقیقا تکرار تجربه سمند برای این شرکت بود که در نهایت به‌خودروی رانا ختم شد؛ خودرویی که قرار است در سال‌جاری و در شهریور ماه با قیمت پایه 11 میلیون تومان وارد بازار شود.
در کنار اجرای پروژه رانا، شرکت سایپا هم طراحی خودروی تیبا که در سال 1381 آغاز اما به‌دلیل به صرفه نبودن پروژه در سال 1383 متوقف شده بود را در سال 1385 آغاز کرد. این خودرو در نهایت کپی تجربه دوباره پروژه سمند بود؛ یعنی شرکت سایپا سعی کرد روی پلتفرم پراید و ریو و با کمک مشاوران ایتالیایی خودروی جدیدی طراحی کند. در این پروژه قوای محرکه پراید با کمک دانشگاه آخن کمی تغییر کرد. این خودرو همچنان پس از چند ماه از عرضه با اقبال چندانی در بازار روبه‌رو نشده چرا که دارای برخی ناهماهنگی‌های فنی است. طی چند سال اخیر زمزمه‌های بسیاری از طراحی پلتفرم جدید در شرکت‌های خودروسازی شنیده می‌شد حتی کامجو، مدیر سابق مرکز تحقیقات ایران‌خودرو خبر از طراحی سمند جدید با پلتفرم تغییر یافته داده بود. قرار بود در طرحی میان مدت ابتدا سیستم تعلیق پلتفرم سابق سمند که تغییر شکل یافته پژو 405 بود متحول شود و پس از آن به‌تدریج سیستم فرمان و ترمز هم تغییر داده شود. این مجموعه جدید در کنار موتور EF7 می‌توانست سبب خلق یک پلتفرم جدید شود.
جایگزینی تدریجی
با منتشر شدن اخبار رونمایی از خودروی دنا بسیاری بر این عقیده بودند ایران خودرو توانسته است بخشی از نا‌داشته‌های خود را طبق آن برنامه‌ریزی قبلی جبران کند اما پس از رونمایی از خودرو مشخص شد که این خودرو تنها در طراحی بدنه، آن هم در قسمت جلو و عقب و تزئینات داخلی تغییر کرده است البته مدیران ایران خودرو مدعی هستند موتور این خودرو هم جدید است اما با ارائه مشخصات فنی مشخص شد موتور این خودرو همان موتور ملی EF7 نصب‌شده روی خودرو سورن است.
قیمت این خودرو در2 تیپ در نظر گرفته شده؛ در تیپ LX بازه قیمتی 14 تا 18 میلیون تومان و در مدل ELX بازه قیمتی 18 تا 25 میلیون تومان پوشش داده می‌شود. در مدل اول موتور معمولی EF7 با قدرت 110 اسب بخار و با گیربکس دستی عرضه خواهد شد. در مدل ELX هم موتور توربوشارژ EF7 با قدرت 150 اسب بخار و با گیر بکس اتوماتیک پژو 206 عرضه می‌شود. زمان ورود به بازار این خودرو سال 1391 تعیین شده است.مدیران ایران خودرو اعلام کرده‌اند این خودرو به آرامی جایگزین سمند می‌شود تا رقابتی با این خودرو در بازار ایجاد نشود. هزینه طراحی خودرو 5 میلیارد تومان و هزینه کلی اجرای آن تا قالب‌سازی و تولید حدود 40میلیارد تومان برآورد می‌شود. با توجه به اینکه مدیران وزارت صنایع اعلام می‌کنند این خودرو چهارمین خودرو با برند داخلی و یک تحول است اما به‌نظر می‌رسد صنعت خودرو پس از پروژه سمند و موتور ملی که تا سال 1384 اجرا شده‌اند از نظر اجرای طرح‌های جدید و پیشرفت در زمینه کسب دانش فنی حرکتی نکرده و در حال در جا زدن است.
